×
Peki ‘demirhindi şerbeti’ ile demir ve hindinin ne ilgisi olduğunu ya da Unkapanı semtinin adında geçen ‘kapan’ın ne anlama geldiğini merak ettiniz mi? Aksaray, Çankırı, Tahtakale, Tekirdağ, Ilgın gibi yer adları nasıl değişimlere uğrayarak bugünkü halleriyle karşımıza çıktı? Türkçe’de ‘gökkuşağı’ anlamında kullanılan ‘eleğimsağma’ gerçekten Arapça ‘alaimüssema’ sözünün halk diline uyarlanmış hali mi?
Dilbilimci Prof. Dr. Doğan Aksan, 1964 yılında savunduğu doçentlik tezinde bu ve benzeri soruları yanıtlıyor. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Aksan, Türk Dil Kurumu’nda uzun yıllar Dilbilim ve Dilbilgisi Kolu Başkanlığı yapmış; Türkçe’nin anlambilimi ve halk etimolojisi alanında önemli katkılarda bulunmuştu. Türk şiirinin dil yapısını incelediği Şiir Dili ve Türk Şiir Dili (1993), Halk Şiirimizin Gücü (1999), Nazım Hikmet Şiirinin Gücü (2009) gibi eserleriyle de tanınan Aksan, halk etimolojisi yoluyla oluşmuş Türkçe kelime ve yer adlarını araştırdığı bu çalışmayı tamamlayarak, 12 Mayıs 2010’da aramızdan ayrılmadan önce birçok alanda değerli eserler bırakmıştı. Ancak halk etimolojisini ele aldığı bu tez çalışması, birkaç makale dışında daktilo metin olarak kalmıştı.
Bu çalışmanın gün yüzüne çıkması için Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, Aksan ailesinin onayını alarak kitabın yayımlanması sürecini üstlendi. ‘Genel Dilbilimi Yönünden Halk Etimolojisi ve Türkçedeki Örnekleri’ adlı kitabın yayımı sırasında Prof. Dr. Aksan’ın diline ve üslubuna sadık kalındı. Arap alfabesiyle yazılan kelimeler özgün halleriyle sunulurken yanlarına okunuşları ve anlamları eklendi. Kitabın dizgi ve tasarımı Ecem Polat tarafından hazırlandı. Böylece 1964 yılında yazılmış bu eser, 60 yıl sonra ilgililerle buluşturuldu. Ayrıca bir zamanlar doçentlik sürecinde zorunlu olan sözlü sınav ve deneme dersine dair titiz bir akademik çalışmanın somut bir örneğini de ortaya koyuyor.
Bu kitapta, Türkçe’ye halk etimolojisi yoluyla kazandırılmış kelime ve yer adları inceleniyor. Aksan, Ağlasun, Ankara, Çankırı, Gelendost, Ilgın, Kartal, Ulubat gibi yer adlarının Türkçeleşme sürecini; demirhindi, ortanca gibi bitki adlarının ve akıl kârı, hile hurda, senet sepet gibi deyimlerin geçirdiği değişimleri anlatıyor. Pek çok kişinin Arapça ‘alaimüssema’dan geldiğini dillendirdiği, sözlüklerimizde de Arapça kökenli olarak etiketlenen ‘gökkuşağı’ anlamındaki ‘eleğimsağma’ sözünün Türkçe olduğunu, Arapça’da ‘alaimüssema’ diye bir sözün hiçbir zaman var olmadığını bilimsel kanıtlarıyla ortaya koyuyor Prof. Dr. Aksan... Halk ağzındaki Türkçe kökenli bu sözün Arapça veya Farsça hayranlarınca dilimizin unsurlarını bu dillerle açıklama çabasının sonucunda ortaya çıkarıldığını açıklıyor.
Türkçe’nin söz yapım yollarından biri olan halk etimolojisine dair zengin örnekler sunan Prof. Dr. Aksan’ın ‘Genel Dilbilimi Yönünden Halk Etimolojisi ve Türkçedeki Örnekleri’ adlı eseri Erkmen Yayımcılık tarafından basıldı ve Kitapyurdu’ndan temin edilebilir.
Yazılarından çok şey öğrendim. Dış politika ve devlet adamlığı üzerine ayrıntılı bilgi için aşağıdaki kitabı okumalısınız.
