Rafineri dahil 10 milyar dolar yatıracak cirosu 20 milyar dolara çıkacak

- Yazınızı okuyunca İlker Bey’i aradım.
- Neden? Ne dediniz?
- “BMW gibi umutsuz vakalarla uğraşacağınıza bizim gibi dev yatırıma hazır olanlarla ilgilenin” dedim.
- Ne yanıt aldınız?
- Her türlü yardıma hazır olduğunu söyledi.
- Sorun nedir?
- Petkim kompleksinin de içinde olduğu Aliağa’daki arsamıza 5 milyar dolarlık rafineri yatırımı yapmak için 3.5 yıldır uğraşıyoruz.
- İzinler o kadar uzun mu sürdü?
- Hem de nasıl. Aliağa’daki yatırım için tabiri caizse neredeyse bir Çemişgezek Belediyesi’nden izin almadığımız kaldı.
Yavuz, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 9 yıldır bürokratik oligarşiden yakındığını anımsattı:
- Ben de bürokraside görev yaptım. Bürokratların çoğuyla yakın tanışırım. Ona rağmen 3.5 yıldır uğraşıyorum. İşleri mevzuat bu hale getiriyor.
- Artık sonunda rafinerinin temelini atacak noktaya geldiniz.
- Evet, başta sayın Başbakanımız olmak üzere, hükümetin çok desteği oldu. Sayın Başbakanımızın bizzat talimatları olmasa temel aşamasına gelemezdik.
- Temel ne zaman atılıyor?
- 25 Ekim’de temeli atıyoruz.
- Törene Başbakan da katılacak mı?
- Evet... Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev de törene katılacak.
- Başbakan temel atma törenlerine pek katılmaz ama bu 5 milyar dolarlık bir yatırım olduğu için mi geliyor?
- Aynı gün açılışımız da var. Petkim’de en son açılışı 4 Şubat 2007’de yapmışız. O günden sonra 270 milyon dolarlık yatırım yapmışız. Onunla ilgili sembolik bir açılışımız olacak.
- Rafinerinin ne zaman devreye girmesi söz konusu olacak?
- Hedefimiz 2015 yılı sonuna kadar devreye almak. O zamana kadar yapacağımız başka yatırımlar da olacak. Toplam yatırım 6 milyar doları bulacak.
Hükümetin 2023 hedeflerini anımsattı:
- Sayın Başbakanımıza 2023 planımızı da o gün anlatacağız.
- Nedir planınız?
- 2023’e kadar yapacağımız yatırımların toplamı 10 milyar doları bulacak. Ciromuz 20 milyar dolara, ihracatımız da 5 milyar dolara ulaşacak.
Yapacakları yatırımın hiç de kolay olmadığına dikkat çekti:
- Türkiye gibi açık ekonomilerde bu boyutta yatırıma soyunmak kolay değildir. Bizden başkası da pek yapamaz. Çünkü bizde petrolden itibaren zincirin tüm halkaları var.
- 10 milyar dolar yatırım, 20 milyar dolar ciro... Bu rakamlar grubunuzu dünyada da önemli bir noktaya taşır değil mi? Nitekim Koç Holding, Tüpraş’ı aldıktan sonra dünya liginde epey basamak tırmanmıştı.
- İşin içine petrol girince rakamlar büyüyor.
Rafineri yapımı sırasında yaratılacak istihdama değindi:
- 8-10 bin kişi rafineri inşaatı ve montajında görev alacak. Sonra kalıcı istihdam 1000 kişi olacak.
Socar&Turcas, adından da anlaşılacağı gibi Azerilerle Erdal Aksoy’a ait Turcas’ın ortaklığından oluşuyor...
İki taraf da Petkim’i özelleştirme kapsamında alırken verdikleri büyük yatırım için temel atma aşamasına gelmelerinden dolayı memnun görünüyor.

