Kadınların 35 yaşından sonra yumurta sayısı ve kalitesi ciddi oranda azalmaktadır. Genetik ve çevresel birtakım faktörlere bağlı olarak bu değerlerin bazı kadınlarda daha genç yaşlarda da azaldığı ve erken menopoz sürecinin başladığı görülmektedir. Çocuk sahibi olamama problemiyle doktora başvuran kadınların %10- 30’unda yumurta rezervinin az olduğu tespit edilmektedir. Yumurtalık rezervi 30 lu yaşların başından itibaren azalmaya başlar,40 yaşına yaklaştıkça rezerv kaybı hızlanır.
#YumurtalıkÇocuk sahibi olma problemiyle başvuran hastalarımızda yaptığımız detaylı muayene ve değerlendirmelerin ardından anne-baba olmalarını engelleyen faktörleri net bir şekilde ortaya koyabilmek adına A’dan Z’ye gerekli tüm testlerin yapılması istenmektedir. Bu testlerin sonucuna bakıldığında çiftlerin üreme sağlığına yönelik erkek ya da kadın kaynaklı birtakım problemler tespit edilirken bir grup hastada hamile kalmayı engelleyecek herhangi bir sorun görülmemektedir.
#GebelikTüp bebek tedavisinin ortaya çıkışı ve uygulanmaya başlanması tüplerden kaynaklı problemlere bağlı gelişmiştir. Tüpleri kapalı olan kadınlarda sperm ve yumurta birleşemediği için doğal yolla gebelik oluşmamaktadır ve bu sebeple 1970 li yıllarında sonuna doğru sperm ile yumurtanın laboratuvarda birleştirilerek rahme transfer edilmesiyle tüp bebek tedavisi uygulanmaya başlamıştır. Geçirilmiş olan birtakım ameliyatların etkisi, yapısal durumlar, bazı enfeksiyonlar tüplerin tıkanmasına yol açabilecek faktörler arasındadır. Uygun bir tedavi şekli ile müdahale edilmezse tüplerin tıkalı olan kadınların doğal yolla hamile kalma şansı çok düşüktür ama tüp bebek tedavisiyle anne olmaları mümkündür.
#Tüp Bebek TedavisiSkrotum adı verilen testis torbasındaki toplardamarların varisleşmesi olarak kısaca tanımlayabileceğim varikosel, sıklıkla karşılaştığımız erkek kaynaklı kısırlık nedenlerindendir. Testislerde kirli kan birikimine yol açarak testis ısısını artıran ve testis fonksiyonlarına zarar veren hastalığın tedavisi altın standart mikrocerrahi varikoselektomi operasyonudur.
#Kısırlık TedavisiKısırlık nedeniyle yapılan sperm tahlillerinde sıklıkla harekette bozukluk olduğu şeklinde bir sonuç görülür. Doğal olarak bu da daha yolun başında çocuk olma hayallerinizi sarsacaktır. Ama endişe etmeyin, her hareket bozukluğu kısırlık yapacak diye bir kural yok.
#Sperm HareketsizliğiAmerika Birleşik Devletleri Harvard Üniversitesi ve Danimarka Copenhagen Üniversitesinde yapılan bir araştırma, aromalı, gazlı alkolsüz içeceklerin aşırı tüketiminin testislerin çalışmasını bozarak üreme sağlığını ciddi derecede tehdit ettiğini ortaya koydu. Yaş ortalaması 19 olan 3000 erkek üzerinde yapılan çalışmaya göre bu ürünler sperm sayısında, hareketinde ve morfolojisinde anlamlı düşüş yapmakta.
#Üreme SağlığıKadın yaşının ilerlemesiyle doğal yolla gebelik şansının de azalacağı bilinmekte. Özellikle 30 yaşından sonra dikkatli olmak gerekir. İleri yaş kadınlarda düşük riski ve genetik anomalili gebelik olasılığı daha fazla görülmekte. Burada yumurtalarda yaşlanmaya bağlı anöploidi dediğimiz kromozom sayılarında bozulmaların ortaya çıkması söz konusu. Ancak ne yazık ki yaşam şartları gereği ilk doğum yapma sıklığının son yıllarda 35-39 yaş kadınlar arasında altı kat daha fazla olduğunu görüyoruz. Yani günümüzde anne-baba olma yaşı artık ileri yaşlara ötelenmekte. Bu da sorunlu gebelik sıklığını artırmakta. Oysa aynı sorun erkekler için de geçerli.
