Nurten Erk: Vestel Amerika kıtasına Meksika'dan açılacak

Nurten ERK

Vestel İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi Turan Erdoğan, firmaların rekabet gücünü artırmak için lokal üretim yapması gerektiğini belirterek, Meksika'da bir televizyon fabrikasına ortak olmayı düşündüklerini söyledi.

Vestel İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi Turan Erdoğan, artık bütün firmaların rekabet gücünü artırmak için lokal üretim yapması gerektiğine işaret ederek, Meksika'da bir televizyon fabrikasına ortak olmayı düşündüklerini söyledi. ‘‘Meksika'da üretip Amerika kıtasındaki diğer ülkelere satarak gümrük vergisi ve navlundan kurtuluyorsunuz’’ diyen Erdoğan, Meksikalı firmayla sürdürülen görüşmelerin üç ay içinde sonuçlanmasını beklediklerini belirtti. Vestel, Meksika'da ilk yıl 500 bin adet, ikinci yıl 1 milyon adet televizyon üretmeyi hedefliyor.

Türk elektronik sektörünün artık başta Japon firmaları olmak üzere birçok ünlü markaya üretim yaptığına dikkat çeken Turan Erdoğan, ‘‘Türkiye elektronikte yeni üretim üssü olabilir’’ dedi. Vestel İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi Turan Erdoğan ile Vestel'in yeni yatırımlarının yanısıra Türk elektronik sektörünün geleceğini konuştuk.

Vestel, son krizden nasıl etkilendi?

- Biz iç pazardaki dalgalanmalardan fazla etkilenmiyoruz. Çünkü üretimimizin büyük kısmı ihracata gidiyor. İhracat pazarlarımız da tek ülkeyle sınırlı değil. 103 ülkeye dağılmış durumda. Bir ülkede sorun olursa başka ülkede bunu telafi edebiliyoruz. Türkiye'deki değişimler bizi çok az etkiliyor. Televizyon satışımızın sadece yüzde 10'u Türkiye'de gerçekleşiyor. Televizyonda üretimin yüzde 90'ı ihracata gidiyor. Vestel, Türkiye'nin ihtiyacı olan bir model. Türkiye'deki birçok firma sadece iç pazarı düşünüyor ve böyle olunca içerdeki krizlerden çok çabuk etkileniyorlar. Biz geçen yıl tekstil hariç Vestel Grubu olarak 635 milyon dolarlık ihracat yaptık. İhracatta önümüzdeki iki yıl içinde 1 milyar dolara ulaşmayı hedefliyoruz. Geçen yıl 5.3 milyon televizyon ürettik. Bu yıl sonunda 6 milyona ulaşmayı planlıyoruz. Miktar büyüdükçe yurtdışında fiyat avantajı sağlıyoruz. Küçük ölçekli firmalar ise uluslararası rekabette zorlanıyor. Üstelik artık birçok ülkeye biz teknoloji veriyoruz.

Hangi ülkelere teknoloji veriyorsunuz?

- Artık Balkan ve eski Doğu Avrupa ülkeleri gelip bizden know-how istiyor. Geçtiğimiz yıllarda Etiyopya, Romanya ve Fas'ta bir firmaya know-how verdik. Birkaç ülkeyle daha konuşuyoruz. Çünkü know-how vermek mal satmanın bir yöntemi haline geldi. Artık lokal üretim tesislerine sahip olmak gerek. Lokal üretim yapıp, yere ortaklarınız olunca o ülkedeki pazar payınız daha çabuk büyüyor.

Sizin böyle bir düşünceniz var mı?

- Globalleşen dünyada yerel ortaklıklar şart. Sadece üretimde değil, satış ve pazarlama firmalarına da ortaklık çok önemli. Bu yüzden Almanya'da Alman, Fransa'da Fransız firmasını satın aldık. Hollanda ve İspanya'da kendi şirketimizi kurduk. İtalya'da da satış ve pazarlama konusunda bir İtalyan şirketiyle ortak olacağız. Ayrıca Amerika'da Silikon Vadisi'ndeki Ar-Ge şirketimizin dışında bir satış ve pazarlama şirketini kuruyoruz. Üretim konusunda ise Meksika'yı düşünüyoruz. Meksika'da büyük bir tesis kurmak ya da buradaki bir tesise ortak olmak istiyoruz. Orada halen faaliyette olan elektronik şirketlerini Meksika Hükümeti cazip şartlarla devrediyor. Halen görüşmelerimiz sürüyor, sanırım üç ay içinde sonuçlanır.

Neden Meksika'yı seçtiniz?

- Meksika, ABD ve Kanada arasındaki Nafta Anlaşması yüzünden, bu ülkeler birbirinden gümrüksüz mal alıyorlar. Oysa Türkiye'den ABD'ye mal satınca hem Gümrük Vergisi hem de navlun ödüyorsunuz. Ayrıca Meksika ile diğer Güney Amerika ülkeleri arasında da benzer anlaşmalar var. Meksika'da üretip Amerika'da satarsanız gümrük vergisi ve navlundan kurtuluyorsunuz. Amerika kıtası çok büyük bir pazar. Vestel artık çok büyük düşünüyor. Burada mutlaka üretim tesisimizin olması lazım.

Meksika'da ne kadarlık bir yatırım yapacaksınız?

