Uçak yolculuğunu değiştiren 17 yenilik

1. On-line rezervasyon: Havayolları 1980’lerden itibaren rezervasyon sistemlerini bilgisayar kodlarıyla oluşturmaya başladı. 1994’te rezervasyon sistemleri, bireylere açıldı. Yolcular on-line yani kendi başlarına bilgisayar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemlerle rezervasyon yapmaya, fiyatları öğrenmeye ve bilet satın almaya başladı. Bu yıl ABD’de bilet rezervasyonlarının yarısı internet üzerinden yapıldı.

2. Havalimanı güvenliği: Dünya, havalimanlarındaki sıkı güvenlik önlemleriyle 11 Eylül olayları sonrasında tanıştı. Güvenlik noktalarında ayakkabılar çıkmaya başladı. Uzun sıralar nedeniyle birçok yolcu uçağını kaçırdı. Son yıllarda güvenlikte kullanılan cihazların hassaslığı hızla artıyor. Ama sıvı patlayıcılarda olduğu gibi risklere her gün yenileri ekleniyor.

3. Elektronik bilet: Havacılık dünyasında e-bilet yani elektronik bilet uygulamasını ilk kez Ekim 1993’te ValuJet başlattı. Tüm bilgiler havayolunun rezervasyon sisteminde tutuluyor, biletin kaybedilmesi gibi dertler ortadan kalkıyordu. Sistemin bir sonraki adımı olan internetten e-bilet satışını ise ilk defa Alaska Havayolları Aralık 1995’te gerçekleştirdi.

4. Tekerlekli bavul: Northwest Havayolları pilotu Robert Plath, 1987’de evde bavulunu tamir ederken yeni bir çanta konseptine imza attı. Bavulunu dik taşımak için alt kısmına tekerlek takan Plath, çantanın yan tarafına eklediği basit bir çekme mekanizmasıyla milyonlarca yolcuyu bel ağrısından kurtardı. 1991’de Travelpro Rollaboard’un seri imalatına başladığı çantalar hızla yayıldı. Bugün yolcuların yüzde 70’i kabine alınabilir boyuttaki tekerlekli bavulla seyahate çıkıyor.

5. Uçuşta sigara yasağı: Eskiden havayollarında sigara ikaz lambaları kalkıştan sonra sönerdi. Uçakta sigarayı ilk yasaklayan havayolu 1988’de Northwest’ti. Kuzey Amerika uçuşlarında başlatılan sigara yasağı kısa sürede Amerikan hükümeti tarafından iki saatten kısa tüm uçuşlarda uygulamaya konuldu. 1995’te ise Delta Havayolları tüm uçuşlarında sigarayı yasaklayarak bir ilke imza attı.

6. Self servis check-in makineleri: Yolcuların check-in işlemlerini kendi başlarına yapabildiği makinelerin "atası" ilk defa düşük maliyetli ünlü Amerikan havayolu şirketi Southwest tarafından 1978’de kullanıldı. 1994’ten sonra birçok havayolu bu sistemi yaygınlaştırdı. Bugün self servis check-in makineleri sayesinde havalimanında yolcular daha az vakit harcıyor. Yeni nesil bir makinenin havayoluna maliyeti yaklaşık 60 bin Euro.

7. Kişisel ekranlar: Koltuklardaki ilk kişisel ekranlar 1988’de Northwest Havayolları’nda kullanıldı. Önce first class’ta başlayan uygulama sonra business, 1990’ların sonundan itibaren de uzun menzilli uçuşlarda ekonomi sınıfında standart oldu. Mükemmelleşen sistemler artık yolculara yüzlerce kanal film ve canlı televizyon yayını sunuyor.

8. Havalimanları alışveriş merkezi oldu: Daha fazla kişiyi havalimanına çekmek ve ciroyu artırmak üzere Pittsburgh Havalimanı otoritesi 1992’de öncü bir karar aldı. Havalimanındaki tüm mağazalarda ve restoranlarda fiyatlar şehirle aynı düzeye indirildi. Pittsburgh Havalimanı bir yılda yolcu sayısını rekor kırarak artırdı. Açılan yeni dükkanlarla Pittsburgh Havalimanı adeta alışveriş merkezi haline geldi. Bu uygulama önce ABD’de, sonra tüm dünyada yayıldı.

9. Özel yolcu salonları: Havayolları first ve business class yolcularını havalimanlarında 1970’lerden itibaren özel salonlarda ağırlamaya başladı. Bugün özel salon konsepti giderek first class yolcuları için havalimanının karmaşasına girmeden uçağa doğrudan binebilecekleri ayrı bir terminal haline geliyor.

10. Gelir yönetimi sistemi: Havayolları, gelir yönetim sistemiyle 1988’de tanıştı. Amerikan Havayolları’nın hayata geçirdiği uygulamada, uçuş süresi yaklaştıkça, talep devam ettikçe bilet fiyatları artıyor. Biletini erken alanlar, daha boş uçakları tercih edenler ise ucuz uçuyor. Sistem bugün sadece havayolu sektöründe değil otellerden araç kiralama şirketlerine kadar birçok iş kolunda kullanılıyor.