1 milyar dolara petrokoktan 300 MV elektrik üreteceğiz

KENAN Yavuz, rafinerideki üretim aşamasında atık olarak petrokok ortaya çıktığına vurgu yaptı:
- Bizim o petrokoku tonu 60 dolara çimento fabrikalarına yakıt olarak satmamız söz konusu olabilir ama 1 milyar doları aşkın yatırım yapıp elektrik üreteceğiz.
- Ne kadar elektrik elde edilecek?
- 300 megavat. Tonu 60 dolarlık atığımız bize ton başına 300 dolarlık katkı yapmış olacak.
- Sizin bir de rüzgar enerjisi yatırımınız olacaktı...
- Rüzgar santralımız da 25 megavatlık olacak.

Haydar Aliyev Anadolu Meslek Lisesi bize eleman yetiştirecek

KENAN Yavuz, rafineride çalışacak teknik eleman sıkıntısının söz konusu olduğunu belirtti:
- Aliağa’da Haydar Aliyev Anadolu Meslek Lisesi yapıyoruz. Öğrenciler stajlarını doğrudan bizim tesislerde yapacak. Okulları bitince de onları işe alacağız.
Hemen ekledi:
- Yani okulumuz bir anlamda istihdam garantili olacak.

Tüpraş’la rekabet piyasaya yarayacak

KENAN Yavuz’a sordum:
- Azeri ortaklardan dolayı sizin petrol avantajınız olacak. Bu durumda sizin üreteceğiniz motorin, jet yakıtı Tüpraş’tan daha ucuza piyasaya verilebilir mi?
- Rekabet edeceğimiz kesin. Tüpraş’la rekabet etmemiz piyasaya yarayacak. Rekabet her zaman iyidir.

Biz cari açıkta 2 milyar dolarlık azalma sağlarız

SOCAR&Turcas CEO’su Kenan Yavuz, 2015’e kadar yapacakları 6 milyar dolarlık yatırımın ardından rafineri devreye girdiğinde bazı ürünlerde yerlileştirmeye ciddi katkıları olacağını vurguladı:
- Bizim rafineride benzin üretimi olmayacak.
- Neden?
- Türkiye’nin şu anda benzin fazlası var.
- Ne üreteceksiniz?
- Motorin, jet yakıtı, LPG ve nafta üreteceğiz. Türkiye’nin şu anda 8 milyon ton motorin açığı var. Biz üretime geçtiğimizde bile kapanamayacak. Naftayı tümüyle Petkim’in ihtiyacı için üreteceğiz. İthalatını durduracağız.
Bu noktada verdiği mesaj bana ilginç geldi:
- Naftayı ithal etmemizin yılda 60 milyon dolar ekstra maliyeti oluyor ama Tüpraş kalitesinde naftayı dünyada hiçbir yerde bulamıyoruz.
- Tüpraş vermiyor mu?
- Tüpraş özelleştirme öncesinde benzinle ilgili yatırımını tamamlamıştı. İhtiyaca göre naftada kalmayıp üretim sürecine devam ediyor ve akaryakıta dönüşüyor.
- Nafta ithalatına yıllık ödediğiniz döviz ne kadar?
- 1.2 - 1.4 milyar dolar düzeyinde.
- Cari açıkta bu kadar azalma sağlayacaksınız o zaman?
- Rafinerimiz devreye girdiğinde cari açığa yansıyacak azalma 2 milyar doları bulacak.
Cari açıkta 2 milyar dolarlık azalma için Türkiye, Aliağa’da yükselecek Star Rafinerisi’nin bitmesini gözleyecek.

Tamamı içerde satılacak olsa bile ihracat yaparız

KENAN Yavuz’a rafinerinin ihracata katkısını da sordum:
- Petkim’in şu anda 700 milyon dolar yıllık ihracatı var. Rafineriden ihracata yönlendire-ceğimiz ürün olacak.
Ekleme
yapma gereği duydu:
- Üretimimizin tamamının içerde tüketilmesi
söz konusu
olsa bile bir kısmını ihracata ayırırız.
- Neden?
- Sadece iç pazara bağlı kalma gün gelir boğucu etki yapar. Kendimizi garantiye almamızda yarar var.