1990 Eskişehir doğumluyum. Anadolu Üniversitesi Kimya Bölümü mezunuyum. Mezun olduktan hemen sonraki yaz dil eğitimi için ABD’ye gittim. 1 yıl orada yaşadım.
Kimya okumaya nasıl karar vermiştiniz?
Laboratuvarda olma hissinin güzel olabileceğini düşünerek kimya yazmıştım. Çok büyük keyifle de okudum. Fakat ABD’de bulunduğum süre içerisinde profesyonel hayatta yapmam gereken şeyin çok daha farklı bir şey olduğunu fark ettim. Kariyerim insanlarla iç içe olan bir pozisyonda devam etsin istedim ve 4 sene kadar eğitim danışmanlığı sektöründe satış pozisyonunda çalıştım.
Ne size ilham verdi? Yol gösterdi?
Bana ilham veren şey her gün uyandığımda o gün başarılacak mutlaka bir şeyin olduğu olabileceği fikri aslında. Kadinlarinelinden.com bazında bakacak olursak da kooperatifçi kadınların umudu bana güç verdi, onlarla tanıştığım, hikayelerini duyurabildiğim için çok şanslı hissediyorum kendimi. Bunun yanında sürekli desteğini esirgemeyen bir ailemiz var elbette. İyi ki varlar.
Sizin girişimcilik hikayeniz nasıl başladı?
Hikayemiz kardeşimle birlikte “Türkiye’de akıllı tarım yapılmalı” düşüncesinden yola çıktı aslında. Bu noktada tarımın t’sini bilmediğimizi ve öğrenmemiz gereken çok şey olduğunu fark ettik. Ne yapabiliriz de kendimize bir temel hazırlayabiliriz diye düşündük ve doğal ve katkısız ürünlerle başlamayı uygun bulduk. Fakat sıkıntı şuydu, doğal ve organik gıdada giderek yükselen bir trend vardı ve birçok e-ticaret sitesi bizim yapmak istediğimiz şeyi zaten yapıyordu. Nasıl farklılaşabiliriz diye düşünürken bu ürünleri halihazırda Anadolu’da üreten birçok kadın üreticinin olduğunu fark ettik ve bu kadınlar bir kooperatif bünyesinde örgütlenmişlerdi, planlıydılar, denetlenebilirlikleri vardı ve üretimde süreklilik sağlayabilirlerdi. İşte bu noktada “kadinlarinelinden.com”un temeli atılmış oldu. Bizler yarattığımız büyük sosyal fayda sayesinde diğer e-ticaret şirketlerinden farklılaşacaktık. Sonrasında her şey tabiri caizse çorap söküğü gibi geldi. Kadın kooperatifleriyle ilgili araştırma yapmaya başladım. Tek tek arayıp neler yapmak istediğimden bahsettim heyecanla. Onlarda da aynı heyecanı görünce “doğru yoldayım” dediğimi hatırlıyorum kendime. Ürün çeşitliliği ve sürekliliği olan iki kooperatifle işe başladık. Şimdi 3. kooperatifimizi de aramıza kattık. Başlangıcımız bu şekilde, Temmuz 2018’de oldu.
Kadın kooperatifleriyle çalışmak size hız da kazandırmış….
Aynen. Fikrimize temel bulmaya çalışırken onların zaten üretimi bizden bağımsız yaptığı düşüncesiyle başladık, yani üretim hazırda var. Sonrasında kadın kooperatiflerinin bakanlık tarafından denetlenen ve desteklenen kuruluşlar olduğunu öğrendik. Ek olarak onların da en büyük problemi olan pazar problemine çözüm getirmeyi istedik. Çünkü hayal edin, Zonguldak’ın Devrek ilçesinin Dedeoğlu köyünde erişte ürettiniz, kapınızdan çıktınız, satacaksınız bunu. Sağınıza baktınız o da üretici solunuza baktınız o da keza öyle, üretici. Dediniz ki semt pazarına gideyim bari. Orda da az buçuk satış oldu ama çoğunluğu elinizde kaldı ürünün. Yani kadın kooperatiflerinin en büyük sıkıntısı bir pazarlarının olmaması. Biz online bir platform yardımıyla onları hem dijital dünyaya taşıyalım hem de global pazarlara ulaştıralım istedik.
