Uzaklara gitmek bu yaz hayal gibi

MAALESEF pek de hoş bir cümle değil ancak bu senenin gerçeği, ‘Bu yazı unutun’. Belki iç hat uçuşlarında ciddi bir sorunla karlılaşılmayabilir ancak uzaklara gitmek bu yaz da hayal olacak. Havayolu şirketleri uçuş programlarını tamamen hayali olarak yapıyorlar. Kesin olarak uçuşa kapalı olan ülkeler için bilet satışları yapılmıyor ama testler şart koşulan birçok ülke için uçuş garantisi verilmeden iyi niyetli satışlar yapılıyor. Ağırlıklı olarak Amerikalı bilim insanlarının sık aralıklarla yaptıkları global uçuş projeksiyonlarında yapılan açıklamalar her seferinde, ‘Aşıya rağmen’ gibi sözcüklerle başlıyor. Kimi uçağa çift maske ile binmenin daha garanti olduğunu söylüyor, kimi ise çift maskenin havaya doyumunu çok düşüreceği için sakıncalı buluyor.

ÜLKELER GÜVENMİYOR

Hem bir ülkeye giderken hem de dönüşte PCR testi isteniyor. Test yaptırmış olsanız bile bazı ülkelere girişinizden itibaren değişik gün sayılarında karantina şartı koyuluyor. Avrupa ülkeleri koydukları kuralları her gün ağırlaştırıyorlar. Oturma izni olanların bile Avrupa’ya uçuşları çeşitli kurallarla zorlaştırılıyor. İnsanlar yurtdışına gittiklerine gideceklerine pişman oluyorlar. Eve dönmek de gerçek bir eziyet haline dönüşebiliyor. Bunun sebebi ise ülkelerin birbirlerine güvenmemesi.

İÇ HAT CAZİP HALDE

Yurtdışında yaşanması muhtemel bu zorluklar sebebiyle iç hat uçuşları yolcular için hala çok cazip. Tatil için şimdiden milyonlarca insan kendi ülkelerinde programlar yapıyorlar. Bu konuda ise en şanslı ülkelerden bir tanesi Türkiye. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde gidecek çok yer var. Gerçi gittiğimiz yerlerde sosyal mesafeyi, hatta hijyen şartlarını hiçe sayıp maskeler fora durumuna da giriyoruz. Havalimanlarında ise sıkı tedbirlere rağmen uçaktan inen yolcular pasaport açıklarında bir anda sosyal mesafeyi sıfıra indiriyorlar ve bulaşıcılığın etkisini de tavana çıkarıyorlar.

SAHTE TEST SONUÇLARI SORUN YARATIYOR

HAVAYOLLARININ durumu giderek zorlaşıyor. Uçuşlarda yolcular maskelerini ekiplerin müdahalesi korkusu ile çıkartmasalar da ülkelere girişlerde istenen test sonuçlarına dahi kuşkulu bakılıyor. Bunun sebebi ise sahte test sonuçları. Sahtekârların hazırladığı sahte test sonucu belgelerinin havada uçuşması sebebiyle gidilen ülkelerdeki kontrollerden geçişler giderek zorlaşıyor. Ülke girişlerinde her belgeyi titizlikle incelemek de ciddi zaman aldığı için pek mümkün değil. Sonuç olarak, başka ülkelere, uzak diyarlara uçmayı bu yaz unutacağız gibi görünüyor. Programlarınızı buna göre yapın. Birkaç ucuz bilete kanıp şimdiden yapacağınız yaz programları tatillerinizi iki kat daha fazla rezil edebilir.