İlter Türkmen - Diplomasi Ustalığından Kanaat Önderliğine - Füsun Türkmen, Selim Kuneralp
Geleceğin diplomatlarına...
Sevgili kızı Lale’nin anısına...
Önsöz
Hikmet Çetin
“Ünlü Amerikalı tarihçi Roderic Davison, Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform başlıklı önemli eserinde “Dünyada dört büyük diplomasi geleneği vardır, en başında da Osmanlı diplomasisi gelir. Bu gelenek modern Türkiye’de yaşamaktadır” tespitinde bulunur.
Beni sevindiren ziyaretçi çoğunluğunun genç kuşaktan olmasıydı. İki yıldır düzenlenen bu etkinlikte tanınmış yerli ve yabancı firmalar ürünlerini sergilediler. Özel girişimciler de meraklılarla buluştular. Onların stantlarının önü de kalabalıktı.
Benim gibi kırtasiye meraklıları da seyirle seçim arasında gidip geldiler. Firma dışında dolma kalem yapanlar da hobisi olanların ilgisini çekti. Kalem, özellikle dolma kalem tutkunlarına iki kitap tavsiye edeceğim.
İkisinin de yazarı Muhittin Şimşek
Alfa Yayınları
Önsöz
Kalemlerle ilgili ilk kitabım (Altıncı Parmak) tarafımdan kaleme alındı, TRT tarafından 4 bölümlük belgesel haline getirilip yayınlandı. Onunla ilgili birçok dergide yazı ve röportajları yayımlandı.
...
Aynı şekilde
Hulki Aktunç’un benim dergicilik yaşamımda önemli yeri vardır.
Yeni Edebiyat’ı çıkarırken Selim İleri bir öneride bulundu, ustalar genç bir yazarın yapıtını seçecek ve seçilen eserler dergide yayımlanacaktı.
Genç okurların gönderdiği şiirleri Behçet Necatigil, öyküleri de Kemal Tahir seçecekti. Kemal Tahir, Hulki Aktunç’un öyküsünü seçti ve onu yayımladık.
Yazacağım kitap:
Daktilo Günlük
Günlükler (1970 – 1999)
Hazırlayan: Doğan Yarıcı
Sunum:
Batı’dan Önce
Doğu Dünya Düzenlerinin Yükselişi ve Düşüşü
- ISA John Ruggie En İyi Kitap Ödülü
- SSHA Altan Sharlin Anısına 2023 En İyi Kitap Ödülü
- ISA Northeasıt Yale H.Ferguson 2023 En İyi Kitap Ödülü
- ISA Guicciardini 2023 En İyi Tarih Kitabı Ödülü
- İngilizce’den Çeviren:
Müzik sizin için ne ifade eder? Hayatınızda kapladığı alan ne kadardır? Nasıl bir dinleyicisiniz? Müzik ve müzisyenleri ne kadar tanıyorsunuz? Başta edebiyat olmak üzere müzik için bütüncül bir anlayışı nasıl kurarsınız?
Enis Batur’un ‘Kuş Dili -Müzik Yazıları’ kitabını okurken müzik konusunda bir sınavdan geçeceksiniz; iyi bir dinleyici olabilmek için.
Kısa tanıtım şöyle: “Enis Batur, ‘Hayatımda dinlemenin önemli yeri oldu. Buna karşılık müzik alanında kesinkes uzmanlık taslamadığım bilinmeli’ diyor kitapta: ‘Yazdıklarım ilgi ve merak duyarak seslere kulak kesilmiş bir edebiyat adamının deneyimlerine dayanıyor.’
Bu kitapta Enis Batur, müzik yazılarını bir araya getirip okura sunuyor. Bir şairin müziğe bakışı edebiyatın ve müziğin birlikte akışı okuru günlük hayatın dışına çıkaracak bir yolculuk...”
İlk yazı Meloman başlığını taşıyor:
“Çocukluk döneminde iki yıl boyunca müzik dersleri almamı sağlayan aileme, genç yaşta tanışma olanağı bulduğum İlhan Usmanbaş ve Ertuğrul Oğuz Fırat gibi ustalarla sürüp giden ilişkilerime, Mete Sakpınar, Tolga Tüzün, Hüseyin Sermet, Mehmet Nemutlu ve Sedat Anar ile ortak çalışma ve işbirliklerimizden öğrendiklerime, NTV radyoda 200 haftayı aşkın bir süre gerçekleştirdiğim müzik eksenli izlenceler üzerinden gelişen diyaloglara borçluyum.
