Assos’un yıldızı parladı

Her yerde olduğu gibi Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Assos Antik Kenti civarındaki turizm işletmeleri, turizm sezonuna koronavirüs tedbirleri kapsamında gerekli önlemleri alarak hazırlandı. Tesislerde, dezenfeksiyon çalışmalarıyla beraber sosyal mesafe kurallarına göre düzenlemeler yapıldı. Haziran ayı ortalarında müşterilerine kapılarını açmaya başlayan turistik tesisler, doğruyu söylemek gerekirse sezonun nasıl geçeceğini pek kestiremedi, umutta vardı, umutsuzlukta..Korkulan olmadı.. Hatta Assos bölgesi yerli turistlerin çoğunlukla tercih ettiği bir bölge oldu. Bayram tatilinde doluluk yüzde 100’lere vardı hatta otelciler eylül ayında da talebin süreceği görüşünde. Denizin soğuk ve taşlık olması nedeniyle bazı insanların tercih etmediği bölge sanırım virüsün ekonomik anlamda daha az olumsuz etkilediği bölgelerden biri..

ASSOS YOLUNDA

Eğer sizde benim gibi sadece deniz & plajda vakit geçirmek istemeyenlerdenseniz hem yol güzergahında hem de Assos civarında kaldığınızda çevreyi gezebilirsiniz.
Efsanelerin yurdu, oksijen deposu Kazdağları eteklerinde vereceğiniz kısa molalarla mesela Zeytinliköy ‘de vereceğiniz sabah çayı molası ile başlayıp, Tahtakuşlar köyüne uğrayarak etnografya müzesini gezebilirsiniz. Yol üzerinde Antandros antik kenti ve çok bilinmeyen antik kentin gün ışığına çıkmış kalıntılarını ve yer mozaiklerini görebilir, restore edilmiş evleri ve camisi ile görülmeye değer Yeşilyurt ve Adatepe köylerine, zeytinyağı müzesine uğradıktan sonra Assos’a gidebilirsiniz.. Muhteşem gün batımı manzarasını için Assos antik kentine giderek Athena tapınağına çıkmak, Ege denizi ve Midilli adası eşliğinde güneşi uğurlamak olmazsa olmazlardan. Midilli Adası’nın tam karşısında yer alan antik kent Behramkale Köyü’ndedir ve sönmüş bir volkanik tepe üzerinde, andezit kayalıkların arasındadır. Kendin inşaatında da andezit taşlar kullanılmıştır. Assos mistik havasıyla, antik kent kalıntılarıyla bir açık hava müzesidir, antik limana inerken yapılan yeni kapı ile de kente giriş yapabilir, köyün içinde dolaştığınızda deniz manzaralı restoranlar, yöreye özgü lezzetli ve doğal yemeklerin tadına bakabilirsiniz, antik sütunları masa olarak kullana köy kahvesinde kahve içmenizi tavsiye ederim. Assos, tarihi güzelliklerinin yanı sıra, Kadırga Koyu, Sivrice Koyu ve Sokakağzı koyları ile de deniz severleri kendine çekiyor.

