İran’da iniş-çıkışlara alışkınız Türkiye’ye yatırımı durdurmayız

- Nasılsınız? Bir sıkıntınız yok değil mi?

Farşi, kısa telefon görüşmesi sonrası telaşlandı:

- Türkiye’ye 100 milyon dolarlık yatırım kararını yeni almıştık. Darbe girişimi yatırım kararımızı etkiler mi?

Hamedifar’la bir hafta sonra yeniden telefon görüşmesi yaptı, merakla sordu:

- Çerkezköy’de ilaç üretmek üzere yatırım kararı almıştık. Bir değişiklik var mı?

Hamedifar, yanıtladı:

- Yatırım kararımız değişmedi. İran’da iniş-çıkışlara çok alışkınız, hatta güç de alıyoruz.

Türkiye’nin darbe girişimini güçlenerek atlattığını vurguladı:

- Bu durum bize daha çok cesaret verdi.

35 yıldır Türkiye’de yaşayan Tebriz doğumlu Azeri Türkü Ferhat Farşi, Türk ilaç sektöründeki deneyim ve görevleri sonrası 1.5 yıl önce CinnaGen’e transfer oldu. Kısa süre önce buluştuk, CinnaGen’in Türkiye’ye yatırım öyküsünü anlattı, davetini yaptı:

- Tahran’da CinnaGen’in tesislerini görmenizi isterim.

3 meslektaşımla Tahran’da 2 fabrika gezdik, kurucu ortak ve CEO Haleh Hamedifar, Başkan Yardımcısı Seyed Alireza Hosseini ve Aryogen’in CEO’su Amir Farshchi ile sohbet ettik.

Hamedifar, ilk biyobenzer ilacı ürettikleri günleri anımsadı:

- İran’daki doktorlar ürettiğimiz ilaca önce güvenmedi. Dünyadaki önemli laboratuvarlardan onaylar aldık. Ondan sonra inandılar.

Kazandıklarını yatırıma, Ar-Ge’ye harcayarak yola devam ettiklerini kaydetti:

- CinnaGen, 8 şirketli bir gruba gruba dönüştü.

Türkiye’ye yatırım kararını nasıl verdiklerini paylaştı:

- Türkiye, yanı başımızda, kültürel yakınlıklarımızın da olduğu bir ülke. İlaç pazarı büyük. Sanayideki başarınız da biliniyor.

Teşviklere değindi:

- Yatırım teşvikleriniz bize çekici geldi. Ayrıca, Türkiye’nin uluslararası ilişkileri de İran’a göre daha iyi.

Farşi araya girdi:

- Üretime başladığımızda Türkiye, bazı biyoteknolojik ilaçları ithal etmeyi bırakacak. İthalata alternatif yönüyle stratejik yatırım kapsamına girdik. Stratejik teşvikten yararlanıyoruz.

Hamedifar, CinnaGen’in global ilaç devlerinden farkına işaret etti:

- Global ilaç
devleri bizim gibi ülkelere kolay kolay teknoloji transferi yapmaz. CinnaGen,

İran’daki teknolojisinin aynısını Çerkezköy’e de getirecek. 6’ncı Ar-Ge merkezimizi Türkiye’de kuracağız. Çerkezköy’de proteini de üreteceğiz.

Asıl katma değerin protein üretmekte olduğuna dikkat çekti:

- Protein, üretimde yaratılan değerin yüzde 90’ını oluşturuyor.

Farşi, şu ayrıntıyı paylaştı:

- Sağlık Bakanlığı’na A’dan Z’ye her şeyi Türkiye’de üretme taahhüdünü kendimiz verdik.

İşin özeti, teknolojisini paylaşma iddiasıyla gelse de, Türkiye, GinnaGen için global yolculuğun önemli kapısı olacak gibi görünüyor...

KİLOSU 3 MİLYON DOLARI BULUYOR

CINNAGEN Türkiye CEO’su Ferhat Farşi, “biyobenzer” de olsa, üretilen ilaçla ortaya çıkan katma değeri şöyle anlattı:

- Türkiye, normal ilaçların “jenerik” (benzer) olanlarını kilo başına 16-18 dolara ihraç ediyor. CinnaGen’in İran’da ürettiği “biyobenzer” ilaçların kilo başı değeri 1-3 milyon dolar arasında değişiyor.

İNOVASYONA 25 MİLYON LİRA HARCADI ŞIRNAK’I BİLE ‘INOSUİT’E ÇEKTİ

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi ve Başkanvekili Tahsin Öztiryaki, 6-9 Aralık 2017’de gerçekleşecek “İnovasyon ve Girişimcilik Haftası” hazırlıkları sırasında 5 yıl önceye döndü:

- 5 yıl önce ilk İnovasyon Haftası’nı İstanbul’da düzenlerken, “3 bin kişi gelirse mutlu oluruz” diyorduk. Geçen yılki İnovasyon Haftası’na 60 bin kişi katıldı.

5 yılda İnovasyon Haftalarına harcanan kaynağı sorduk, Büyükekşi aktardı:

- 5 yıllık harcama 20-25 milyon lirayı buldu. Kaynakta sponsorlarımızın büyük payı var.

İnovasyon Haftalarının bilinçlendirmeye katkısına değindi:

- Önde gelen gruplar bile inovasyon merkezi ve birimlerini bizim inovasyon haftaları sonrasında kurdu.

Bilincin yaygınlaşmasına şu örneği verdi:

- Sabancı Üniversitesi’ndeki Inovent’le “InoSuit” adlı inovasyon odaklı mentorluk programı başlattık. Önce öğretim üyeleri eğitildi. İlk yıl 41 şirketi öğretim üyeleriyle eşleştirdik. Öğretim üyesi ücretinin yüzde 75’ini biz verdik. İlk yılın ardından firmaların yüzde 90’ı eğitime kendi bütçesiyle devam kararı aldı.

Projeyi genişletmek için KOSGEB’ten destek aldıklarını vurguladı:

- İnoSuit’e katılacak firma sayısını 200’e çıkardık. Şırnak’tan bile başvuru geldi.

KULAKAPP, İNOVASYONU HAKKARİ’DEN İZLETECEK

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “İnovasyon ve Girişimcilik Haftası”nın konuşmacılarından örnek verirken, kısa süre önce insan kadavrası üzerinde ilk kafa naklini gerçekleştiren beyin cerrahı Sergio Canavero’ya dikkat çekti:

- Canavero’yu kafa nakliyle ilgili haberler çıkmadan önce İnovasyon Haftası’na davet ettik.

Çeviride bir ilki başlatacaklarını vurguladı:

- KulakApp adlı aplikasyon cep telefonunu çeviri dinleme cihazına dönüştürüyor. Katılımcılar çevirileri cep telefonundan dinleyebilecek.

Melek yatırımcı olarak KulakApp’ı destekleyen TİM Başkanvekili Tahsin Öztiryaki, toplantıları internetten izleyenlerin de çeviriden yararlana-cağını kaydetti:

Hak-kâri’den internete girip İnovasyon Haftası’nı izleyenler, KulakApp sayesinde çeviriler-den yararlana-bilecek.