Eğitimli cahiller

Eğitimsiz cahillerden bir şeyler öğreniyorum.

Eğitimli bir cahil, eğitimsiz bir cahilden benim kendi tecrübelerime göre çok daha tehlikeli. Biri saf, diğeri planlı. Biri iyi, diğeri kötü niyetli.

Eğitimsiz cahilde öğrenme isteği ve merak varsa umut var.

Eğitimli cahilin, eğitimli bir cahil olmasının nedeni; merak ve öğrenme isteği eksikliği ile çok bilmişliği. Bir de kibiri yüzünden kendini geliştirmeyi aklına getirmemesi, hata yapabileceğini düşünmemesi.

Oysa herkes hata yapar. İstersen zeka küpü ol, dünyada olan her şeyi oku bitir.

Kafalar karıştı değil mi?

Bu konu çok bulanık ve karışık. Aslında sorun bu iki kelimenin, yani, eğitimli ve cahil kelimelerinin yerine tam istediğim kelimeleri bulamamış olmam.

Cahil çok aşağılayıcı duruyor bazen. Eğitimli de çok burnu havada.

Hah işte, aslında demek istediğim buydu. Ne cahil dediğin adamı küçümseyeceksin, ne de eğitimli adam burnu havada olacak.

Ne insanlar var kaç üniversite okumuş; ama olmamış. Ne insanlar var, hiç okumamış ama hepimize beş basar.

Eğer bir insan iyi aile eğitimi almışsa mesela, hayat okulunda ilerleyebiliyor. Bu “aile eğitimi” dediğim de, dünyanın hiçbir üniversitesinde maalesef ders olarak alınamıyor.

***

Kayınpederimin, bir doktor olarak tecrübe ettikleri de ilginç. Mesela kızı idrar yolu enfeksiyonu olmuş iki örnek anneden bahsetti. Birinci anne eğitimli, diğeri de köyden gelmiş kimilerinin rahatça cahil diyeceği profilde.

Eğitimli anne bazen çok bilmişliğinden, doktorunun her dediğine şüphe ile yaklaşıp internette okuduklarıyla tedaviye müdahele etme ihtiyacı hissettiğinden başına gelmedik kalmamış. Kadın kendine göre antibiyotiğin süresini uzun bulup kısa kesince, kızı yarım kalan tedavisi yüzünden diyalize gidecek kadar kötülemiş. Diğer anne ise bilgisizliğinden pür dikkat doktoru dinleyip “Aman Doktor Bey’ in dediklerini yapıp kızı kurtarayım!”şeklinde davrandığı için, ya da başka çaresi olmadığı için, kızı tamamen iyileşmiş.

Aslında bir şeyler tam da bu ikisinin ortasında olmalı sanki. Ne her şeyi ben bilirim diyecek kadar kibir, ne de her denileni kelimesi kelimesine yapacak kadar korku...

Bu anlattığım iki örnek, bambaşka koşullar karşısında birden alabora olabiliyor. Eğitimli kişi kolay kolay hileye kanmazken, cahil kişi her türlü aldatmacanın kurbanı olabiliyor...

Bambaşka koşullar karşısında yine, bu sefer;

O cahil anne gelip o saygı ile önünde eğildiği Doktor Bey’ e: “Doktor Beyim siz bilirsiniz ben anlamam bu şeylerden, bizim kızı nerede okutsak?” diye danışıp çocuğunu adam ederken; eğitimli anne kızının ne okuyacağıyla ilgilneceğine, hangi sosyetik tiple aşık atacağını düşünebiliyor.

Hayat işte. Bi öyle, bi böyle. Bazen eğitimli olduğum için seviniyorum. Bazen cahil olmak istiyorum.

Bazen öyle insanlara denk geliyorum ki; öğrenme merakı ile yanıp tutuşan, akıl danışan, aile eğitimi almış, her daim çalışkan ama “okuyamamış” insanı; yüksek yüksek okullardan mezun olan çok acayip okumuş etmiş olanlarına tercih edebiliyorum.

Yonca