‘Tropikal devrim’

Köylülerle görüşün; sonra da Fikret Otyam’ın dediği gibi “Gazipaşa mucize yaratmış” deyin... “Ben 25 yıl yaşadığım Gazipaşa’dan son 7 yıl uzak kaldım, bu gördüklerimi rüyamda görsem inanmazdım.”

Yaz başında sebze fuarına gelmiştik, bu kez de ‘çekirdeksiz nar festivali’ne...

Bu festival öyle bildik ‘festivaller’den değil, ayrıca önemli bir özelliği var. Atatürk bu ilçeye 22 Ekim 1924’te kendi ismini vermiş. Bu gün anlamlı şekilde kutlanırken, son yıllarda ‘moda’ olmaya başlayan çekirdeksiz narın tanıtımı da yapılıyor. (Bu arada gelelim, Toroslar’ın eteklerinde gerçekleşen ‘mucize’ işlere.

Gazipaşa, açık ve örtülü seracılıktan (özellikle domates, salata, biber, patlıcan, çilek, fasulye) dışında meyvecilikte iddiasını ortaya koymuş. Nar üretimi almış başını gidiyor. Akla gelebilecek tropikal meyvelerden mango ve kivi; esas gelir kaynağı muzdan sonra üretimde ikinci sıraya yerleşmişler. Avokado üretimi yaygınlaşmış. Ananas, papaya ve pepino da öyle... Görebildiklerimizden adlarını sıralamaya devam edelim. (Bazı isimler yerel dille söyleniyor.)

Karambola, pejoya, çerimaya, Pekin cevizi, guava, Medine kavunu, kaymak, pasifrola, şadok, saksuma, sapote, liçi, kahve, İnka eriği, pitahya, murt...

(Meraklısı internetten tanıyabilir bu meyveleri.)

DEVLET NEREDE!

Vişne, kiraz, elma, kayısı, şeftali, nektarı ceviz, badem ve enginarı unutmayalım. Mandalina-portakal, keçiboynuzu, hünnap (iğde), Mersin-murt, Trabzon hurması, ayva, frenk yemişi, yerfıstığı ve zeytin... (Zeytinyağı sıkma tesislerinin sayısı 4’e çıkmış şimdiden.) Gazipaşa sıfır noktasından 1800 rakıma kadar aradaki bütün ürünleri yetiştiriyor. 1800 rakımda fasulye, nohut da, meyve ve sebze de...

Çekirdeksiz Nar Festivali’nin yapıldığı alanda, Gazipaşa’nın 41 köyünün açtığı stantları Tarım Bakanı Mehdi Eker veya bakanlık ilgililerinin görmesini dilerdik. Antalya Valisi Alaaddin Yüksel, 6 yıllık görev süresince keşke 3. gezisini bu vesile ile yapsaydı.

Köylüler ve üreticiler bize narlarını ikramda yarışırken, birçok meyve ağaçının fidelerini de satıyorlardı. Bazı meyvelerin fidanlarını çekirdeklerinden üretmişler; bazılarını yurtdışından eş-dost vasıtasıyla getirtmişler.

ADNAN KAHVECİ’LER ARANIYOR

İnsan gerçekten seviniyor. Bu kadar çok meyve ve sebzenin yetiştirildiği bir başka bölge var mıdır? Sanki ‘ekvator’la aynı kuşakta. Yetiştirilmeyen -çay, antepfıstığı, ayçiçeği dışında- hiçbir şey yok. Alanya, Gazipaşa ve Anamur bölgesi ‘tarım devrimi’ yaşıyor; hem de ‘tropikal’ meyvesi de dahil... (Kiviyi Türkiye’ye tanıtan yeni Adnan Kahveci’leri bekliyoruz.)

Yazık; bir TIR salata 2.5-3 bine gidiyor

İKLİM zengini bölgede üretimde bir sorun yok, ancak pazarlama işi becerilemiyor. Belki beceriliyor da, bölgeye gerekli para girmiyor. Gazipaşa halinden 20 firma ihracat yapıyor. Dış pazarlar, belli ellere geçmiş. ‘Rus mafyası’nın uyanıklığı kadar bölgede bir üretim planlamasının olmaması da önemli bir durum.

