THY Türkiye’yi solladı

Çalkalanıyor, kavgalar çıkıyor ama bulunduğumuz coğrafyada büyüyoruz.
THY, Türkiye’den hızlı büyüyor.
Bulunduğumuz coğrafyanın çoktan dışına taştı.
Kıtadan kıtaya uçuyor. Kıtalararasında her gün onlarca bağlantı sağlıyor.
2015’de THY’nin uçak sayısının 200’ü geçeceğini sanıyorum.
Daha büyük uçaklar, daha küçük uçaklarla filosu genişleyecek. Alt şirketleri olacak.
Standart zincir bağlantılarının dışında bir çok havayolu şirketiyle içeride ve dışarıda ortaklıklar kurulacak.

KRİZE VE 11 EYLÜL’E RAĞMEN

Boeing ve Airbus gibi uçak imalatçılarının 2025 projeksiyonlarında havacılıkta büyüme sürecek görünüyor. 11 Eylül ve yaşanan global ekonomik krize rağmen büyüme sürecek. İflas eden, iflasın eşiğinde kıvranan havayolu şirketleri THY’nin başarısını örnek alıyor.
THY’nin Yönetim Kurulu eski Başkanı Candan Karlıtekin, Barcelona Futbol Kulübü’nün sponsorluğuna talip olduğunda bunun ne anlama geldiğini Temel Kotil ve Hamdi Topçu dışında kimse fazla kavrayamamıştı. Temel Bey ve yeni Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, bu müthiş cesaretin arkasından bir de Manchester United’ın sponsorluğunu aldılar.
Uluslararası sürprizlerini sürdürüyorlar.

UZAYA YOLCULUK HAYALİ

Uçuş hattında en uzaklarda Los Angeles görünüyor. LAX Uluslararası havalimanına bir THY uçağının yaklaşmasını görür gibiyim. Yakın gelecekte ve hedefler arasında dev uçaklarla uçuşları hissediyorum. Araştırmalarda neredeyse her milletten insan THY uçaklarında bir koltuğa oturmuş. Uzak ülkelerin insanları artık THY’yi seçiyorlar. O saatte o var diye başka uçağa binmiyorlar. Yapılan müşteri araştırmalarında çıkan sonuçlardan etkilenmemek mümkün değil.
Hamdi Topçu’nun yerinde duramayan anlayışı, Temel Kotil’in inanılmaz sakinliği THY’yi büyütüyor. Bana göre, 2015 hedeflerini borsaya, oraya, buraya ürkek açıklıyorlar. Akıllarının çoktan başlarından gittiğini görüyorum. Dijital hayatın havacılıkla ilgili neyi varsa, neyi olacaksa hepsini THY uçaklarında, yer işletmelerinde görüyoruz. Uzaya yolculuk için plan gizli planlar yapılıyor. THY Genel Müdürlük binasında, dışarıdan hiç öyle görünmese de her uçuk fikir için bile korkusuzca uçuluyor.

TÜRKİYE’NİN UÇUŞ KAFESİ

Airbus ve Boeing uçak alımları toplam maddi değerleri eşite yakın sürüyor. Girmeyecekleri küçük uçak pazarları için de şirket, kapılarına gelen ve birlikte yaşamak isteyenleri geri çevirmiyor. Büyürken Türkiye’yi ana odağından kaçırmıyor. Küçük noktaların bile birbirine çapraz bağlanarak uçuş ağının Türkiye üzerinde bir kafes oluşturması için çaba harcanıyor. Özel havayolu şirketlerimizle tatlı bir rekabet sürüyor.
Büyük taşıyıcı olmanın tutuculukları, ezicilik arzuları ağır ağır yok oluyor. THY, 2015 sonrası Avrupa’da lider olabilir. Uzakdoğu ve uzak batının bütün havayolu şirketlerine kafa tutabilir. Yöneticiler, yönetimler değişse de damara giren güçlü yapı, şirketi yüksekten taşımaya devam edecek görünüyor. Ve binlerce THY personeli her gün daha iyi eğitimle geleceğe yürüyor. Daha akılcı çözümler bulan yöneticiler geliyor. Bizim pilotlar, yabancı pilotlar, bizim kabin memurları, yabancı kabin memurları, teknisyenler, çeşitli milletlerden aşçılar, birlikte uçuyorlar. Mükemmel yemeklerle gökyüzünde Attila Doğudan her gün dünya markası restoranlar kuruyor.

