İki sektör nefes aldı

Bu sektörler tahmin edeceğiniz gibi konut ve otomotiv. Konutta Merkez Bankası’nın 25 Temmuz’da faizleri 24’ten 19.75’e ardından da 12 Eylül’de 16.50’ye çekmesinin ardından bekleyen talepler satışa yansımış durumda.
TÜİK verilerine göre, faiz indirimi öncesi konut satışlarındaki vahim durum gözle görülür noktadaydı. Temmuz 2019’da geçen yılın aynı ayına göre konut satışı yüzde 17.5 düşmüştü. Krediyle satışı gösteren ipotekli satışlar ise tam yüzde 57 oranında inişe geçmişti.
İlk faiz indirimine kamu bankalarının kredi faizlerini düşürerek tepki vermesiyle ağustos 2019’da yükseliş görüldü.
Konut satışları ağustos 2019’da bir önceki yılın aynı dönemine göre, yüzde 5.1 artarken müthiş bir artış kredili satışlarda yaşandı. İpotekli satışlar ağustosta tam yüzde 168 oldu.
Biriken talep, konut satışında üç temel unsurdan en azından 2’sinin yerine geldiğini görerek satışa döndü. Neydi bu unsurlar. Bir geleceğe güven (Burada sıkıntı bitmiş değil). İki uygun faiz. Üç de uygun fiyat.
Konuştuğum bazı konut üreten firma sahipleri son 2-3 ayda işlerinin açıldığını söyleyerek bu tespiti doğruluyor. Artık burada yapraklar kıpırdıyor gibi. Yeni projeye giren olmasa da eldekiler satılıyor gibi.
*
Gelelim otomotive. Burada da durum oldukça kötüydü. ÖTV indirimleriyle yılın ilk yarısı idare edilirken, yazın sıkıntılı geçti. Geçen hafta yerli üretilen otomobil ve ticari araçlara ilişkin faiz indirimlerinin sektöre can suyu vermesi bekleniyor.
Burada eylül başına kadar duruma bakalım öncelikle. Otomotiv Sanayi Derneği verilerine göre, 2019 yılı Ocak-Ağustos döneminde toplam üretim ve otomobil üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11 oranında azaldı. Bu dönemde, toplam üretim 921 bin 187 adet, otomobil üretimi ise 610 bin 222 adet düzeyinde gerçekleşti. İç pazarda durum daha vahimdi.
2019 yılı Ocak-Ağustos döneminde toplam pazar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 46 azalarak 246 bin 161 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde otomobil pazarı ise yüzde 44 oranında azaldı ve 193 bin 320 adet olarak gerçekleşti.
*
İhracat da toplamda yüzde 6, otomobilde yüzde 8 gerilemişti.
Şimdi açıklanan faiz indirimleriyle sektörün son üç ayda şahlanması bekleniyor. Tabi yılı kapatırken, şirketlerin yatırım olarak araç alımlarının zaten sektörü bir parça canlandırdığını da gözardı etmemek gerekli. Yani iktidar can suyu olarak doğru bir hamle ile eldeki araçların büyük oranda satılmasını sağlayacak görünüyor bu adımla.
Buraya kadar güzel. Ara çözüm açısından doğru hamleler gibi görünüyor. Bir adım sonrasının da planlanması gerekli. Türkiye’de işsizliğin düşürülerek ve alım gücünün artırılması gerekli. Üretim şartlarının iyileşmesiyle daha çok üretip, daha ucuza tüketmek, üretim fazlasını da ihraç etmek şart. Aksi halde bu çözümlerin de sektörlere katkısı bir yere kadar olur.
*
Önemli ihracat kalemi otomotiv ile yine önemli istihdam ve iç piyasayı canlandıran konutta atılan adımların tekstil, makine, gıda ve tarım gibi sektörlere de olumlu etkilerinin olmasını umuyorum.
Kımıldayan piyasayı şahlandırmak için daha kapsamlı planlamaların yapılması gerektiği herkes tarafından dile getiriliyor. Umarım bu görülür.
Kalın sağlıcakla.