- Meksika'daki yatırım sanırım 10 milyon dolar civarında olur. Çünkü amacımız mevcut bir fabrikaya ortak olmak. Sonra da büyütmek istiyoruz. İlk yıl 500 bin, ikinci yıl sonunda ise 1 milyon adetlik üretime ulaşmak istiyoruz Meksika'da.

Vestel'in yurt dışındaki Ar-Ge yatırımları sürecek mi?

- Elektronik sektöründeki gelişmelere paralel olarak Ar-Ge yatırımlarımız devam ediyor. Manisa'da bulunan ana Ar-Ge bölümünün büyütülmesine ek olarak Silikon Vadisi'ndeki bilişim cihazları Ar-Ge'si de çalışmalarını sürdürüyor. İleriye yönelik en büyük Ar-Ge yatırımı ise dijital teknolojilerin Avrupa'daki merkezi olan İngiltere'de Cambridge'de kurulma aşamasına gelen dijital Ar-Ge'dir. Ar-Ge şirketlerimizde yüzlerce mühendis, yılda bir milyon saat araştırma yapıyor. Ar-Ge'si olmayan elektronik şirketlerinin hiçbir şansı yok. Amerika'da Silikon Vadisi'nde ve Tayvan'da bir Ar-Ge şirketimiz var. İsrail'de de işbirliği yaptığımız bir Ar-Ge firması var.

2000 yılını nasıl geçirdiniz? Bu yıl ne kadarlık yatırım yapacaksınız?

- 2000 yılı cirosu 1 milyar dolara yakın oldu Vestel'in. Bunun 635 milyon doları ihracattan sağlandı. Vestel Grubu olarak, 2001 yılında 60 milyon dolar yatırım yapılmasını planlanıyoruz.

Üretimdeki hedefiniz nedir?

- Vestel'in halen 6 milyon adet televizyon üretim kapasitesi var. Yeni pazarlar açılınca, sanırım üç yıl içinde çok rahat 10 milyon adete ulaşırız. Beyazeşya da ise henüz yeniyiz. Buzdolabı fabrikamız bir yıldır üretimde, yıllık kapasitesi 500 bin adet. Klima fabrikasının kapasitesi ise 200 bin adet. Bu yıl devreye girecek çamaşır makinesi fabrikasının üretim kapasitesi ise 500 bin adet.

TURAN ERDOĞAN

Vestel İcra Kurulu ve Yönetim Kurulu Üyesi Turan Erdoğan, 1955 Mersin doğumlu. 1976 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Makina Fakültesi'nden mezun oldu. İngiltere'de Brunel Üniversitesi'nde İşletme Masterı'nı tamamladıktan sonra Türkiye'ye döndü. Bir süre özel sektörde çeşitli kuruluşlarda yöneticilik yaptı. 1988 yılından itibaren de Vestel Grubu'na katıldı.

Japonya'nın elektronik üssü Türkiye olabilir

Vestel hangi markalar için televizyon üretiyor?

- Japon Mitsubishi'ye bir süredir televizyon üretiyoruz. Yılbaşından itibaren yine bir Japon üretici Hitachi'ye televizyon üretmeye başladık. Birkaç Japon firmasıyla daha üretim konusunda görüşmelerimiz sürüyor. Almanya ve İngiltere'de de birçok ünlü marka için üretimimiz var. DVD player da da birçok yabancı markaya üretim yapıyoruz. Ayrıca Microsoft için internete kolay ulaşımı sağlayan internat terminali yaptık.

Japonlar üretim için neden Türkiye'yi seçiyor?

- Japon firmaları Avrupa'da birçok yerde fabrika kapatıyor ve üretim için Türkiye'yi de düşünüyorlar. Japonlar'ın televizyon üretim üssü bir süre öncesine kadar İngiltere'ydi, ama artık Türkiye olabilir. Bu arada Doğu Avrupa ülkesine giden Japon üreticiler de var. En büyük rakibimiz bu ülkeler. Bu yüzden yabancı sermayeyi çekmek için gerekli düzenlemeleri biran önce yapmalıyız. Birden fazla Türk firmasının televizyon üretiminde iddialı olması, Türkiye için çok olumlu. Başta televizyon olmak üzere elektronikte üretim üssü yaratabilirsek, değişik seçenekleri birarada bulabileceğini bilen yabancı ithalatçılar, Türkiye'ye gelir.

Başka markalar için ürettiğiniz TV'lerin tasarımı kime ait oluyor?

- Yabancı markalar için ürettiğimiz televizyonların tasarımı bize ait. Vestel'in 3 bin televizyon modeli var. Müşterilerimiz bunlar arasından istediğini seçiyor ve onun markasıyla o malı yapıyoruz.

Vestel markalı ihracatınız ne durumda?

- Vestel iç pazardaki markamız. Dış pazarda ise marka saplantımız yok. Kıbrıs, Irak, Bulgaristan ve Romanya gibi çevre ülkelere Vestel markalı televizyon satıyoruz. Yakında İran'a da Vestel TV satışına başlayacağız. Sadece kendi markanızla dış pazarda yer almak isterseniz otomatikman kendinize kısıtlamalar koyuyorsunuz. Bir ülkede tek bir marka satmak yerine, 5-6 markaya mal verebiliyorsunuz. Ama çok modelinizin olması gerekiyor. Biz de Ar-Ge'ye yatırım yaparak sürekli kendimizi yeniliyoruz.