Sanat ve para

Batıda çıkan sanatla ilgili yayın ve yazıları incelediğinizde, sermaye sahibi kişi ve kuruluşların sanat eserlerine yönelik güçlü yatırımlar yaptığını görebiliyorsunuz. Büyük sermayelerin dışında, kişisel bazda sanata ilgi duyanlar arasında koleksiyonerlerin sayısının da her geçen gün arttığını söylemek mümkün. Elbette sanata yatırım yapmak için her şeyden önce ilgi duymak ve belli bir birikime sahip olmak gerekiyor. Bu birikime sahip insanlar ve kurumların büyük bir kesimi, özel sanat danışmanlarıyla çalışmaktan da gocunmuyor.
Sanatın ve sanatçının gerek yaşanılan yerde, gerekse üretildiği toprakların dışında etkin olabilmesi için “özgürlük” kadar “kolaylıkla yer değiştirebilme imkanı” da olması gerekiyor. Avrupa Birliği’nin (AB) önemli ilkelerinden olan “insanların ve malların serbest dolaşımı” birlik dahilinde sanat ürünleri için de geçerli. Bu nedenle Türkiye’nin AB’den kopmayıp, inatla bu birlik yolunda yürümesi, özellikle genç ve çağdaş Türk ressamları için önemli. Türkiye’nin AB üyeliği ülkemize siyasi ve güvenlik konusunda sağlayacağı katkılar kadar, yaşamın normal akışını dolayısıyla hayatın bir parçası olan sanat ve sanatçıyı da olumlu yönde etkileyecektir.
Türkiye’de şu anki yönetim anlayışının AB istikametinden uzaklaştığını ve bunun doğru bir tutum olmadığını düşünüyorum. AB yolunda ilerlenilmesi için sanatçılara da büyük görevler düşüyor. AB yolu her şeyden önce sanatçı için tartışılmaz bir ilke olan “fikir ve düşünce özgürlüğü” için çok önemli. Ayrıca sanatçının ürettiklerinin AB ülkeleri içinde gümrük sorunu yaşamadan sorunsuz bir şekilde dolaşacağını, Avrupalı sanatseverlerle buluşacağını da unutmamak gerekir. Bu öylesine önemli ki, geçenlerde bir gazetede referandum sonucu AB’den çıkma kararı alan İngiltere’de sanatçıların ve galeri sahiplerinin ciddi endişeler duymaya başladığını okudum. Haber şöyleydi:
“Britanya’nın AB’den çıkması durumunda İngiliz sanatçıların ve galeri sahiplerinin ülke değiştirme özgürlüklerinin etkilenmesi korku yaratıyor. İngiliz sanat danışmanı Hugo Nathan ‘Sanat sektörünü ileri götürenler koleksiyonerlerdir. İngiltere’nin AB’den ayrılmasıyla yaşanacak olan paranın değerindeki değişimler koleksiyonerleri, dolayısıyla sanat dünyasını etkileyecektir’ dedi. Sanat hukukçusu Pierre Valentin de, İngiltere’den AB’ye sanat eserlerinin taşınmasının ithalat vergisinin artmasını tetikleyebileceğini, bu durumun da diğer AB ülkelerinin İngiltere’den sanat eseri alma konusunda caydırıcı olabileceğini açıkladı.”
Görüyor musunuz, şu ufacık paragraf bile, Batının sanata nasıl baktığını ve yatırım aracı olduğunu ortaya koyuyor. Bu nedenle Türkiye’de yıllardan beri süre gelen “Sanat sanat içindir, para için yapılmamalı” anlayışını artık bir kenara bırakmak gerekiyor. Sanatın ekonomik boyutu olmak zorundadır. Aksi durum sanatçının yaşamını sürdürmesinin önünde engeldir. Örneğin, ressam tuval alacak, boya alacak, fırça alacak, emek verecek bunun karşılığında hiçbir şey talep etmeyecek. Böyle bir şey mümkün mü?
Türkiye’de sanatın ekonomik boyutunu, diğer birçok sektörde olduğu gibi belirleyen kent İstanbul. Önümüzdeki Kasım ayında İstanbul’da yapılacak olan iki sanat etkinliği Ankaralı ressamlar ve galericiler için de önem taşıyor. İlki bu yıl 11’inci kez düzenlenecek olan Contemporary Istanbul. Diğeri de TÜYAP Kitap Fuarı kapsamındaki Sanat Fuarı. Geçmiş yıllarda iki etkinlik anlamsız bir rekabet anlayışıyla aynı tarihlere denk getirildi. Bu yıl bu anlamsızlığa son verilmesi doğru bir karar. Contemporary Istanbul 3 Kasım’da, TÜYAP ise 12 Kasım’da başlayacak. Her iki etkinlikte çok sayıda Ankaralı sanatçı ve galerinin yer alması, başkentin sanat dünyasına ekonomik olarak biraz olsun rahat nefes aldıracaktır diye düşünüyorum.

KENTTE NE VAR?

Yves Gobart- 27 Ekim’de açılacak (CerModern/Sıhhiye), Lütfü Günay-Yarın açılacak (Sevgi Sanat/Çankaya), Süleyman Saim Tekcan-1 Kasım’a kadar (Keskinok Sanat Vakfı/Çankaya), Fevzi Karakoç-8 Kasım’a kadar (Bilkent Üniversitesi Sanat Galerisi), Alp Yavuz-27 Ekim’de açılacak (Dünya Göz/ Tunus Caddesi), Vedat Hazneci-3 Kasım’da açılacak (Armoni Sanat/Yıldızevler), Burak Şahin-8 Kasım’da açılacak (Krişna Sanat/Çankaya), Süha Semerci-20 Kasım’a kadar (Kent Sanat/Yıldız), Hüseyin Sartaş-2 Kasım’a kadar (Medya Sanat/Çankaya), Gülderen Tuncer-Yarın açılacak (TBMM Kültür Evi/Kızılay), “Türkkari” Minyatür Sergisi-28 Ekim’de açılacak (Kore Kültür Merkezi/Çankaya).