Üretim planlaması olmadığı için geçen hafta Rusların çok sevdiği ‘dikenli salata’nın fiyatı yerlerde sürünmüş. Bir üretici “150 ton salatamı kilosu 5 kuruşa sattım” diyor. TIR’ın maliyeti 2.5-3 lira... Aralık ayında bir TIR’ın 40 bin liraya yükselmesi bekleniyor. 10 bin dönüm dikenli salata ekildiğine göre, üreticinin ne kadar zorluk içinde olduğu anlaşılabilir.Belediye Başkanı Canburak Özgenç, “İşte bu yüzden köylülerimizin ürettiği çekirdeksiz nar, diğer meyve ve sebzelerin tanıtılmasını, ürünün değer bulmasını, üreticilerimizin vurguncuların eline düşmemesini istiyoruz. Köylülerimizi bir araya getirerek, müşterilerle tanıştırıyoruz. 112 standın yer aldığı fuarda, bütün narlarımız satıldı. Gazipaşa Havaalanı’nın pistinin uzatılmasıyla önümüzdeki yıl ürünlerimizin daha değer bulacağını umuyoruz, daha taze tüketim yerlerine ulaştıracağımızı sanıyoruz” diyor. (Gazipaşa Havaalanı 1825 metre yapıldı, pilotların inememe konusundaki çekinceleri yüzünden denize doğru 600 metre daha kamulaştırma yapıldı. Işıklandırma konusunda bir sorun yok. Yalnız Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın, kamulaştırma konusunda yeni bazı izinler vermesi gerekiyormuş DHMİ’ye...)

Hicaz narını sık iç ‘çekirdeksiz’i taze ye

ANTALYA Ticaret Odası Gazipaşa Temsilcisi Zafer Tan, vadiler arasından Gevenus (Esenpınar) Köyü’ne götürdü. Teraslarda birinci meyve nar olmuş; ‘nar vadileri’ oluşmuş... Manzara muhteşem. Narın türünü, içini görmedikten sonra ayırt etmek zor. Narlar; ekşi Hicaz ve tatlı çekirdeksiz narlar olarak adlandırılıyor. Yetiştikleri rakıma ve bölgeye göre de isimlendiriliyorlar. 13 nar çeşidi varmış. Narın anası da ‘acı nar’mış. En gelişmişi de çekirdeksiz nar... Çekirdeksiz narlardan birini 1760 gram olarak tarttık. Ama ihracata gidenler 700-800 gram arasında oluyormuş. Gazipaşa’da çekirdeksiz narın fiyatı 2-2.5 liraydı; toptan ise 1.5 lira fiyat buluyormuş. Bizim Necdet Doğan sıkmalık narı; Mustafa Ezici de çekirdeksizi sevdiler. Ben her ikisini birden tuttum. Hicaz narının kırmızı suyunun donmadığını da öğrendik. Dostlara hediye olarak çekirdeksiz nar fidesi ve sedir mantarı getirdik. Ziraat Mühendisi Veli Çelik “Nar, zeytinin yetiştiği her bölgede yetiştirilebilir. 0-400 metrenin üzerindeki narlar en kaliteli olanlarıdır” diye konuşuyor. Narda dikkat edilecek noktalar “Rengi, aroması, albenisi ve standardı” imiş... Veli Çelik’ten (0554-300 03 33) nar konusunda her türlü bilgi alınabilir.

Çakmak Köyü’nden ilk kivi yetiştiricisi Hasan Duman, bize mango fidesi vermek istedi ama İstanbul’da yetişmesi mümkün değil tabii. Gazipaşa’ya sözü verilen baraj yapılırsa, üretim patlaması olur. Pazarlama kadar su sıkıntısı da ciddi bir sorun olmaya başlamış. Yabani domuzların yeni gözdesi narlarmış. Mehdi Bey’in dikkatine sunalım. Bu arada bir soru; nar suyu vişne suyuna rakip olabilir mi?

Nar nasıl soyulur

NARIN soyulması bir marifet olsa gerek. Dediler ki, narın çiçekli yerinden, tepeden kare biçiminde dört noktadan ince kabuğu bıçakla şöyle bir kaldırın. Alttan da 3 cm yukarda enine bir daire çizin, aynı şekilde damarların (dış kabuk) da boyuna çentik atın. İki elinizle narı dörde bölün yeyin.

 Ruslar, çekirdekleri daha sert olan kırmızı Hicaz narını seviyorlarmış.