Onlara şimdi Kuş Dili’ni özenle yayına hazırlayan Işık ve Ferruh Gençer’i ekliyorum.”
Notlar:
Onursal başkanlığını üstlendiğim ödülün seçici kurulları bu yılki ödül sahiplerini belirledi. Bu yıl yarışmaya ‘Şiir’ dalında 48, ‘Roman’ dalında 82 eserle başvuruldu.
- Attila İlhan Roman Ödülü’nün 2024 yılındaki sahibi, İletişim Yayınları tarafından yayımlanan ‘Kimsenin Ölmediği Bir Cinayet Öyküsü’ isimli romanıyla Ali İpek oldu.
Ödül seçici kurulu, Ali İpek’i ödüle layık görürken gerekçesini “Eser, son derece ilginç bir konuyu kendine has bir tarzda ve yaratıcı bir atmosferde işlemesi sebebiyle ödüle değer bulunmuştur” diye açıkladı.
- 2024 Attila İlhan İlk Roman Vakıf Özel Teşvik Ödülü’nün ise İthaki Yayınları’ndan çıkan ‘Güzel Seferlerin Süvarisi’ romanıyla Özgür Mutlu’ya verilmesine karar verildi. Ödül gerekçesi, seçici kurul tarafından şu şekilde açıklandı: “Eser, deniz hikâyeleri gibi çok işlenmemiş bir konudaki başarılı anlatımı ve kurgudaki başarısı sebebiyle ödüle değer bulunmuştur.”
- Attila İlhan Roman Ödülü Seçici Kurulu’nda Mehmet Eroğlu (Başkan), Faruk Şüyün, Handan Coşgun, Seval Şahin ve aileyi temsilen Ali Cem İlhan yer alıyor.
- Şiir Ödülü Seçici Kurulu, 2024 Attila İlhan Şiir Ödülü’nün Plüton Yayınları’ndan çıkan ‘Tekliler’ kitabı ile
Fuar kapsamında, yurtiçi ve yurtdışından 1000’e yakın yayınevi, marka ve sivil toplum kuruluşu ile edebiyat dünyasının birbirinden kıymetli yazarları, okurlar ile bir araya gelecek. 450 kültür etkinliği ve 2000’den fazla imza gününde birbirinden değerli yazar, şair ve akademisyen kitapseverlerle buluşacak.
ONUR YAZARI YALVAÇ URAL
Tüyap Kültür Fuarları Danışma Kurulu kararıyla çocuk ve gençlik edebiyatının önde gelen isimlerinden Yalvaç Ural, 41. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın “Onur Yazarı” olarak belirlendi.
Yalvaç Ural’ın masalsı dünyası ve çocuk ve gençlik edebiyatına yaptığı katkılar bu sene fuarın ana eksenini oluşturacak. Fuar, Yalvaç Ural’ın katılımıyla düzenlenecek kültür etkinliklerine de ev sahipliği yapacak. TÜYAP tarafından yazarın yaşamına ve eserlerine odaklanan bir anı kitabı hazırlanıyor.
41.Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nda hayal gücünün ve keşfin altın çağı olan çocukluğun önemi ve değeri kutlanacak. Fuar kapsamında düzenlenecek etkinliklerde, çocukların zihinsel ve duygusal gelişimlerine katkıda bulunacak, onları okumaya teşvik edecek ve hayal güçlerini özgürce kullanmalarına imkân tanıyacak faaliyetler de yer alacak.
41. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı boyunca tematik günler ve temalara özel etkinlikler de fuara renk katacak. Yapay Zekâ ve Robotik Uygulamalar, Fantastik Edebiyat Günü, Polisiye Günü, Manga -Anime -Roman Kahramanları Günü, Yaratıcılık ve Tasarım -Hayal Et gibi başlıklara sahip etkinliklerle zenginleşecek fuarda İş’te Kitap, İçinden Lezzet Geçen Kitaplar adlı tematik söyleşiler, imzalar ve paneller gerçekleşecek. İlk Kitabım TÜYAP’ta etkinliğinde de yeni yazarlar okurlarla buluşacak.
ONUR