120 alışveriş merkezi bankalara geçebilir

- Alışveriş merkezi sahiplerinin bir bölümü bu karara açık pozisyonda yakalandı. AVM’lerin döviz borcu 15 milyar dolar dolayında.

Aksu itiraz etti:

- Bizdeki bilgilere göre 8 milyar dolar.

Alkaş, Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü’yle sohbetlerinde ortaya çıkan mesajı dile getirdi:

- Aslında dövizli kiralar konusunda raconu perakende sektörünün “akil insanları” kesebilirdi. Devletin “raconu” çok keskin etki yapabiliyor.

Alkaş, hafta içinde gazeteye uğradı, Aksu’yla görüşmedeki sözlerinin benzerini paylaştı:

- Dövizli kiralar konusu AVM’leri dövmek gibi bir olaya dönüşüyor. Bu gidişle döviz borcu olan 120 dolayında AVM bankalara geçebilir.

AVM’lerin yatırımları sırasında döviz kredisi kullandıklarını anımsattı:

- Bir ara dövizle borçlanmak TL’ye göre daha uygundu. Neredeyse “dövizle borçlanmayanı dövüyorlar” gibi bir hava hakimdi.

AVM’ler ile perakende sektörü arasındaki mevcut durumu şöyle özetledi:

- Devletler, şirketler, kurumlar sözleşme imzalarken ideal olanı “win-win” (kazan-kazan) modelidir. Dövizli kiraların TL’ye dönüşüyle ilgili karar sonrası “lose-lose” (kaybet-kaybet) durumu ortaya çıktı.

Hulusi Belgü’yle bundan sonrası için çözüm arayışları sırasında gündeme gelen bir formüle değindi:

- Perakende sektörü ile AVM’ler arasındaki kira sözleşmelerine bankalar “üçüncü taraf” olarak eklenebilir. Banka, kira sözleşmelerine bağlı kredi açabilir. Sonra da kira tahsilatını anlaşılan dönem boyunca banka yapabilir. Bu yöntem, AVM sahipleri-işletmecileri ile perakende sektörü arasındaki kira gerilimini ortadan kaldırabilir.

Bu noktada Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Nureddin Nebati’nin eleştirisini anımsadı:

- Nureddin Bey, “AVM’ler yaygınlaştıkça küçük esnaf zorlanıyor” diyor. Aslında biz AVM yönetme, işletme danışmanı olarak formüller geliştiriyor, küçük esnafı zincire katıyoruz.

Bazı AVM’lerde attıkları adımların altını çizdi:

- Çorum’da bir AVM’nin önündeki alanda geçmişte semt pazarı kurulurmuş. AVM sahibine, “Semt pazarı yine burada kurulsun” dedik. İstanbul’daki bazı AVM’lerin içine işportacıyı, pazarcıyı yerleştirdik.

Kiraların TL’ye döndürülmesi kararından olumsuz etkilenen bir sektöre Reysaş Lojistik’ten örnek verdi:

- Reysaş’ın sözleşmelerinin çoğu dövizle. Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlere lojistik hizmeti veriyor, ülkemize döviz kazandırıyor. O sözleşmelerin TL’ye dönmesini zorlamak ne kadar doğru olur?

Alkaş, 25 yıldır AVM’lere danışmanlık yapsa da, işi gereği perakende sektörüyle iç içe yaşıyor, kol kola yürüyor...

Ortaya koyduğu tabloya bakmak, mesajlarına kulak vermek gerekiyor...

100 KİLOMETRELİK MAHZENDE DOĞAL ISI 12-14 DERECE

HAZİRAN 2005, Kişinev-İstanbul uçağı... Dönemin dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen’le İstanbul’a dönüş yolunda Moldova seyahatini değerlendiriyoruz. Tüzmen sordu:

- Moldova’nın içinde arabayla gezilen mahzenleri ünlüymüş. Ben 100-120 kilometrelik olana girdim, golf arabasıyla gezdim. Siz de gezdiniz mi?

Tüzmen’den içinde arabayla gezilen mahzeni öğrenince hayıflandım:

- Ben burada tarımla uğraşan bir Türk işadamının bahçesini gezdim.

O gün bir kenara not ettim:

- Moldova’ya ilk yolum düştüğünde o mahzeni gezeceğim.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 17-18 Ekim 2018’deki Kişinev seyahati sırasında Cricova adlı şarap üreticinin söz konusu mahzenini gezme fırsatı yakaladım. Rehber, mahzene indiğimizde yer altındaki doğal ısıya dikkat çekti:

- Yaz-kış, buradaki ısı 12-14 derece arasında seyreder.

Labirent gibi olan mahzenin toplam uzunluğuna işaret etti:

- Bu mahzenin toplam uzunluğu 100-120 kilometre dolayında. Bunun 80 kilometresi kullanılıyor.

Köpüklü şarabın şişelendiği bölüme girdiğimizde, özel raflarda yarı baş aşağı duran binlerce şişeye işaret etti:

- Bu şişelerin 2 günde bir 45 derecelik açıyla çevrilmesi gerekiyor. Bu görevi kadınlar yürütüyor.

Şişeleri çevirme işini en iyi kadınların yapabildiğini vurguladı:

- Bu işi erkeklere versek, hareketleri sert olur, şaraba olumsuz etki yapabilir.

Moldova’da 100’ü aşkın şarap üreticisi bulunuyor. Yer altında 100 metreye varan derinlikte arabayla gezilebilen mahzen, turistik çekim noktalarından birini oluşturuyor.