Nokia, telefonda ‘Benden iyisi yok’ havasıyla kaybetti

- TİM’in İnovasyon Komitesi olarak Finlandiya modelini yerinde görmek üzere 3 günlük bir tur yapacağız. Finlandiya, önceki yıl bizim İnovasyon Haftası’nda “partner ülke” idi. Finlandiya’nın eski Başbakanı Esko Aho, o yıl konuşmacılarımız arasındaydı. Sayın Aho’nun koordinasyonunda üniversiteler ve teknokentleri gezeceğiz. Bize katılır mısınız?
Hafta içinde TİM Başkanvekilleri Mustafa Çıkrıkçıoğlu, Süleyman Kocasert, Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Burhanoğlu, Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Sabri Ünlütürk, Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Burak Sertbaş, Türk-İsveç İş Konseyi Başkanı Yılmaz Çakır ve Arçelik İnovasyon Direktörü Erkan Duysal’ın da yer aldığı bir ekiple Helsinki ve Oulu’ya gittik. Ekibe Türkiye’nin Helsinki Büyükelçisi Adnan Başağa da eşlik etti.
Finlandiya eski Başbakanı Aho, ilk akşamki sunumunda ülkenin İsveç ve Rusya’nın parçası olduğu günleri anımsattı:
- Küçük bir ülkenin gücü, entellektüel başarısından gelir.
Sonra büyümenin temel gereklerine değindi:
- Sabır, tasarruf, yatırım ve teknolojik ilerleme. Tarım ülkesiyken 1970’lerde sanayileştik. 1980’lerde Ar-Ge’ye ağırlık verme kararı aldık. 1991-95 döneminde inovasyona dönük fonlar artırıldı.
1983’te Tekes’in kurulduğunu belirtti:
- Vergi teşvikleri fazla işe yaramıyordu. Tekes’ten teknoloji yatırımlarına hibe verilmeye başlandı. Tekes’deki fonun büyüklüğü milli gelirin yüzde 2’si düzeyindeydi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Aslan’a döndüm:
- Finlandiya’nın Tekes’i bizim TÜBİTAK’a benziyor mu?
- Aynı işlevi görüyor.
Ertesi gün Tekes’in Direktörü Ulla Hiekkanen Makela, şu veriyi paylaştı:
- 2014’te 2 bin 750 projeye 550 milyon Euro’luk destek verdik.
Büyükekşi, TÜBİTAK’la karşılaştırdı:
- TÜBİTAK’ın elinde daha büyük fon var.
Makela’ya örnek sorduk:
- Nokia, Tekes’ten ne kadar fon kullandı?
- Tam rakam veremem. Ciddi şekilde yararlandı.
Aho da soruya şu yanıtı verdi:
- Nokia, 10 milyonlarca dolar fon kullandı.
Yeri gelmişken Nokia’yı mobil telefon birimini Microsoft’a satmaya götüren nedenleri öğrenmek istedik. Aho, Nokia’nın yönetim kurulunda olduğu 2008 yılına döndü:
- Nokia, 2008’de mobil telefonda zirvedeydi. Aslında o günlerden gerilemenin işaretleri alındı. “Bizden iyisini kimse yapamaz” havası, Nokia’yı mobil telefondan çıkma noktasına taşıdı.
O dönemki Nokia yöneticilerinin iPhone’un yaratacağı dalgayı göremediğini vurguladı:
- Onlar, “iPhone pazarı genişletir, bize birşey olmaz” diyordu. Böylelikle oyunu kaybettiler.
Finlandiya’dan ve Nokia’dan çıkarılacak çok ders var...

TİM, inovasyonu Aho’ya danışacak

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’na danıştı:
- İnovasyon konusunda Finlandiya ve Hollanda modellerini inceleyip, çıkarımlarımızı hükümetle paylaşacağız. Eğer ilginizi çekecekse zaman ayırıp, emek vereceğiz.
Yanıtları olumlu oldu. Aynı günlerde Finlandiya eski Başbakanı Esko Aho, öneri getirdi:
- Hükümetinizin İnovasyon Danışmanı olayım.
Öneriyi aktardı, şu yanıtı aldı:
- İşi TİM üstlensin.
Büyükekşi, Oulu Belediye Başkanı Matti Pennanen’le buluşmada Aho’dan teklif istedi:
- Anlaşırsak “TİM’in İnovasyon Danışmanı” olursunuz.

1800’lü yıllarda alınan karar: Okuma-yazma bilmeyen evlenemez

FİNLANDİYA eski Başbakanı Esko Aho, 1800’lü yıllardan örnek verdi:
- O yıllarda anne-babası okuma yazma bilen çocukların daha hızlı öğrendiği fark edilmiş. Bunun üzerine, “Okuma-yazma bilmeyen evlenemez” kuralı benimsenmiş. İyi eğitim sisteminin ülkemize büyük yararı oldu.
O an Anadolu’da kızların bırakın okuma-yazma öğrenmeyi, nüfus cüzdanına bile evlilik çağında kavuşabildiği günleri düşündüm...
Türkiye’de şimdilerde bile “okuma-yazma bilmeyene evlenmek yasak” dense ne olur?