11. Ortak uçuşlar: "Code share" olarak adlandırılan iki havayolunun gerçekleştirdiği ortak uçuşlar, 1980’lerde popüler oldu. Aynı hatta sefer yapan iki havayolu ortak uçuş sayesinde yolcularına daha fazla seçenek sunabiliyor. Bileti "A" havayolundan alan yolcu, "B" havayolunun uçağıyla uçup "A" şirketinin özel yolcu programında mil toplayabiliyor.

12. İkramsız seferler: Havayolu şirketlerinde kabinde ikramın kaldırılmasının öncüsü America West Havayolları’ydı. 11 Eylül’ün hemen arkasından şirket güvenlik nedeniyle 14 Eylül 2001 tarihinde uçakta yemek servisini durdurdu. Bu uygulama kısa süre sonra diğer havayolları tarafından "maliyetleri kısmak" için uygulanmaya başlandı.

13. Düşük maliyetli havayollarının yükselişi: Tüm dünyayı saran düşük maliyetli havayolları, bugün yolcu trafiğinin yüzde 18’ini taşıyor. Uçakları tek sınıflı olan, kabinde çok az servis veren bu tür şirketler, seferlerinde ikincil havalimanlarını tercih ediyor. Bu akımın dünyadaki öncüsü Southwest Havayolları.

14. 180 derece yatan koltuk: İlk defa 180 derece yatan koltuk, 1995’te Air France Havayolları’nda first class’ta hizmete girdi. Dört yıl sonra, İngiliz Havayolları British Airways yatan koltuk hizmetini business class’ta başlattı. 180 derece yatan koltuk konsepti, birçok havayolunun uzun menzilli uçaklarında standartlar arasına bulunuyor.

15. Süpersonik yolculuk: Ses hızından iki kat hızlı Concorde uçağı, havayolu seyahatine yeni bir boyut getirmişti. Uçuş sürelerini kısaltan uçak ne yazık ki artan yakıt maliyetleri ve hizmet ömrünün sonuna gelmesi nedeniyle 2003’te emekli oldu. Concorde’tan geriye havacılığın sembolü haline gelen tasarım ve mühendisliği kaldı.

16. Airbus A380: Önümüzdeki ay hizmete girecek Airbus A380, Boeing 747 Jumbo Jet’in 38 yıllık tahtını elinden alacak. Tek sınıfta yolcu kapasitesi 853’e kadar çıkabilen uçak ile kıtalararası uçuşlar ucuzlayacak. İki katlı dev yolcu uçağı şu ana kadar 14 havayolu finansal kiralama şirketinden toplam 173 adet sipariş aldı.

17. Mil toplayan kredi kartları: Amerikan Havayolları ile Citibank 1987’de dünyada ilk kez özel yolcu programındaki yolculara kredi kartıyla harcama yaparak mil toplama imkanı sağladı. Hediye bilet imkanı sunan bu miller dünyada önemli bir pazar oluşturdu.

Bu fırsatları kaçırmayın

THY, yeni açtığı Johannesburg ve Cape Town seferlerinde 9 Aralık’a kadar ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 599 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor. THY, İstanbul, Ankara ve İzmir çıkışlı Viyana’ya ekonomi sınıfı, vergiler hariç tek yön 140 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor.

THY’nin her hafta düzenlediği ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 111 Euro’luk bilet fiyatları 30 Eylül’e kadar Stuttgart, Kuveyt ve Kopenhag için geçerli. Bu promosyonu business class’ta kullanmak isteyenler için fiyatlar vergiler hariç 333 Euro’dan başlıyor.

THY, yolcularına internet sitesi üzerinden dış hatlarda farklı uçuş tarihleri için fiyat opsiyonları vermeye başladı. Uygulamada örneğin çarşamba günü yapmayı planladığınız uçuş için haftanın diğer günlerindeki fiyatlar da yolcunun bilgisine sunuluyor.

Swiss ve THY arasında imzalanan anlaşma ile Miles&Smiles özel yolcu programı üyeleri, Swiss ile yaptıkları uçuşlardan da mil toplayıp ödül bilet kazanabilecek.

İspanyol Iberia Havayolları, ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş Boston’a 329, Washington’a 360, Meksiko City’ye 498 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

İtalyan Alitalia Havayolları, biletlerini 1 Kasım 2007-29 Şubat 2008 tarihleri arasında alacak yolculara ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş 310 dolara uçma şansı veriyor.

KLM Havayolları ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Birmingham’a 220, New York’a 320, Sao Paulo’ya 629, Akra’ya 760, Hong Kong’a 540 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor. Bu kampanyadan yararlanmak isteyenlerin rezervasyonlarını 17 Ekim’e kadar yapması gerekiyor.