ASSOS / BEHRAMKALE

Assos(Behramkale) Çanakkale’nin 87 km. güneyindeki Ayvacık ilçesine bağlı küçük bir köy. En önemli özelliklerinden biri yerleşimin antik çağlardan beri devam ediyor olması. Günümüzde Babakale’den Küçükkuyu’ya kadar uzanan bölge Assos adıyla anılıyor.
Köy yerleşimi, Assos Antik Kenti’nin 4 km. uzunluğundaki surları içinde bulunuyor. Köyün en tepesinde, 238 metre yükseklikte bulunan Athena Tapınağı, M.Ö. 6. yy’da dor tarzında inşa edilmiş özel bir tapınak. Bölgede arkeolojik kazı çalışmalarına 1981’de başlanmış ve hala devam ediyor. Antik surların içinde tapınak dışında nekrapol, amfi tiyatro, agora gibi alanlar ortaya çıkarılmış bulunuyor. 80’li yıllarda sit alanı ilan edilen köyde yapılaşma durunca surların dışına yeni bir mahalle kurulmuş. Burada şimdi köylüler yaşıyor.
Assos, Midilliler, Persler, İskender, Roma ve Bizans’ın egemenliğinden sonra 1330’da Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiş. Plato’nun öğrencilerinden Aristoteles 3 yıl Behramkale’de yaşamış ve bir felsefe okulu kurmuş.
Köyün aşağısında yer alan Assos Limanı eski tarihlerden beri liman kullanılıyor. Bölge sakinleri 1950’lere kadar bu limandan meşe palamudu ihracatı yapmışlar. Limandaki otel ve restoranların dev taş binaları eski palamut depoları. Liman günümüzde bu taş binalardan oluşturulmuş butik tarzında otelleri ve balık restoranları ile ünlü.
Köy halkı zeytincilikle uğraşıyor, kendilerine yetecek kadar sebze-meyve yetiştiriyor, küçükbaş hayvan besliyor. Bu kadar yakın olmalarına karşın sosyal ve ticari anlamda deniz ile hiçbir bağları yok. Öyle ki koskoca köyde sadece iki aile balıkçılık yapıyor.
Turizm son 10-15 senedir Assos halkının önemli uğraşlarından. Assos, eski antik kenti ziyaret etmek için günübirlik ya da limanın nostaljik ortamında konaklamak için birkaç günlük tercih edilen bir yer. Ama Assos’un kuzeyinde ve güneyindeki deniz tatili için tercih edilen koylarda bulunuyor. Assos’ta ılıman Akdeniz iklimi görülüyor. Fakat yazları aşırı sıcak görülmüyor. Denizden esen rüzgar ortamı ferahlatıyor. Kuzey Ege’nin çoğu bölgesinde olduğu gibi deniz suyu çok sıcak değil Assos’ta.

ASSOS ANTİK KENTİ

Assos Antik kentinin tarihçesi M.Ö. 6.yy’a kadar gidiyor. Zamanında kent, yüzünü denize dönmüş ve teraslarla iniliyormuş denize. Osmanlıların yerleşmesinden sonra yerleşim ters istikamette gelişme göstermiş ve Behramkale köyü ortaya çıkmış.
Kent sönmüş bir volkanik tepe üzerine, andezit kayalıkları arasına, denizden 236 metre yüksekliğe kurulmuş. Assos’un etrafında bol bulunan andezit taşı kentin inşasında kullanılmış. Assos taşı zor işlenen ama çok dayanıklı bir taş. Eskiler onun için insan yiyen taş diyorlarmış. Bu taştan yapılan lahitler zamanında Assos’tan ihraç edilen mal türlerindenmiş.
Assos’da arkeolojik ilk kazı 1881-1883 yıllarında Amerikalı bir arkeoloji grubu tarafından yapılmış.1981 yılında tekrar başlayan kazılarda ilk olarak nekropol yani mezarlık ortaya çıkarılmış.

Athena Tapınağı

Antik kentin en yüksek noktasında Athena Tapınağı bulunuyor. Arkaik çağ’da Anadolu’da yapılan ilk ve tek dor düzenindeki tapınak, hala büyüleyici ortamını koruyor. Zeus’un kızı ve 12 Olimpos Tanrısından biri olan Athena kentin koruyucu tanrıçasıymış. Sağlam sütunlardan çıkarılan örnek kalıplarla dökülen yeni sütunlar ayakta. Karşınızda Midilli adası, görkemli Ege denizi, yüzünüzü okşayan rüzgar, özellikle gün batımında sizi antik çağlara götürecek kadar etkileyici.

ASSOS ANTİK LİMAN

Assos Limanı, Assos bölgesinin en çekici yerlerinden biri. Burası daracık taş sokaklardan oluşan, bir avuç yer aslında. Sit alanı olduğu için sadece yüzyıllık taş yapıların restorasyonuna izin verilmiş. Dolayısıyla yapılaşmada ahengi bozan bir durum yok. Limanda sadece turistik tesisler bulunuyor. Otellerin çoğu butik tarzında, özenli restorasyonlar sonucunda ortaya çıktıkları belli. Tesislerin önlerindeki ahşap iskelelerden denize girmek mümkün. Kıyı, balık restoranları ile dolu. Muhtarlığın açtığı çay bahçesi, bir iki dondurmacı, hediyelik eşya satan tezgahlar gözünüze çarpacak diğer detaylar..
Yüzyıllar öncesinin limanı antik havasını hala koruyor. Mendireğin kırmızı ve yeşil fenerleri antik kentin sütunlarının üzerine konulmuş. Antik limanın kalıntıları hala seçilebiliyor. 2000 yılında Kültür Bakanlığı tarafından genişletilen mendirek, birçok balıkçı teknesine barınak olmuş. Akşamları mendirekte oturmak, balık tutmak da bir gelenek olmuş.

