Sabancı: Hiç aklımızda bile yokken Toyotasa’yı sattık

- Toyotasa’daki hisselerinizi almak istiyoruz.

Sabancı Holding, 2001’de üretimde yollarını ayırmış olsa da, Toyota ile pazarlama şirketi Toyotasa’da yollarını ayırmayı gündemine bile almamıştı.

ALJ Grup’un ısrarlı müşteri olma talebi, Sabancı Grubu’nun Toyotasa’daki yüzde 65’lik hissesini pazarlık masasının üzerine koydu.

Sabancı Holding Lastik ve Otomotiv Grubu Başkanı Turgut Uzer’in başkanlığındaki ekip, ALJ Grup’la pazarlığa oturdu, derken ortaya yüzde 65’lik hisse için, 85 milyon dolarlık bir fiyat çıktı.

Turgut Uzer, ortaya çıkan fiyatı Sabancı Holding Yönetim Kurulu’na bildirdi ve karar verildi:

- Fiyat bizim için cazip, satabiliriz.

Sabancı Holding CEO’su Ahmet Dördüncü’yle geçen gün karşılaştığımızda başladım Toyotasa’yı sormaya:

- Toyotasa’yı neden sattınız?

- 2001 yılında Toyota üretiminden çıkma nedenlerimiz neyse, Toyotasa’dan çıkma nedenimiz de aynı. Yani, bu işi global yürütebiliyorsanız, kalabilirsiniz. Sadece lokal kalarak büyümek mümkün değil.

- Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı ve sizinle buluşmalarımızda çıkabileceğiniz şirketlerle ilgili sinyaller verirdiniz. Toyotasa biraz sürpriz oldu.

- Bizim de Toyotasa’daki hisselerimizi satmak konusu yakın dönem gündemimizde yoktu. Hatta hiç aklımızda yoktu diyebilirim.

- Peki nasıl oldu da aniden sattınız?

- ALJ Grup güzel bir teklifle geldi. Önce Turgut Uzer ve ekibi değerlendirdi. Sonra yönetim kurulumuz oluşan fiyata bakıp, satış kararını verdi.

- Fiyat size çok çekici mi geldi?

- Toyotasa’nın yüzde 65’i için oluşan 85 milyon dolarlık fiyat, bizim için cazipti.

- Distribütörlükte global olmamanın dezavantajı nedir?

- Toyota’nın Türkiye’de en fazla satılan modeli Corolla Sedan’dır. Corolla Sedan, daha önce Adapazarı’nda üretiliyordu. Toyota, daha sonra aldığı bir kararla, Corolla Sedan üretimini Güney Afrika’ya kaydırdı. Yani, Toyotasa, sattığı araçların yüzde 50’sini Güney Afrika’dan ithal ediyordu.

- Bunun size ne gibi olumsuz etkisi vardı?

- Toyotasa çok başarılı bir şirket. Zaten o yüzden iyi de bir fiyat ortaya çıktı. Ancak, ALJ Grup gibi global olmadığı için, araç tedarikinde onlar kadar esnek hareket alanı yok. ALJ Grup, her ihtiyaç duyduğunda ülkeden ülkeye araç kaydırmaları yapabilir, müşteriye daha hızlı ürün sunabilir.

- 85 milyon dolar kasanıza girince ne yapacaksınız? Hangi alanlarda kullanacaksınız?

- Bizim bir havuzumuz var. Bu havuzdan şu anda daha çok enerji yatırımlarımıza kaynak gidiyor. Enerjide yatırımlarımız hızla yürüyor...

Öyleyse Sabancı’nın “enerji adımları”nı yakından izlemekte yarar var...

Toyota’dan izin alıp, el sıkıştık

RAHMETLİ Özdemir Sabancı’nın girişimleriyle, 19 yıl önce üretimle başlayan Sabancı ortaklığının tümüyle bitme noktasına gelmesine acaba Toyota nasıl baktı?

Ahmet Dördüncü’ye konuşurken bu konudaki şu ayrıntıyı öğrendim:

- Toyotasa’daki Sabancı hisselerini Toyota’ya sormadan satamazdık.

- Neden?

- Aramızda öyle bir anlaşma vardı.

- ALJ Grup’la masaya oturduğunuzda ne yaptınız?

- Onlara, “Siz de Toyota’yı yakından tanırsınız. Anlaşırsak, Toyota’nın iznini almadan satışı gerçekleştiremeyiz. Hatta, boşuna da konuşmuş olabiliriz” dedik.

- Toyota’dan ne zaman izin aldınız?

- ALJ Grup’la el sıkışacağımız ortaya çıktığında Toyota Avrupa Başkanı Tadashi Arashima’ya bizzat gittim. Kendisine durumu anlattım.

- Tepkisi ne oldu?

- Sadece, “Acaba şirkette Sa kalabilir mi?” diye sordu.

- Kalabilir mi?

- Doğru olmaz. ALJ Grup da zaten bunu istemez...

