Uçakların yerdeki uşakları

Değişik özelliklere sahip bu özel araçlar ve ekipmanlar sayesinde yolcular uçağa biner-iner, bagajlar, kargo yüklenir... Onlar olmadan uçakların hareket etmesi imkansızdır.

Uçakların yerdeki uşakları yani yer hizmetleri araç ve ekipmanları uçak inmeden en az 15 dakika önce park yerinde hazır bekliyor. Uçağın park edip tekerleklerine takoz konmasıyla tatlı bir koşuşturma başlıyor. Önce uçağın etrafının emniyeti alınıyor. Uçak terminaldeki körüğe yanaşmayacaksa yani açığa park edecekse yürüyen merdivenler uçağın yanına getiriliyor.

Uçağa motorları durduğu için yerde elektrik 'Yer Güç Ünitesi' tarafından sağlanıyor. Aslında bir jeneratör olan yer güç ünitesi, uçağa 400 kiloherzlik elektrik veriyor. Bu sayede motor veya uçaktaki harici güç ünitesi (APU) çalışmadan sistem elektrikle besleniyor. Uçak körüğe yanaşırsa elektrik körükteki sistemlerden alınıyor.

ÖZEL MERDİVEN

Yolcular basamakları kaymayan merdivenlerden inerek uçağı terk ediyor. Merdivenler de genellikle yüksek motor güçlü bir kamyonetin üzerine konuluyor. Yeni nesil merdivenler de çoğunlukla Ford'un Volard modeli tercih ediliyor. Merdiven uçağa yanaştırıldığında denge yere sabitlenen hidrolik kollarla sağlanıyor.

Terminale ulaşım özel geniş gövdeli Cobus veya Neoplan tipi otobüslerle gerçekleştiriliyor. Alçalıp yükselme özelliğine sahip bu otobüsler standart olarak ayakta ve oturan toplam 80 yolcu alıyor. Engelli veya hasta yolcular terminale özel hasta nakil aracı ile gidiyor.

Yolcu inerken bir yandan hızla bagaj ve kargonun boşaltılmasına başlanıyor. Geniş gövdeli uçaklarda kargonun indirilmesi 'high-loader' olarak adlandırılan yüksek fork-liftler tarafından yapılıyor. Daha küçük uçaklarda bagaj ve kargo yürüyen bantlarla uçaktan indiriliyor. Banttan gelen bagaj ve kargo hemen römorklara aktarılıyor. Bir kargo römorku yaklaşık 2 ton yük taşıyabiliyor. Römorklar özel imal edilmiş yüksek güçlü Hobart marka traktörler tarafından çekiliyor.

Yolcuların uçaktan inmesi ile temizlik ekipleri uçağa giriyor. Elektrikli süpürgeler dışarıdaki jeneratörden alınan elektrik ile çalışıyor. Uçağın atık suları yani tuvaletlerde kullanılan sular özel bir araçla çekiliyor. Tuvaletlere dezenfekte edilmek için ilaçlı su basılıyor. Bu işlemi uçağa temiz su verilmesi izliyor.

YAKIT TANKERİ

Uçağa yakıt özel tankerler sayesinde yükleniyor. Tanker tek başına dakikada 1 tona yakın yakıt basabiliyor. Örneğin Airbus A340 uçaklarının yakıt kapasitesi 140 ton. Yakıt yükleme işlemi tankerlerin yanı sıra yerdeki boru hattından daha hızlı gerçekleştiriliyor.

Yaz aylarında uçağın klimalarının yeterli olmadığı durumlarda uçağa harici olarak air condation ünitesi bağlanıyor. Kabin hızla soğutuluyor. Uçağın temizlik işlemi tamamlanırken bu kez ikram şirketinin yükleme aracı uçağa yaklaşıyor. Bir önceki uçuşun artan ikramı alınıp mutfağa yeni ikram yükleniyor.

Temizliğin tamamlanması ve bagaj-kargonun boşaltılmasının bitmesiyle uçağa yolcu alınıyor. Yolcularla beraber bu sefer dönüş seferinin bagaj-kargosu uçağa yerleştiriliyor. Bu işlemler sırasında uçağı geri geri itmek için iniş takımına 'tow-bar' çubuğu takılıyor.

Tüm işlem tamamlandıktan sonra uçağın kapısı kapanıyor. Körük ve yer hizmetleri ekipmanları geri çekiliyor. 'Push back' yapmak yani uçağı geri itmek için özel bir araç geliyor. Yaklaşık 20 tonluk push back aracı 8 silindirli hava soğutmalı motorlara sahip. Saatte en fazla 30 kilometre hız yapabilen bu araçlar her türlü uçağı rahatlıkla geri itebiliyor. Kullanımı büyük ustalık gerektiren push back aracı yavaş yavaş uçağı itmeye başlıyor. Yer hizmetlerinde çalışanlar aralarında push back şoförlerine 'kafa şoförü' diyor. Uçak geri itilip tow bar çözüldükten sonra pilotlar motorları çalıştırıyor ve yer ekipmanlarının işi bitiyor.