ÜRETEN KADIN GÜÇLÜDÜR
Türkiye’deki kadın kooperatifleri üzerine yaptığınız incelemeler sizi nasıl yönlendirdi?
Türkiye’de yaklaşık 100’e yakın kadın kooperatifi var ve bunların 70’ten fazlası halihazırda üretim yapıyor. Üretim bandı oldukça geniş bir yelpazede, gıda da var, el işi tasarım ürünler de var. Biz şu aşamada gıda ile başladık. Üretim izinleri olan küçük minik fabrikalar gibi düşünebilirsiniz bu kooperatifleri. Kooperatifin türüne göre de bağlı olduğu bakanlık değişiyor, ya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na yahut Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na bağlılar ki bu da denetlenebilir kurumlar olduğunu gösteriyor. Ürünlerin hepsi geleneksel yöntemlerle ve katkısız bir şekilde üretiliyor. Hatta bazı ürünlerimizde organik sertifikalarımız bile var. Bütün bu sebeplerden ötürü kooperatiflerle çalışmaya karar verdik.
Doğal ürün üreticileri sizce nasıl örgütlenmeli?
Evde bireysel olarak üretim yapan birçok kadın üretici var. Ben hepsine diyorum ki 7 kadın bir araya gelin ve bir kooperatif kurun, örgütlü girişimciler olun, haklarınız korunsun, verdiğiniz emek karşılığını bulsun.
Nasıl yönlendirilmeli?
Devlet teşvikleri bu konuda oldukça büyük önem arz ediyor. Zaten geçtiğimiz haftalarda da bir mutabakat yayımlandı, kadın kooperatiflerinin teşvik edilmesiyle ilgili ve hatta ürünlerin ihracata hazır hale getirilmesiyle ilgili. Mutlaka araştırsınlar, dijital dünyaya meraklı olsunlar ki çok çabuk haberdar olabilsinler. Kooperatif kurulumu aşamasında bağlı bulundukları il ve ilçe belediyeler de yol gösterici oluyor. Mutlaka onlara da danışsınlar.
Hangi sorunlarla mücadele ettiniz?
Coğrafya anlamında kadının fırsatlara eşit bir şekilde ulaşabildiği bir yerde değiliz maalesef ki. Bu açıdan bakıldığında bir girişimci için her şey ne kadar zorsa bir kadın girişimci için 10 kat daha zor oluyor. Çalışıyorsanız işinizi bırakmamanız, maaşınızı düzenli bir şekilde alıp çok da öyle her şeye karışmamanız öğütlenirken eğer çalışmayan bir ev kadınıysanız ve bir fikriniz varsa önce umudunuzu kıran söylemler, sonrasında elinin hamuruyla misali otur oturduğun yerde tarzı değersizlik hissi uyandıran yorumlar, ne gerek var’cılar türeyiveriyor. Hangi kategoride olursanız olun bir şekilde kulaklarınızı tıkamanız ve yolunuza devam etmeniz gerekiyor. Çelik gibi sinirler lazım yani.
YURTDIŞINA AÇILMAYI HEDEFLİYORUM
Hedefleriniz hayalleriniz?
Uzun vadede tüm kadın kooperatfilerini zincire dahil etmeyi istiyoruz. Verdikleri emekler karşılığını bulsun istiyoruz ve tabii kadinlarinelinden.com markasını Türkiye’nin ilk ve tek doğal yaşam deneyim platformu yapmayı hedefliyoruz. Yakın vadede ilk yurt dışı satışımızı gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bireysel olarak hayalime gelirsek de sanırım böylesine kalbe dokunan bir işle anılmayı her şeyden çok istiyorum. Hayatım boyunca yapmam gereken şey buymuş gibi geliyor, kendimi çok şanslı hissediyorum ve yaptığım şey benim için pırlanta değerinde. Emeğini ve desteğini esirgemeyen başta ailemiz olmak üzere, Sabancı Üniversitesi’ne, KAGİDER’e, değerli ekip arkadaşlarımıza ve bizlerle şimdiye dek işbirliği içinde olan bütün partnerlerimize teşekkürler ediyoruz.