Gümrükler nakit kevgirine döner

ABD 10 bin dolar, AB ise 10 bin Euro değerinde para ve para yerine geçen çek, tahvil, sikke altın, parasal araçların ülkeye girişte gümrük kapısında bildirimini zorunlu kılıyor. ABD, bildirimde bulunulmazsa ve yakalanırsa el koyuyor. Tüm bu konulan bariyerin amacı; kara para aklamaya ve terörün finansmanına önlem almaya dönük.
Türkiye’de de sıkı biçimde uygulanan benzer kurallara göre ne için getirildiği soruluyordu; kişisel sermaye ya da kredi ise yasaktı. El konuluyordu. Ama ihracatsa ya da yabancı sermaye ise kontrol ediliyordu. Düzenleyici genelge 15 Nisan’da değiştirildi. Ama ne değişiklik? Nakit girişi açısından gümrük uygulaması tam anlamıyla kevgire çevriliyor.
Yapılan değişikliğin üç açısı var.
Birincisi, gümrükten öncesinde kişisel sermaye ve kredi olarak nakit girişi yapılamayacağı, gelen paraya da el konulacağı kurala bağlanırken şimdi ‘yasaklama’ kısmı telaffuz edilmeden banka kanalı ile yapılacağına işaret ediliyor. Bu, bu nakit girişlerine Türk usulü ‘kapı aralamak’ demek.
İkincisi, gümrüklerdeki nakit girişine dönük caydırıcı kontrol uygulaması genelgeden çıkarılmış.
Üçüncüsü, ihracat dövizini beyan etmek zorunda değilsiniz. Diyelim ihracat dövizi olmayan bir dövizle yakalandınız, yanıltıcı biçimde ‘ihracat dövizi’ ya da ‘yabancı sermaye’ beyanında bulundunuz. Gayretli bir memur da böyle olmadığını saptadı; bu durumda eskiden hem adli soruşturma için savcılıklara bildirim, hem de kara para soruşturması için idari olarak MASAK’a bildiriliyordu. Şimdi artık adli soruşturma için bildirim uygulaması genelgeden çıkarılmış.
Bu genelge değişikliği, büyük olasılıkla Ankara’dan ‘ülkeye döviz kazandırıcı işlem yapıyorlar, ne diye kaynağını araştırıyoruz ki?’ gerekçesi ile yanıtlanacak. Ama hem kara para ve terör bağlantılı parasal girişlere kapı açılacağı gibi, uluslararası arenada da büyük baş ağrısı yaratacağı da çok açık. Ödemeler dengesinde malum ‘net hata noksan’ kalemini de, halk arasında geçmişte atfedilen anlamını gerçek hale getirip şişirecektir.
Özeti şu; ‘isteyen istediği kadar dövizi getirir, yakalanırsa yalan beyanda bulunabilir, idare ile arası iyiyse parasını da alır diğer kapıdan çıkar’ uygulamasına kapı açılmış. Adli soruşturma kanalında da, bu tür faaliyetler için Demokles’in kılıcı olmayacak demek.