Aprondaki araçların önemli kısmı elektrikle çalışıyor. Akülü bu araçlar yaklaşık 2 saatlik şarj ile 8 saat kullanılabiliyor. Böylece çevre kirliliği azaltılırken Avrupa'daki havalimanlarında yakıt olarak hidrojen kullanan araçlar deneniyor.

HEPSİ SİGORTALI

Her türlü her hizmetleri aracı kazalara karşı sigortalanıyor. Maddi açıdan büyük hasarların meydana geldiği uçağa çarpma gibi durumlarda hemen sigortalar devreye giriyor. Bu araçların çoğu büyük bakım gibi nedenler dışında havalimanlarından hiç dışarı çıkmıyor, özel apron plakası taşıyorlar. Yüksek fiyatlara sahip bu araçların uçaklar arasındaki hareketi ve aprondaki seyirleri özel kurallarla gerçekleşiyor. Ne yazık ki uçaklara hizmet veren araçlardan bazıları zaman zaman uçaklara çarpıyor. Bu tür olaylarda ciddi masraflar ortaya çıkıyor. Uçakların bazen seferlerinin aksamasına da yol açıyor. Çeşitli yer hizmetleri şirketlerinin araçları havalimanı apronlarında bazen karayollarındaki kadar yoğun bir trafiğin oluşmasına da neden oluyor.

Çelebi iç hatlarda büyüyor

Yer hizmetleri sektörünün yüzde 55'le lideri olan Çelebi Hava Servisi iç hatlarda açtığı yeni istasyonlarla pazar payını arttırmayı hedefliyor. Onur Air'in seferlere başlamasıyla ilk olarak Kayseri'de istasyon açan Çelebi kısa sürede Diyarbakır, Erzurum, Samsun ve Trabzon istasyonlarını faaliyete geçirdi. Van ve Gaziantep'te de istasyonlar önümüzdeki aylarda açılacak.

Yeni istasyonlarda ortalama 60 civarında yer hizmeti araç ve ekipmanı bulunuyor. Bu noktalar dışında İstanbul Atatürk Havalimanı ile birlikte Antalya, Dalaman, İzmir ve Bodrum'da da faaliyetler sürüyor. Uçuşların mevsimsel hareketlerine göre Bursa Yenişehir'de de hizmet veriliyor. Yılbaşında Bursa'ya Rusya'dan gelen 30 uçağın yanı sıra Çelebi, THY'nin hac uçaklarına da hizmet sunuyor. 2004'te yatırımlarına hız veren Çelebi bu yıl makine parkına 8 milyon Euroluk yeni araç ve ekipman katacak.

Oyuncakları çok satıyor

Yolcu uçaklarının, havalimanlarının ve yerdeki araçların ölçekli metal veya plastikten imal edilmiş oyuncakları küçük-büyük herkesin ilgisini çekiyor. Çocukların oynamak, yetişkinlerin de koleksiyon yapmak için aldıkları 'die-cast' olarak adlandırılan bu modellerin fiyatları 1.5 dolardan başlayıp 30-40 dolara kadar çıkabiliyor. 1960'larda üretilen ve koleksiyonların nadide parçaları arasına giren oyuncaklar ise100 dolara alıcı buluyor.

Yeni yıl promosyonları

Türk Hava Yolları 29 Ocak'a kadar Atina'ya seyahat edecek yolculara ekonomi sınıfı, gidiş dönüş vergiler hariç İstanbul, Ankara ve İzmir çıkışlı 199, Türkiye'de diğer noktalardan 299 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor.

THY, Üsküp'e ekonomi sınıfı, gidiş dönüş vergiler hariç 31 Ocak'a kadar İstanbul'dan 159, Ankara ve İzmir'den 209, Türkiye'nin diğer noktalarından da 259 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Hong Kong merkezli Cathay Pacific Havayolları ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Pekin'e 3 gece otelde konaklama dahil 850 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor. İstanbul-Hong Kong uçuşları Cathay Pacific Havayolları'nın direkt Türkiye uçuşu olmadığından Frankfurt, Roma, Dubai, Paris, Londra veya Amsterdam bağlantılı gerçekleştiriliyor.

