Bir İngiliz ajanın 1980’lerde verdiği, ancak yeni yayınlanan bir mülakat, İngiltere’nin 1953’te İran Başbakanı Muhammed Musaddık’ın devrilmesi ve Şah’ın ülkeye dönmesiyle ilgili rolünü gözler önüne serdi. ABD’yi darbeye ikna eden İngilizler, Şah’ın kızkardeşine bile rüşvet vermiş.
#Gazetehaberleri1951 yılında, Muhammed Musaddık İran’da seçimle işbaşına geldikten bir süre sonra Amerikan ve İngiliz petrol işletmelerini amulaştırma yoluna gitti. Elbette Amerikan istihbarat kuruluşu CIA ve İngiliz istihbarat kuruluşu MI6 hemen kolları sıvadı. “Ajax operasyonu” başlıyordu. Ordu içindeki işbirlikçilerle harekete geçerek başbakan Musaddık devrilecekti. İstediklerini yaptılar ve 1953 yılında askeri bir darbe ile Musaddık hükümeti devrildi. CIA’in bu darbeye dair itirafı 60 yıl sonra geldi. Darbenin 60. yıldönümü olan 2013’te açıklanan Amerikan Ulusal Güvenlik Arşivi’nde yer alan belgelerde “Askeri darbe ABD dış siyasetinin bir parçası olarak, CIA yönetiminde gerçekleştirildi” ifadeleri açıkça yer alıyordu.
#YazarVe sonunda Obama bunu da yaptı. Şimdiye kadar komplo teorileri kapsamında ortaya atılan "ABD'nin denizaşırı ülkelerde darbelere karıştığı" yolundaki iddiaları doğrulayan şok bir açıklama yaptı. İlk kez bir ABD Başkanı, ülkesinin bir başka ülkede rejimi değiştirecek "darbede" rol aldığını itiraf etti.
Amerikan Merkezi Haberalma Örgütü CIA 1948'de, "Örtülü Operasyonlar Bölümü" de bir yıl sonra kuruldu. CIA, bu tarihten 1987'ye kadar dünyanın birçok ülkesinde rejimleri değiştirdi ve çok kanlı darbelerin yolunu hazırladı. CIA'nın kurguladığı, tetiklediği veya düzenlediği darbeler sonucu dünyada "altı milyon" insanın yaşamını yitirdiği tahmin ediliyor.
Bugün Tahran sokaklarında şahit olduklarımız her şeyden önce İran devletinin geleceğine dair bir savaş yaşandığını gösteriyor. Bu siyasi kavgayla yakından bağlantılı olan bir başka şey de, Şiiliğin doğasıyla ilgili İran’ı yüzyıldan fazla bir süredir karıştırmakta olan teolojik bir anlaşmazlık.