SORUN ÇÖZÜLEMİYOR

BM Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) Küresel Turizm Kriz Komitesi’nin 8. Sanal Toplantısı’na konuşan ICAO Genel Sekreteri Dr. Fang Liu, COVID-19’un en son dalgalarının, küresel seyahat ve turizm üzerinde büyük bir yük oluşturduğunu söyledi. Dünyanın hala sınırlı aşı tedarikiyle karşı karşıya olduğu ve virüsün aşılanmış kişiler tarafından da bulaştırılmasına ilişkin yeterli veri bulunmadığını belirten Dr Liu, seyahat ve turizm pazarları için önümüzdeki dönemde kısa vadeli rahatlama belirtilerinin az olduğunu vurguladı. Dr. Liu, ICAO’nun küresel aşı dağıtım sorunu konusunda devletler, ortak kurumlar ve endüstri ile işbirliği yaptığının ve mevcut ve gelecekteki pandemiler için geçerli daha fazla rehberlik geliştirmenin gereklilğinin altını çizdi. ICAO Genel Sekreteri, “Yakın gelecekte aşıların uygun şekilde sertifikalandırılması gerekebilir ancak bu arada test sonuçlarının uluslararası kabulü önemli bir öncelik olmalıdır. Şu anda, reddedilemez ve sahtekarlığa dirençli bir şekilde ülkeden ülkeye bunu yapmanın üzerinde mutabık kalınan bir yol yok” dedi.

SİZ 737MAX UÇAĞINA BİNER MİSİNİZ?

UÇAK imalatçılarının en çok üzerinde uğraştıkları şeylerden bir tanesi pilotların sırtındaki yükü azaltmak. Bunun temelinde hem insana olan güvensizlik hem de kendilerini daha garantiye alma arzusu var. Tabii işin tepe amacı insan hayatını tehlikeye düşürmemek. Ancak Boeing bunu yapmak için çalışırken başını belaya soktu. Boeing imalatı 737MAX uçaklarının başına gelmeyen kalmadı. Milyonlarca dolar ödenen uçaklar uçmuyor, yüzlerce uçak halen yerde yatıyor. Hergün zorunlu yapılan bakımlarla şirketlerinin kanlarını emiyor.

İKİ KAZA YAŞANDI

Uzakdoğu’daki iki ülkede 2018 ve 2019 yılında iki 737MAX kazası yaşandı. Toplam 352 yolcu hayatını kaybetti. Daha sonrasında bu uçukların dünyadaki bütün uçuşları peyderpey durduruldu. En son olaraksa o zamanki ABD Başkanı Donald Trump, uçuşları Amerika’da da durdurdu. Uçağın kalkışta burun açısını veren MCAS sistemindeki yazılım hatası uzun süre giderilemedi. Kalkış yapan uçaklar kısa sürede burnu aşağı verip çakılmışlardı. Pandemi dönemini kapsayan yoğun çalışmalar sonucu yazılım ve bazı diğer teknik sorunlar düzeltildi. Boeing’in ‘biz hazırız’ dediği anda Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi kontrollere başladı. Olumsuz bir durumla karşılaşmadı.

BAŞKAN DENEDİ

İlk uçuşu FAA Başkanı Steve Dickson yaptı ve onayını verdi. Şimdi de Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi EASA Direktörü Patrick Ky 737MAX uçuş yasağını kaldırdıklarını açıkladı. Elbette bu uçağı kullanan ülkelerin havacılık otoritelerinin de izni gerekiyor ama sorunlar büyük ihtimalle tümüyle bitti. Çalıştığı yıllarda konuşmayan, işten ayrılmış bir Boeing yetkilisi tuhaf açıklamalar yapsa da 737MAX’ler hayata ve gökyüzüne döndü. Türk Hava Yolları’nın da 12’si İstanbul’da diğer 12’si Boeing Fabrikası apronlarında bekleyen 24 uçağı var, halen izin bekliyor.

BEN BİNERİM

Peki böyle iki önemli kaza yapmış ve güvenilirliği uzun uzun tartışılmış bir uçakla yolculuk yapar mısınız? Bu uçağa biner misiniz? Adının bile değiştirilmesi bir dönem düşünülen uçak birçok üstün özellikleri de taşıyor. En önemlisi ekonomik bir uçak. 400’den fazla hızlı sipariş almış bir uçak. Ben bu soruya ‘evet binerim’ cevabı veriyorum. Üzerinde bu kadar uğraşılan uçak belki de yakın geleceğin en güvenilir uçağı olacaktır. Havacılık geçmiş hikayeleri bana bunu öğretti.