Şanghay New York iki saat

Pandeminin pençesinden kurtulan uçak imalatçıları yeni nesil uçaklar için gizli bir yarışa girdiler. Elbette bu yarışta hız büyük öneme sahip. Şimdilerde uçtuğumuz yolcu uçakları maksimum 960 km yapabiliyorlar. Bazen arka rüzgârla sürüklenerek seyir hızının saatte bin kilometreyi aştığı oluyor. Böyle bir sürat İstanbul-New York arasının ortalama 9-9.30 saatte kat edilmesi anlamına geliyor. Artık bu sürat havacılık sanayisi için yetmiyor. Yolcular da bu kadar uzun uçmaktan şikayet etmeye çoktan başladılar.

NASA VAZGEÇTİ

Uzay Taşımacılığı adlı Çinli şirket NASA’nın hipersonik deney uçağını örnek aldı. Ve sivil amaçlı uçuşlar için önce 12 koltuklu bir hipersonik uçak geliştirmeye başladı. Tasarım aşamasındaki uçak Şangay-New York arasını 2 saatte uçacak. Kesin olarak açıklanmamakla birlikte uçağın saatteki hızı 5500 km’den az olmayacak. Bu, İstanbul-New York arasını bir saatten biraz fazla zamanda uçması anlamına geliyor. Yani Concorde’un iki katından daha hızlı bir seyahat imkânı sunacak. Bu yeni nesil hiporsenik uçak saniyede bir mil hızla uçacak. Çin’de Şanghay’ın PVG Havalimanı’ndan New York JFK Havalimanı Boeing 777 geniş gövdeli bir uçakla yaklaşık 15 saat sürüyor. Elbette saniyede bir mil hızla  (yaklaşık 1:6 km) seyahat ederken, uçmak için mevcut sivil havacılık ile benzer bir yaklaşım yapılamaz. Uzay Taşımacılığı sınıfına giren,  hipersonik uçak, seyir irtifasına ulaştıktan sonra ayrılacak olan iki güçlendirici kullanarak dikey olarak fırlayacak. Güçlendiriciler, delta kanat benzeri bir yapıda asılı olacak. Uçak, SpaceX roketlerinde kullanılana benzer bir üç ayak yapısı kullanarak inmeden önce dikey olarak son inişini yaparken, iniş sırası da oldukça benzer olacak. Çinli Uzay Taşımacılığı şirketi, bu konsepti görselleştirmeye yardımcı olan bir animasyonlu video yayınladı. Videoda belirtilen irtifaya ulaştıktan sonra delta kanadından ayrılan 12 kişilik yolcu bölmesi tipi bir araç gösteriliyor. Ayrıldıktan sonra yolcu bölmesi kendi tahrik sistemini çalıştırıyor ve kıtalar arasında son derece kolay bir şekilde yol alıyor.

Dünyanın dört bir yanındaki birçok şirket, onlarca yıldır ticari havacılık kullanımı için süpersonik ve hipersonik seyahat yetenekleri geliştiriyor. Ancak proje gerçekleştirmeye her zamankinden daha yakın gibi görünüyor. Uzay Taşımacılığı, 2023 yılına kadar yörünge altı hipersonik uçağının ilk uçuşunu gerçekleştirmeyi hedefliyor. Bu test uçuşunun temel amacı, tüm teknolojik yönleri büyük ölçekte doğrulamak olacak.

Her şey yolunda giderse, ilk insanlı test uçuşunun birkaç yıl sonra 2025’te yapılması planlanıyor. Ancak bu uçuşların her ikisi de ticari kullanım için geliştirilmekte olandan daha küçük uçaklar kullanılarak yapılacak.

Şirket, tam boyutlu bir hipersonik aracın 2030’dan önce hazır olmasını beklemiyor. Uzay Taşımacılığı veya Çin’de bilindiği gibi Lingkong Tianxing Ltd. şu anda ülkede hipersonik ticari havacılık üzerinde çalışan tek şirket olduğunu iddia ediyor. Şirketin merkezi Pekin’de. Hipersonik ticari uçuşlar mümkün olduğun da en azından ilk dönemde ultra zenginler tarafından erişilebilir olacak.