#Erkekte Biyolojik Yaşlanmaİstanbul’da yaşayan Elif ve Emre Kaş çifti bebek sahibi olabilmek için yaklaşık 6 yıl mücadele verdi. Doğuştan çift rahmi olan ve gebelikleri düşükle sonuçlanan genç kadın, kişiye özel tüp bebek tedavisi ile hamile kaldı. Genç çift kontrol için gittiği hastanede iki rahimde ayrı gebelikler oluştuğunu öğrendi. Biri doğal yolla diğeri ise tüp bebek tedavisinin ardından yaşama tutunan ikizler, sağlıklı bir şekilde dünyaya gözlerini açtı.
#IstanbulNe kadar ileriye ötelense de çoğu evlilikte daha ilk günden itibaren bir çocuk beklentisi kendini gösterir. Aylar geçtikçe bu beklenti bir endişe halini alır ve nihayet bir gün sabırlar tükenerek tedavi arayışı başlar. Tedavi sürecinde de en büyük endişe, doğal yolla gebe kalınabilir mi yoksa tüp bebeğin mi gerekeceğidir. Hiç kuşkusuz son çare tüp bebek. Tüp bebeğin ortalama %50’lik başarısı küçümsenemez. Ancak tabii ki en ideali de doğal yolla kalınacak bir gebelikle evlat sahibi olmaktır. O halde doğal yolla gebe kalma şansı nedir?
#Doğal Yolla Hamile KalmaÇocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerin en merak ettikleri konu hiç kuşkusuz beklemekle ileride doğal yolla bebeklerinin olup olmayacağı. Bunu ne yaparsak yapalım kesin olarak bilemeyiz. Ama şunu bilebiliriz; hiç bir şekilde doğal yolla gebeliğin sağlanamayacağı bir sorun olup olmadığını. Ancak bunu da ortaya çıkarabilmek için bazı tetkikler gerekir. Oysa, evlendikten sonra çiftlerin büyük kısmı doğal yolla çocuk sahibi olabiliyor, sadece %15’inde gebelik gelişmez. Bu yüzden de evliliğin daha ilk gününde tetkiklere başlanması önerilmez. En az 1 yıl geçer, hala gebelik görülmezse o zaman her iki eş de incelemeye alınır.
#Gebelik İçin Bekleme Süresi Ne Kadar OlmalıTahlillerde bazen sperm sayısı çok az gelebilir. Şayet bunların hareketi de bozuksa, o zaman doğal yolla gebelik şansı düşük olacaktır. Bu olgular tüp bebek adayı olarak kabul edilebilir. Gerçekten de tüp bebek, sperm değerleri doğal yolla gebelik olmasına yetmeyecek erkekler için çok büyük bir umut kaynağı olmuştur. Öyle ya, en azından çiftlerin yarısının yüzünü güldürmekte. Ancak çok az sayıda sperm çıkan erkeklerde durum biraz farklı seyretmekte. Özellikle ilk bakışta sperm görülmeyen ama detaylı incelenince bir kaç tane hücre olduğu anlaşılan erkekler için bu daha da önem kazanır. Çoğu çalışma, bu durumda testislerden alınacak spermlerle tüp bebek yapılırsa gebelik başarısının artacağını göstermiştir.
#EpididimÇocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerin ancak üçte biri o ay gebe kalabilmekte. Tüp bebek de yapılsa, olguların yarısında sonuç alınamaz. Bu durumda erkek yönünden bir değerlendirme yapılırken klasik olarak sperm sayısı, hareketi ve morfolojisi sonuçlarına bakılmakta. Oysa sayının çok düşük olduğu veya morfolojinin sıfır geldiği çoğu erkeğin eşlerini gebe bırakabildikleri de bir gerçek. O halde sorunu başka bir yerde aramalıyız. İşte, başarısız denemelerin nedenleri arasında sperm DNA hasarları bu anlamda son yıllarda üzerinde sık durulan bir konu oldu. Gerçekten de geçtiğimiz aylarda yayınlanan bir çalışmanın sonuçları dünyanın önde gelen 700 otörünün kısırlık araştırmasında sperm DNA hasarına bakılmasını gerekli bulduklarını ortaya çıkardı. Peki, nedir bu sperm DNA hasarı?
#DNAÇocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerin önceliği hiç kuşkusuz doğal yolla bunu başarmaktır. Ancak günümüzde gebe kalınmasını etkileyebilecek o kadar çok çevresel faktör ortaya çıktı ki, bunların hangi birine dikkat edileceği tam bir işkence. Üstelik çoğu konusunda yeterli bilimsel araştırmalar yapılmadığı için sadece tavsiye seviyesinde kalıyor. İşte bunlardan bir de erkekte giysilerin sperm sağlığı üzerine etkileri.
#KısırlıkVajinismus hastaları yaşadıkları cinsel sorunlardan dolayı yıllarca çocuk sahibi olamıyor. Cinsel ilişki sırasında endişe ve korku yaşama sonucunda vücutta ortaya çıkan istemsiz kasılmalar cinsel birlikteliğin tamamlanamamasına neden oluyor. Çiftler her ne kadar ön sevişme sürecinde haz alsa da birleşme anında yaşanan korku nedeniyle hastalar geri çekilmektedir. Bu da vajinismus hastalarının gebe kalmasını olanaksız hale getirmektedir.
#VajinismusKlinefelter sendromu bundan yaklaşık 80 yıl önce, Amerika Birleşik Devletleri'nde Massachusetts Devlet Hastanesi’nde çalışmakta olan Dr. Harry Klinefelter tarafından tanımlandı. O tarihlerde bu erkeklerin çocuk sahibi olma şansları yoktu ama günümüzün gelişmiş teknik olanakları sayesinde Klinefelter sendromu artık çaresiz bir hastalık olmaktan çıktı.
#Klinefelter Sendromu“İnfertil” ya da yaygın bilinen şekliyle “kısır” tanısı ruhsal yönden son derece sıkıntılı bir durumdur. Ancak endişe etmeyin, daha yapılacak birçok test ve tedavi seçeneği mevcut. Şayet sperm sağlığınızı merak ediyorsanız hiç kuşkusuz yapacağınız ilk iş bir sperm tahlili olmalı. Ancak sonuçlar düşük bile gelse bilin ki tek bir sperm tahlili sizin hayat boyu çocuk sahibi olamayacağınız anlamına gelmez.
#AileKadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Opr. Dr. Şafak Hatırnaz, tüp bebek tedavisinde, rahim zarında kalınlaşmanın sağlanmasında ve yumurta kalitesinin artırılmasında, kişinin kendi kanından elde edilen trombositten zengin plazma tedavisinin (PRP) başarıyı artırdığını söyledi.
#Tüp Bebek“Artık bizim de çocuğumuz olsun” diyen bir çiftin aklını en çok karıştıran husus, tüp bebeğe başvurup başvurmamaları gerektiğidir. Oysa 1976 yılına kadar tüp bebek yoktu ve buna rağmen dünya nüfusu artmaya devam etti. Bugün 43 yaşında olanlardan geriye doğru gittiğimizde, herkes doğal yolla gebelik sonucu dünyaya gelmiştir. O halde doğal yolla çocuk sahibi olmak, zaman kaybı olarak görülmemeli.
#SpermÇocuğun dünyaya gelmesi için ilk koşul, spermin taşıdığı genetik malzemenin yumurtadaki genetik malzeme ile birleşmesidir. Spermin bu görevi başarıyla tamamlamasının ise 3 şartı vardır: Yumurtaya ulaşması, yumurtanın zarlarını delmesi ve yumurtanın bölünerek çoğalmasının başlatılması.
#Mitokondri