ONLAR BİZİM KELLER’İMİZ

THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu ve THY Genel Müdürü Temel Kotil, tipleri hiç benzemiyor ama Onlar bizim Richard Branson’larımız.
Onlar bizim Herp Keller’imiz.

* Richard Bronson: Virgin Atlantic Havayolları kurucusu ve CEO’su.
* Herb Keller: Southwest Havayolları kurucusu ve eski CEO’su

Pilotsuz uçuşlar başlıyor

Amerikan Kara Kuvvetleri’nde 2015’ten itibaren hizmete girmeye başlayacak insansız helikopterler, Afganistan ve Irak’ta malzeme taşıma amaçlı kullanılacak. Böylece yüksek risk taşıyan uçuşlarda Amerikalılar asker kaybının önüne geçmeyi planlıyor. Uzayda başlayıp önce askeri sonra da sivil havacılığa uygulanan pilotsuz uçak teknolojisinin ne zaman gökyüzünde yolcu taşıyacağı merakla bekleniyor.
2001’da yaşanan 11 Eylül saldırılarından sonra en çok tartışılan konuların başında uçakların pilotsuz kullanımı geliyordu. “Acaba bu teknolojiler olsa, yerden müdahaleyle saldırılar önlenebilir miydi” sorusu günlerce tartışıldı. Aradan geçen 9 yılda insansız uçak teknolojileri inanılmaz gelişti. Bugün Teksas’ta ofisinde oturan pilot, İnsansız Hava Aracı’nı (İHA) Afganistan semalarında uçuruyor. Havadan yakıt ikmali yapıyor. Gerektiğinde düşmana bomba-füze atabiliyor.
İHA’larda kullanılan teknoloji ilk defa Boeing ve Lockheed Martin ortaklığında sivil yük taşıma amaçlı tasarlanan Kaman K-Max helikopterine uyguladı. Pilotlu olarak tasarlanan helikopter, insansız olarak 45 dakikalık uçuşla 3 ton yükü bir başka noktaya götürdü.
Şimdi hedef, sivil kargo uçaklarını pilotsuz olarak uçurabilmek. Otoriteler de çalışmalara sıcak bakıyor ve destekliyor. Ancak bunun için Hava Trafik Kontrol sistemleri başta olmak üzere alt yapıda önemli değişiklikler yapılması gerekiyor.

SİSTEM HAZIR AMA YOLCULAR DEĞİL

Aslında Boeing ve Airbus bu tür denemeleri yıllar önce başarıyla yaptılar. Pilotsuz yolcu uçaklarını boş olarak başarıyla uçurdular. Sonuçlar kamuoyuyla paylaşılmadı ancak en büyük sorun yolcu psikolojisi. Yapılan araştırmalar yolcuların yüzde 93’ünün pilotsuz uçaklarla uçmak istemediklerini, kendilerini rahat hissetmediklerini ortaya koyuyor. Bunun aşılması için teknolojinin uzun bir süre insansız uçuşlarda denenmesi ve kendini ispat etmesi gerek.
Henüz bu fikre havayolu pilotları birlikleri de mesafeli yaklaşıyor. Acil bir durumda, örneğin iniş takımlarından biri açılmadığında veya suya yapılacak inişte yani tamamen manuel kontrol gerektiren olaylarda pilotsuz uçakların ne kadar başarılı olacağı en önemli soru.

NASIL YAPILACAK

* Uçaklar uydu bağlantılarıyla tek bir merkezden yönetilecek. Burada pilotlar ve hava trafik kontrolörleri görev yapacak.
* İlk aşamada uçuşlarda acil müdahale için tek pilot görev yapacak.
* Sistemin kendini ispat etmesi ve havacılık otoritelerinin onayından sonra pilotsuz kargo uçuşlarının 2020’de başlaması hedefleniyor.