ATHENA KİMDİR?

Athena, Yunan mitolojisinde zeka, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Minerva diye anılır. Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise Zeus’un ilk karısı olan hikmet tanrıçası Metis’ tir. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, gök gözlü baykuş da bilgeliği temsil eder. Athena, Atina kentinin

ASSOS ve FELSEFE

Assos’un felsefe dünyasında özel bir yeri var. Dünyanın en önemli filozoflarından biri olan Aristotales hayatının 3 yılını Assos’da geçirmiş ve M.Ö. 347-344 yılları arasında burada bir felsefe okulu kurmuş. Okulun kuruluş hikayesi şöyle; Assos Kentinin yönetimini eline geçiren banker Eubulos bağımsızlığını ilan eder. Onun ölümünden sonra yönetimi kölesi olan Hermenias el alır. Eubulos zamanında felsefe eğitimi için Platon’un Atina’daki okulu Akademi’ye gitmiş olan Hermenias, orada tanıştığı Aristo’yu Assos’a davet eder. Hermenias, Platon’un ünlü eseri Devlet ‘te anlattığı ideal devlet yönetimini uygulama hevesindedir.
Aristo, hocası Platon’un ölümünden sonra M.Ö. 347’de Assos kentine gider. Burada Hermias’ın siyasî danışmanı ve dostu olur. Aynı esnada, özgünlüğünü daha o zamandan belli eden bir okul kurar. Bu okuldaki girişimleri arasında yaşambilim üzerine çalışmaları yer alır. Hermenias’ın yeğeni Pythias ile evlenir. Okulda geçirdiği 3 seneden sonra M.Ö. 344 yılında, komşu Lesbos (Midilli) adasının Doğu kıyısındaki Mytilene (Midilli) kentine göç eder.
Günümüzde Assos felsefeciler için hala önemini koruyor.

BEHRAMKALE KÖYÜ ve OSMANLI ESERLERİ

Behramkale Köyü, Osmanlı döneminde kurulmuş eski bir köy. Antik şehir, yüzünü güneye yani denize dönmüşken, köyün yerleşimi ters tarafa doğru kurulmuş. Köy antik kent surları içinde yer alması ile dikkat çekiyor. Sadece 150 haneli bir yerleşim. Köy içinde Osmanlı’dan kalma bir camii ve köprü de bulunuyor:

Hüdavendigar Camii
Hüdavendigar Camii Osmanlı sultanı 1. Murat Hüdavendigar tarafından 14.yy ‘da yaptırılmış. Osmanlı’nın kendine özgü eserlerinden olan cami tek kubbeli ve kare planlı olarak inşa edilmiş. Antik kent sınırlar içinde, tepede yer alıyor. İçerisinde yer alan kadırga resimleri Osmanlı cami mimarisinde pek karşılaşılmayan bir örnek oluşturuyor.
Cami’nin giriş kapısı, kendisinden daha eski Cornelius kentinin kapısı aslında. Cornelius Kilisesini onartan Kral Skamandros’un kapıya yazdırdığı yazılara dokunulmamış. Sadece haç işaretinin iki kanadı kırılmış.

Hüdavendigar Köprüsü
Yine 14. yy’da 1. Murat Hüdavendigar tarafından inşa edilen bir eser. Tuzla Çayı üzerine kurulmuş. Köprünün kemerleri hala orjinalliğini koruyor. Yol kısmı doğal olarak birçok kez elden geçirilmiş. Köprü arabalar tarafından artık kullanılmıyor, yanına modern versiyonu çoktan inşa edilmiş. Ama siz 600 yıldır ayakta duran bir köprünün üzerinden yürüyerek geçme keyfini kaçırmayın.

14.08.2020