Gerze’de santral için kazma, hukuka kazma

Gerze’de (Sinop) kurulacak termik santral Sinop ili içme suyunun yüzde 51’inin karşılandığı su kaynaklarına 700 metre uzaklıkta. Kurulması planlanan santralın hemen kenarında birinci derecede arkeolojik SİT alanı var.
Sinop ve Gerze’de kuzey ve kuzey batı rüzgarları hakim. Santral, yüksekliği 1800 metreyi bulan Dranaz Dağları eteklerinde. Santralın bacalarından salınacak sera gazları dağları aşamayacak ve bu bölgede kalacak. Atmosferde kimyasal değişime uğrayacak, asit yağmuruna dönüşecek. Santral kuş uçuşu Gerze’ye 5, Sinop’a 15, Bafra Ovasına 50 kilometre uzaklıkta. Asit yağmurunun bu yerlere dökülmesi gibi bir tehlike var.
Bütün bunlara rağmen Gerze ilçesi, Yaykıl Köyü, Çakıroğlu Mevkiinde termik bir santral kurulması söz konusu.
Santralı kurma girişimi 2007’ye kadar gidiyor. Kurma girişimi ile birlikte bir dizi resmi karar ve belge ortaya çıkıyor.
SİT KARARI
Santralın hemen kenarında arkeolojik SİT alanı var, diyor muyum, diyorum. İşte belgesi.
Samsun Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 7 Kasım 2008’de verdiği B.16.0.KVM.4.55.00.02/57.05/58/129 sayılı kararıyla oranın kültür ve tabiat varlıkları alanı olduğu belirtiliyor. Bu durumun Belediye hoparlörüyle halka duyurulması isteniyor.
Aynı karara göre, belirtilen alanda “Bizans dönemi yapı kalıntısı, mozaik taban döşemesi, lahit kapağı, sütun ve seramik bulguların varlığı” tespit ediliyor.
DİRENİŞ
Santral kurulacağını öğrenen Gerze Halkı direnişe geçiyor. Sinop Çevre Platformu kuruluyor.
Balıkçılar Kooperatifinden Eğitim Gönüllülerine, Arıcılar Birliğinden dershanelere, vakıflardan çeşitli meslek odalarına, değişik siyasal partilerden sendikalara kadar pek çok sivil toplum örgütü bu platform çevresinde toplanıyor. Santralın yaratabileceği sakıncaları öne sürerek, santrala karşı hukuk mücadelesine girişiyor.
Hukuk mücadelesini sürdürürken aynı anda santral yapımına karşı fiili direnişe geçiyor. Bir süre önce TV’lerde izlediğimiz gibi. Kadınlar kendilerini iş makinelerinin önüne atıyor. Polis ve jandarma müdahale ediyor.
YÜRÜTMEYİ DURDURMA
Sinop Barosu Danıştay’da dava açıyor. Danıştay 13. Dairesi 20 Temmuz 2009’da esas no. 2009/1526 sayılı dosyayla yürütmeyi durdurma kararı veriyor. Gerekçesinde, “ÇED kararı olmadığını” vurguluyor, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun “ÇED gerekli değildir görüşünü hukuki bulmuyor, ÇED kararı olmadan bu projeye onay verilmesinin yasaya aykırı olduğunu” savunuyor.
Bu koşullarda “yatırıma başlanamayacağını” belirtiyor. Enerji Piyasası Kurulu’nun 1. maddesinde öngörülen “elektriğin çevreye uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması amacının göz ardı edilmesi anlamına geldiği” hükmüne varıyor.
İTİRAZA RED
Santralı yapacak firma Danıştay 13. Dairesinin yürütmeyi durdurma kararına itiraz ediyor.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 14 Ocak 2010’da 2009/833 sayılı kararıyla itirazı reddediyor.
Dava Daireleri Kurulu “dava edilen idarenin öne sürdüğü hususlar, yürütmeyi durdurma kararını kaldıracak nitelikte görülmemiştir” diyor ve hukuk açısından yürütmeyi durdurma kararı devam ediyor.
DİĞER BELGELER
Bu arada Sinop Çevre Platformu tarafından santralın yapımına karşı öne sürülen tüm iddialar resmi belgelere bağlanıyor.
Sinop Valiliği İl Tarım Müdürlüğü “santral sahasının balık üretim yeri olduğuna” ilişkin rapor veriyor.
Samsun Tabip Odası “santralın su kirliliğine yol açacağını” belirten rapor yazıyor.
Kastamonu Üniversitesi ile Samsun 19 Mayıs Üniversiteleri Gerze’deki termik santralın çevreye etkileri üzerine raporlar veriyor.
EK SÜRE
Bu hukuki gerçeklere rağmen, Çevre Bakanlığı “ÇED raporunun hazırlanması için 21 Haziran 2011’den itibaren altı ay ek süre verilmesine” karar veriyor.
Gelin görün ki, bütün bu hukuki kararlara rağmen, geçen ay Gerze’de santral için kazma vurmak amacıyla iş makinaları geliyor, yani ÇED raporu olmadan fiilen santralın yapımına geçiliyor.
Halk da, buna isyan ediyor.
GÜL SICAK BAKMIYOR
Bir süre önce Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Sinop’u ziyaret ediyor. Ziyarette kendisine termik santral anlatılıyor. Gül şunu söylüyor:
“Görüşlerinize katılıyorum, termik santrala sıcak bakmıyorum, benim gönlümden geçen şey, termik santralın buraya yapılmamasıdır”.
Ama, yapılıyor. Hukuki süreç hiçe sayılıyor. Gerze’de halk şimdi yeni bir direniş ve miting düzenlemek için harekete geçiyor.