Ukrayna Gezi’ye karşı

İki hareket arasında ise çok farklılık var. Hem direnişe katılanlar, hem direnişin kendisi, hem de hükümetler açısından.

*

HER şeyden önce, Gezi Hareketi’nin oluşumu son derece spontaneydi. Kendiliğinden başladı ve öyle gelişti. Hiçbir zaman organize, örgütlü ve liderli bir harekete dönüşmedi. Artık “Euromaidan” diye anılan Maidan (Bağımsızlık) Meydanı hareketi de, hükümetin kasım ayında AB ile anlaşmasını askıya almasıyla birlikte spontane başladı. Ancak zamanla son derece örgütlü ve organize bir hâl aldı.
Direnişçilerin kurdukları “Milli Direniş Konseyi” adındaki örgüt, Meydan’ın köşesindeki İşçi Sendikası binasında düzenli olarak toplandı. Hükümet binalarını nasıl kuşatacaklarını, iktidara bağlı Berkut (Altın Kartallar) adındaki güvenlik güçlerine karşı nasıl direneceklerini en ufak ayrıntısına kadar plânladılar. Her 10 ilâ 20 kişilik grubun bir “komutanı” vardı. Ve Meydan çok sayıda lider de çıkardı.
İsyan günleri de son derece organizeydi. Gün herkesin dua etmesiyle başlıyor, belli saatlerde Ukrayna milli marşı okunuyor ve kültürel aktiviteler düzenleniyor, çadırlarda yaşayanlar için günde 2 kez gazete basılıyordu. Hatta “Özgür Maidan Üniversitesi” bile kuruldu.

*

BUNUNLA birlikte, yine Gezi’nin aksine Ukrayna’daki direniş sonraki evrelerinde silahlandı. O kadar ki, “Maidan Öz Savunma Tugayları” adında bir birlik bile kuruldu. Bu “paramiliter” güçler sürekli çadırların etrafında nöbet tuttular. Şu anda ise polisin yerini almış, geçici yönetimin korumasını üstlenmiş durumdalar.
İki hareket arasındaki bir başka farklılık ise: Gezi’deki grup son derece heterojendi. Siyasi yelpaze çok genişti. Maidan direnişçilerinin ise hepsi milliyetçi ve sağ eğilimli. Bu nedenle de bayrak ve milli marş Meydan’da hep ön plândaydı.
Gezi direnişçilerini bir araya getiren ise, hükümetin otoriter eğilimlerine karşı tepkilerini dile getirmekti. Ancak ayaklanmanın hükümete karşı olmasına rağmen, amaç hükümeti devirmek değildi. Hatta aralarında hiç de küçümsenmeyecek bir oranda AKP destekçileri de vardı. Oysaki Maidan’ın tek amacı hükümeti düşürmekti.

*

YİNE, Ukrayna’daki direniş 2004’teki Turuncu Devrim’in devamı niteliğindeydi. Ve benzer yapıda bir ayaklanma 90’ların başında yine aynı meydanda yaşanmıştı. O zamanki adıyla Lenin Meydanı’nda, şu an olmayan Lenin heykelinin altında binlerce öğrenci toplanıp Ukrayna’nın bağımsızlığı uğruna açlık grevine girmişti. Gezi ise Gezi’de başladı. Ve Türkiye tarihinde ilk bu nitelikteki sivil toplum hareketi oldu.
Son olarak, Ukrayna’daki direnişin uluslar arası boyutu baskındı. Velhasıl isyanın çıkış sebebi de iktidarın AB’den uzaklaşmasıydı. Sokaktakiler Batı’yla entegre olmak, Batı tarzı bir yönetim istiyordu. Gezi’deki amaç ise tamamen içeriye, hükümete yönelikti.

*

PEKİ, iki ülkenin iktidarı ve direnişe karşı verdikleri tepki ne kadar farklı ve benzer? O da bir sonraki yazıda...