Uçan dev afiş

'Yüzüklerin Efendisi' üçlemesinin sponsorlarından olan Yeni Zelanda Havayolları 'Air New Zealand' film afişlerini filosundaki dört uçağın gövdesine işledi. Afiş, iki Boeing 747-400, bir Boeing 767 ve bir Airbus A320 uçağının gövdesine çok ince, hava akışını etkilemeyen özel bir film tabakası sayesinde yapıştırıldı.

Filmin Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington'da yapılan galası sırasında Air New Zealand'ın afişli 747 Jumbo Jeti kent üzerinden alçak geçiş yaparak dev şölene katıldı. Büyük ilgi çeken uçaklar afişleri iki yıl boyunca gövdelerinde taşıyacak.

Reha ERUS/Wellington

Miles&Miles yenileniyor

Türk Hava Yolları’nın özel yolcu programı Miles&Miles, yeni atılımlarla üyelerine daha fazla mil kazanma imkanı sunacak. Uygulama ile üyeler ödül bilet dışında başka hediyeler de kazanabilecek.

THY'nin Qualiflyer havayolu ortaklığından ayrılmasından sonra kurduğu Miles&Miles Özel Yolcu Programı 29 Ekim 2000'de başladı. Aradan geçen 3 yılı aşkın sürede Qualiflyer'dan alınan 68 bin üye sayısı 630 bine ulaşırken Elit Kart üyesi iki kat artarak 11 bini geçti. THY'nin hedefi en kısa sürede 1 milyon üyeye ulaşabilmek.

Yapılan araştırmalar Türk yolcuların son yıllarda mil toplama konusunda hızla bilinçlendiğini ortaya koyuyor. Bilet alırken fiyatının yanı sıra tercihini özel yolcu programına üye olduğu havayoluna göre seçiyor. Miles&Miles'da yolcular yaptıkları uçuşların yanı sıra kredi kartı harcamaları, anlaşmalı otel ve araç kiralama şirketlerinden aldıkları hizmetlerle de mil kazanıyor. Bu miller miktarına göre ödül biletlere dönüşüyor.

NELER YAPILACAK

Geçen yıl 31 bini iç hat, 45 bini de dış hat olmak üzere 76 bin ödül bilet veren THY, yeni uygulamalarla programı geliştirmeyi hedefliyor. Buna göre:

Yolcuların daha fazla mil kazanması için çeşitli otel ve araç kiralama şirketleri ile görüşmelere başlandı. Anlaşmalı iş yeri sayısı kısa sürede arttırılacak.

Yolcularına mil harcama için farklı yöntemler sunulması planlanıyor. Büyük havayolu şirketlerinin yaptığı gibi belirli mil karşılığında dergi aboneliği, çiçek yollama veya telefon kartı vermek gibi ödüller üzerinde duruluyor.

İç hatlarda başlayan ödül biletlerindeki rezervasyon kısıtlamasının kaldırılması önümüzdeki günlerde dış hat ödül biletleri için de geçerli olacak.

Miles&Miles işlemlerinin İnternet sitesi üzerinden takip edilmesi özendirilecek. İnternet üzerinden Miles&Miles üyelerine özel promosyonlar yapılacak.

BÜYÜK REKABET

Havayolları arasında büyük rekabet yaşandığını söyleyen THY Miles&Miles Müdür Vekili Tülay Sağlam, amaçlarının özel yolcu programlarını daha fazla hizmet veren bir yapıya kavuşturmak olduğunu açıkladı. Elektronik Ticaret Müdürlüğü'nden Miles&Miles Müdür Vekilliğine atanan 11 yıldır THY’de çalışan Tülay Sağlam, gelecek aylarda yeni sürprizlerle yolcuların önüne çıkacakları müjdesini verdi.

Tolga ÖZBEK

MNG Teknik 1 yaşında

MNG Havayolları'nın Teknik Bakım Merkezi ilk yılını 26 uçağın C tipi büyük bakımını yaparak tamamladı. Yeni kurulan bir şirket için bu sayının başarı olduğunu belirten Genel Müdür Levent Uzunokur, amaçlarının bu yılı 30 C bakımla tamamlamak olduğunu söyledi. JAR145 bakım yetkisiyle Boeing 737-300/400/800, 727-200, 757-200, Airbus A300, A320/321, MD80 ve DC9 serilerinde bakım yetkisine sahip tesis, kardeş şirket MNG Havayolları'na da hat bakım hizmeti veriyor.

Bölgeye dönük pazarlama faaliyetlerini sürdüren MNG Teknik, Afgan Ariana ve Free Bird Havayolları ile bakım anlaşması imzaladı. MNG Teknik, Ariana Havayolları'na ait iki adet Boeing 727-200'e büyük bakım yapacak. Free Bird Havayolları'nın üç MD83 uçağına gerçekleştirilecek büyük bakımından ilki 12 Ocak'ta başlayacak.