Orams kararı çözümü etkiler mi

Ama Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Kıbrıs mahkemelerinin kararlarıyla ilgili görüşü siyasi sonuçları açısından çok tartışmalı.

Linda ve David Orams’ın, emeklilik hayalleri olan Lapta’daki yazlığın bulunduğu arazinin Kıbrıslı Rum sahibine iadesi için Rum mahkemesinin aldığı karar, İngiltere’de de hukuki sonuçlar doğuracak. Avrupa Adalet Divanı son sözü söyledi.

Kıbrıslı Rum mimar Aristides’in hukuki zaferi, KKTC’de mülk sahibi olan AB üyesi ülkelerin vatandaşları, eğer ellerindeki mülkleri iade etmezlerse AB sınırları dahilindeki mal varlıklarına ve gelirlerine haciz tehdidiyle karşı karşıyalar.

Kıbrıslı Türk ve Rum liderlerin, kapsamlı çözüm için görüştükleri bir sırada, bu karar görüşme masasını mutlaka etkileyecek.

Kıbrıs sorununun en zor meselelerinden biri olan mülkiyet konusunun, bu karardan sonra kendileri açısından "çözülmüş" olduğunu düşünen Rumlar arasında, çözümü savunanların işleri de çok güçleşiyor.

***

KARAR, sadece Ada’nın kuzeyinde ev sahibi olan beş bin İngiliz’i ilgilendirmiyor.

Kıbrıslı Rumların AB üyesi ülkelerde mal varlıkları bulunan KKTC vatandaşları aleyhinde dava açmalarını da cesaretlendiriyor.

Mesela Girne’de yıllardan beri oturduğunuz bir evi, kullandığınız bahçeyi, 1974’ten önceki sahibine iade etmezseniz, eğer varsa, Londra’daki evinize el konulması tehdidiyle karşı karşıyasınız.

İşin bir başka boyutu daha var. İnşaat sektörü KKTC ekonomisinin lider sektörlerinden. ABAD kararı bu sektöre de ağır bir darbe indiriyor. Bu saatten sonra kim inşaat yapar, kim KKTC’den ev alır?

Kıbrıs’ta işler karışıyor.

***

AVRUPA Adalet Divanı kararı o kadar bağlayıcı ki, yoruma olanak bırakmıyor.

Görüşme sürecini yakından izleyen uzmanlar kararla ilgili, "çok zamansız; çözüme darbe olabilir; dar hukuki bakış" yorumlarını yapıyorlar.

ABAD’ın kararı, İngiliz Mahkemesi’nin sorusuna verdiği bir görüş niteliği taşıyor.

Kıbrıs diğer AB üyelerinden farklı. Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne katılım anlaşmasına eklenen 10. protokol ile AB müktesebatı Kuzey’de uygulanmıyor.

Bu durumda, Rum Mahkemeleri’nin Kıbrıs Türk kesimi ile ilgili aldığı kararlar AB hukuku sayılabilir mi?

Avrupa Adalet Divanı, "Ada’nın kuzeyinde uygulanamasa da, Rum mahkemelerinin kararları AB hukuku sayılacağından diğer üye ülkelerde de geçerlidir" diyor.

Bu karar, bir yandan da Kıbrıslı Türklerin ve Ankara’nın Annan Planı ile ilgili tartışmalardan beri söyleyegeldiği bir gerçeği ortaya koyuyor.

Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyeliğinden sonra, 10. protokol Türk ve Rumlar arasında varılacak anlaşmanın kalıcılığı açısından yeterli hukuki güvence güvence değildir.

Masada çözüme bağlanacak herhangi bir mesele için Rum mahkemelerinin vereceği kararlar, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nda Ada’nın durumu dikkate alınmadan sırf dar hukuk açısından yorumlanabilir. Bu durumda çözüm çerçevesinde varılacak mülkiyet ve toprak düzenlemelerinin anlamı kalır mı?

***

ŞİMDİ gözler İngiliz mahkemesinde. Orams çifti, Lapta’daki evlerini yıkıp araziyi sahibine iade etmezlerse, İngiltere’deki evlerine haciz kararı çıkacak mı?

Yoksa, çok az bir ihtimal de olsa "görüşünüz için teşekkür ederiz" deyip ABAD’dan gelen dosyayı bir kenara koyacak ve çözüme şans tanıyacak mı İngiliz mahkemesi?