Aynı civatayı biri 2 sente diğeri 100 dolara satıyor

- Ege Serbest Bölge A.Ş. (ESBAŞ) Pazarlama ve Tanıtım Grup Başkanı Ertuğrul Işıksoy’la birlikte İstanbul’a geldik. Ertuğrul’un anlatacakları var.�

Buluştuk, Ertuğrul Işıksoy Türkiye’de havacılıkla ilgili yan sanayinin gelişmesinde ESBAŞ’ın rolüne dikkat çekti:

- ESBAŞ ilk “Offset Konferansı”nı düzenleyene kadar, buradan Türkiye’ye uçak sanayi ile ilgili yan sanayi fırsatlarının çıkabileceğinin pek farkında değildik.

- Ne demek bu?

- O döneme kadar Türkiye’ye sivil, askeri uçak satan dünya devleri offset anlaşmalarına imza atmış. Karşılığı hep sadece ihracat olmuş.

- Sizin ilk konferanstan sonra ne oldu?

- Türkiye’de havacılık, uçak yan sanayi ile ilgili başarılı üretim modellerinin ortaya konulabileceği anlaşıldı.

Işıksoy, ESBAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Tuncer’in son dönemler için örnek gösterdiği ortaklığa vurgu yaptı:

- Kale Grubu ile United Tecnologies (Pratt&Whitney) ortaklığında F-135 uçak motorlarının 4 bin parçasından 300’ü Türkiye’de üretilecek.

Ertuğrul Işıksoy, uçak sanayinin Türkiye’ye yaratacağı katma değere örnek gösterdi:

- İzmir’de Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde (AOSB) Norm Civata var. Bir süre önce bize sordular.

- Neyi?

- Norm Civata, “Biz, Fransız Lisi ile aynı civatayı üretiyoruz. Bizimki 0.02 sent, Lisi’ninki ise 100 dolar” diyordu.

- Nasıl oluyor bu?

- Onlar da aynı soruyu sordular...

- Yanıtınız ne oldu?

- Lisi’nin ürettiği civata uçak sanayinde kullanılıyor. Aradaki fiyat farkı bundan kaynaklanıyor.

- Epey fark varmış.

- Elbette...

- Peki Türk şirketleri benzeri civatayı üretemez mi?

- Üretemez olur mu? Lisi’nin eski genel müdürü ayrılıp onu yaptı. Şimdi Türkiye’de Lisi’nin en önemli rakibi.

Işıksoy, bu çarpıcı örnek sonrasında buluşma konumuza döndü:

- II. İzmir Küresel Havacılık, Uzay ve Offset Konferansı 6-8 Ekim’de gerçekleşecek. Ele alınacak konular, konferansa katılacak yabancılar Türk havacılık sanayine önemli katkılar yapacak.

Aynı civatayı 2 cente mi 100 dolara mı satmak daha iyi?

Yanıt belli... O zaman, ESBAŞ’ın Savunma Sanayi Müsteşarlığı desteğiyle yürüttüğü çalışmalara dikkat kesilmek gerekiyor...
Önce dikkat kesilelim, sonra arkası gelir... Aynı Kale Grubu örneğinde olduğu gibi...

Merkez Bankası yalnız kaldı, çözümü  munzam karşılıklarda buldu

TÜRK Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) geçen cuma günü gerçekleşen Yüksek İstişare Konseyi (YİK) toplantısı... TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner, YİK Başkanı Mustafa Koç ve Fransa’nın devlet onursal danışmanı Prof. Jacques Attali’nin konuşmalarının ardından verilen arada Merkez Bankası eski Başkanlarından, Türk Ekonomi Bankası (TEB) Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Canevi’ye sordum:

- Merkez Bankası mevduat munzam karşılıklarını 1 Ekim’den itibaren artırdı. Sizin bu konuya bakışınız nedir?

- Mali Kural Yasası çıkmadı, mali disiplin konusunda Merkez Bankası kendini emin hissetmedi. Bu yüzden elindeki araçları kullanıp, mevduat munzam karşılıklarını artırdı.

- Hükümetin mali disipline bağlı kalıp kalmayacağı, 2011 bütçesi tasarısının TBMM’ye gönderileceği 17 Ekim’de belli olacak. Merkez Bankası o günü bekleyemez miydi?

- Ortada bir koordinasyon eksikliği olduğu belli. Çünkü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin de, “Munzam karşılık artış kararını basından öğrendim” diye eleştirisini ortaya koydu.

- Yine de Ali Babacan, Merkez Bankası’na arka çıktı...

- Orası öyle ama yine de koordinasyonun yararı var.

- Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar, mevduat munzam karşılıklarının artmasının bankaların 2010 kârından 1 milyar lirayı götüreceğini söyledi. Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen ve Akbank Genel Müdürü Ziya Akkurt da kararı eleştirdi.

- Haklılar... Yapılan hesaplara göre banka kârlarında 1.2 milyar lira erime olacak...

Başta Devlet Bakanı Zafer Çağlayan olmak üzere hükümetten bazı bakanlar Merkez Bankası’na sürekli “Faiz indir, kuru yükselt” diye yükleniyor...

Mali Kural’dan vazgeçildikten sonra Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Ali Babacan’a, “Seçim ekonomisi havası oluşmasın” talimatı vermiş olması, belli ki Merkez Bankası’nı pek tatmin etmiyor...

Bu ortamda munzam karşılıkları yükseltince de bankalarla ve BDDK’yla arası bozuluyor...

Ali Babacan’ın desteği olmasa, Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın işi çok zor...

5 milyar dolardan başlayan pazar var

ESBAŞ Pazarlama ve Tanıtım Grup Başkanı Ertuğrul Işıksoy, offset anlaşmalarının ortaya koyduğu fırsatlara değindi:

- Offset anlaşmaları, savunma amaçlı uçak gibi araçları satın alan ülkelerin yerli sanayisinin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla satıcı firmaların üretimde kullandıkları malzeme ve hizmetlerin yüzde 50’sini o ülkeden alma zorunluluğu getiriyor.

Ardından rakamlara girdi:

- Türkiye’nin bugüne kadar yaptığı alımlardan kaynaklanan yaklaşık 5 milyar dolar civarında offset taahhüdü birikimi var.

- Ne anlama geliyor bu?

- Söz konusu üretimler için Türkiye’de yatırım yapılabileceği anlamını taşıyor. Alım yaptığımız şirketleri, Türkiye’de yatırıma yöneltmek gerekiyor.

Işıksoy, bu noktada konferansın rolüne dikkat çekti:

- Konferansımızda Türkiye’ye offset taahhüdü bulunan şirketlerden İtalyan Alenia, Amerikan Boeing ve Lockheed Martin yöneticileri kendi görüş açılarından Türkiye deneyimini değerlendirecek.

- Ya Türkiye’deki üreticiler?

- TAI, Roketsan, Kale Areo ve Alp Avita temsilcileri de Türkiye’de üretim yapanların gözüyle değerlendirme yapacak.

Ortada 5 milyar dolarlık iş varsa, bunun bir bölümü daha Türkiye’de üretim ve yatırımı gündeme getirebilir değil mi?