THY’DEN ÇEVRECİ NOTLAR

Havayolu şirketleri dünyanın geleceğini korumada son yıllarda ciddi adımlar atmaya başladılar. THY de sürdürülebilir operasyonları ile dünyaya ve insanlığa karşı görevlerini yapmaya çalışıyor. İşte uygulamalarından satır başları:

-Sürdürülebilir havacılık yakıtı: Şirket 2 Şubat 2022 tarihinde düzenlediği İstanbul-Paris uçuşunda sürdürülebilir havacılık yakıtı kullanmıştı. Bayrak taşıyıcı haftada bir gün Paris, Oslo, Göteborg, Kopenhag, Londra ve Stockholm hatlarında sürdürdüğü çevreci yakıt kullanımını artan frekanslarla farklı destinasyonlara yaygınlaştıracak.

Ahmet Bolat

-Yağmur suyu kullanımı: Uçak Bakım Hangarı, yağmur suyunu kullanılabilir suya dönüştürüyor. Şebeke hattından su almak yerine yağmur suyu toplama sistemiyle biriktirilen ve arıtılan sular, tesisin kullanma ve proses suyu olarak her noktasında tüketiliyor. 2021’de tesisteki su kullanımının yaklaşık yüzde 54’ü yağmur suyundan karşılandı. Geçtiğimiz yıl 1 milyar doların üzerinde gelir elde eden şirket Türkiye’nin ihracatına önemli bir katkı sağlarken bu faaliyetlerden kaynaklı atık suları arıtarak 59 bin kişinin kullanım suyu miktarına eş 1 milyon 474 bin litre suyun kirlenmesini önledi. Bunun yanında şirket; 632 ton tehlikesiz atığı geri dönüştürerek 6 bin 710 ağacın kesilmesini, 700 ton tehlikeli atığın geri kazanımı ile de 39 bin 119 m3 toprağın kirlenmesinin önüne geçti.

-Elektrikli araçlar: Türk Hava Yolları’nın yer hizmetleri şirketi Turkish Ground Services (TGS) İstanbul ve Anadolu’daki 9 havalimanında 309 elektrikli araca sahip ve bu sayı günden güne artıyor. Uçakları hareket ettiren push-back araçlarından bagaj taşıma traktörlerine kadar farklı nitelikteki elektrikli araçlar TGS’nin çevreci operasyonlarına katkı sağlıyor. Araçların günlük çalışma süreleri hesaplandığında dünyanın çevre uzunluğuna yakın, yaklaşık olarak 38 bin kilometre yol aldıkları ortaya çıkıyor. Şirket ayrıca 2021 yılında yalnızca İstanbul’daki havalimanlarında 2 bin 152 ton tehlikeli, 294 ton tehlikesiz atığın ayrıştırmasını sağlayarak bu atıkların doğaya karışmasını engelledi.

-292 bin ağaç dikilmesine değer tasarruf : THY operasyonlarında en önemli kazanç yakıt tasarrufu. Uçaklarda tek motor taksi usulleri, rota optimizasyonları ve uçuş ağırlık merkezi planlamaları gibi süreçlerin verimli bir şekilde operasyona adapte edilmesiyle 2021 yılında 37 bin 82 ton yakıt tasarrufu sağlandı ve 116 bin 809 ton karbon emisyonunun atmosfere salınımı engellendi. Bu yakıt tasarrufu bir yılda 292 bin ağaç dikilmesine, geniş gövdeli uçaklar ile İstanbul-New York arası 473 sefere eş değer. Ve THY Başkanı Ahmet Bolat diyor ki; ‘tüm operasyonlarımızı sürdürülebilir çalışmalar ile optimize ediyor ve dünyamızı gelecek nesiller için koruyoruz. Türk Hava Yolları, gökyüzünün mavisinde yeryüzünün yeşili için uçmaya devam edecek.”