Kriz var diye geldiyseniz hiç konuşmaya gerek yok

SABANCI Holding CEO’su Ahmet Dördüncü’ye sordum:

- Toyotasa’daki hisselerinizi satmanızda global krizin iç pazarda otomotiv satışlarını daraltmasının etkisi var mı?

- Hayır yok... Hatta, ALJ Grup bize “Toyotasa’daki hisselerinizi almak istiyoruz” diye geldiğinde, kendilerine ilk söylediğimiz, “Kriz ortamında bu hisseleri ucuz kapatırız” gibi bir düşünceniz varsa hiç konuşmayalım dedik.

- Yanıtları ne oldu?

- ALJ Grup, “Biz krizden değil, distribütörlük ağımıza Türkiye’yi de katmak istediğimiz için size geldik” yanıtı verdi. Bunun üzerine görüşmeyi kabul ettik...

- Bir kez daha sorayım, bu durumda 85 milyon dolarlık fiyat size cazip mi geldi?

- Elbette, yoksa niye satalım...

Otomotivden çıkmayacak Temsa’ya iyice asılacak

TOYOTASA hisselerinin satışı, “Sabancı Holding, otomotivden çıkacak mı?” sorusunu da gündeme getirdi. Ahmet Dördüncü bu konuya da açıklık getirdi:

- Temsa bizim bu alandaki global şirketimiz. Tam istediğimiz yolda yürüyor. Kendi tasarımıyla, kendi markasıyla dünyada pazarını oluşturdu.

- Yani, otomotivden çıkmanız söz konusu değil mi?

- Hayır. Bakın Temsa, bugün hiçbir component üreticisine bağımlı değil. Kurlları kendisi koyuyor. Çok da başarılı işler yapıyor. “Bağımsız marka”
olarak dünyada bayrağımızı dalgalandırıyor...

Toyotasa satışında hangi duygular yaşandı

SABANCI Holding’in Toyota’yla ortaklaşa yatırım kararı aldıkları günlerdi. O dönemde Hürriyet Ekonomi Müdürü olan Enis Berberoğlu, ben, Ufuk Sandık, Nurten Erk, Hayri Çetinkaya ve Tamer Çerçi, hep birlikte Özdemir Sabancı’ya
bir akşam yemeğinde konuk olduk.

İstanbul Hilton Oteli havuzbaşında gerçekleşen yemekte gece boyunca Özdemir Sabancı’nın Toyota planlarını dinledik, heyecanına tanık olduk.

Yemek sonunda evinin Anadolu yakasında olduğunu belirtip, teklifini yaptı:

- Anadolu yakasında oturan arkadaşları ben götürebilirim.

Teklif Ufuk Sandık’a uydu. Ertesi sabah Ufuk Sandık, Özdemir Sabancı’yı anlattı:

- Özdemir Bey, arabayı kendisi kullandı. Evimin kapısına kadar götürdü...

Sabancı Holding CEO’su Ahmet Dördüncü’ye o günleri anımsattım:

- Toyotasa hisselerini satmaya karar verdiğinizde Güler Sabancı’da, Turgut Uzer’de, sizde ne gibi duygular oluştu.

- Özdemir Bey’in Toyota’ya verdiği emeği hepimiz biliyoruz. Ancak, hayatın, işlerin akışı bizi bu noktalara getirdi. Sabancı Holding Yönetim Kurulu’nda bu konuyu görüşürken, tümüyle işe odaklandık.

Şirketin adında gizlenen ‘İstanbul’u biliyor muydu

SABANCI Holding’in Toyotasa hisselerini satmaya karar verdiğini duyurduğu günün akşamı Genel Yayın Yönetmenimiz Ertuğrul Özkök aradı:

- Sabancı Holding, Toyotasa hisselerini...

Daha sözünü tamamlamadan araya girdim:

- Haberi büyükçe girdik.

- Az önce Reha (Erdoğan) aradı. Toyotasa’yı alan şirketin adının tersten okunuşu dikkatini çekmiş. Tersten okununca “İstanbul” oluyormuş.

Hemen açıklamaya baktım, Türkiye’de Toyota distribütörlüğünü yürütmek üzere ALJ Lubnatsi adlı bir şirket kurmuşlardı.

Hürriyet’in Görsel Danışmanı Reha Erdoğan’a nasıl farkettiğini sordum:

- Lubnatsi’nin ne anlama geldiğini merak ettim. Belki de sanatçı bakışı bana kelimeyi bir de tersten okuttu, “İstanbul”u farkettim.

Bu durumu Ahmet Dördüncü’ye de aktardım:

- Siz şirketin adının tersten okunuşunun “İstanbul” olduğunu biliyor muydunuz?

- Hayır, ilk kez sizden duydum...

Dünyada 12 ülkede yılda 320 bin araç satan, Türkiye’de Daihatsu’nun distribütörlüğünü yürüten ALJ Grup, “Lubnatsi”yi benimseyerek, belki de dikkat çekmek istemişti...