RJ'ler geri verilecek

Prens Charles gelmişti. İngiliz Hava Sanayii’nin dirilişini sağlayan RJ uçaklarının ilk ve en önemli müşterisi THY olmuştu. Tezcan Yaramancı'nın Genel Müdürlüğü döneminde kiralanan bu uçaklar, daha sonra birçok havayolu tarafından alınmıştı. Bir partide 10 tane birden RJ uçağı kiralanınca, Prens Charles minnettarlığını göstermek için kendi kullandığı bir RJ uçağı ile İstanbul'a gelerek teşekkür etmişti.Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu, filosunda bulunan 10 adet Rj 100 ve 4 adet RJ 70 tipi İngiliz yapımı uçağı geri verme kararı aldı.Hepsi de kiralık olan ve 4 yıl önce filoya katılan uçaklar, 3 yıl sonra devre dışı bırakılarak iade edilecek. Yönetim Kurulu, uçakların performansı ile ilgili olarak çalışma yapan alt kurulun, bunları ekonomik bulmaması üzerine iade kararı aldı. Böylece, THY filosundaki uçak açığı daha da büyüyecek. RJ uçaklarının yerine kiralanacak uçaklar konusunda kesin bir çalışma yapılmadı. Ancak şirket, alacağı orta kapasite, orta menzilli uçaklar için firmalarla yaptığı temaslar sırasında, Airbus Endüstri'den A319 uçağı için opsiyon istedi. Airbus ise, hem iş jeti hem de kısa menzilli yolcu uçağı olarak pazara sunduğu A319'u, imalat programına göre yetiştirmesinin mümkün olmadığını belirtti.İlk 5 adedi ayda 200 bin, ikinci 5 adedi ayda 191 bin dolara kiralanan RJ 100 uçaklarının RJ 70 modelinden de daha sonra 4 adedi filoya katıldı. Bu dört RJ 70 uçağının 2'si için de ayda 160 bin dolar kira ödeniyor. Diğer 2 RJ 70 ise bir yıllığına kiralandı. Toplam 12 adedi 10 yıllığına kiralanan ve 7'inci yıl istenirse iade hakkı olan uçaklar dört yıldır THY filosunda.ARIZALAR ÇIKARDI Kısa pistlere inip kalkabilen 4 motorlu RJ uçakları, sık motor arızaları çıkardılar. Alındıkları zaman,LF 507 motorlarını imal eden Amerikan Textron firması, arızalara ilgisiz kaldı. Genellikle yağ kaçıran, starter sorunu olan, alev uzamaları görülen, dişlilerinde sorun çıkan motorlarların imalatı daha sonra Amerikan sanayi devi AlliedSignal'e geçti. Bu kuruluş ciddi biçimde modifiye işlemine başladı. Ancak henüz sıra THY'ye gelmedi. Modifiye işleminden sonra bu uçaklardaki arıza yok denecek kadar azaldı. Modifiye uygulanıncaya kadar dünyada toplam 600'ün üzerinde olan bu motorlardaki sorunlar uçuşlarda aksaklıklara yol açtı. RJ uçaklarının THY ile birlikte ilk kullanıcısı Malta Hava Yolları oldu. Özbekistan Hava Yolları da geçtiğimiz yıl RJ uçağı aldı. Bu arada Lufthansa 28 adet, Sabena 38 adet, Swissair 18 adet ve Amerikan Nortwest 36 adet satın alınca RJ imalatı iyice hızlandı. Fabrika, 1999 Kasım ayına kadar dolu. Bu firmaların çoğu, uçakları kiralamak yerine satın aldılar. Zaten imalatçı da kiralama sistemini kaldırdı. Bilinen katalog fiyatı 25 milyon 400 bin dolar olan RJ 100 uçakları, özellikle Bodrum'daki Imsık Havalimanı'na iniş ve kalkışından sonra dünyada ilgi gördü. Bu uçakların yaklaşık 17 milyon dolar değerindeki simülatörü de parasız alınarak İstanbul'a getirildi. Montajı yapılan simülatörün test çalışmaları sürüyor.FİLO NASIL OLACAKTHY'nin, bu uçakları iade kararı ile filosundaki uçakları 2 imalatçının uçaklarına çevireceği iddiaları var. Yani yalnızca Boeing ve Airbus kullanacak. Bir iddia da Avrupa Topluluğu'na çok daha önce giriş için bütün filonun Airbus'a çevrilmesi. Ancak bu konudaki bir tavır henüz kesinleşmiş değil. Aracıları kabul etmeyen THY, geçtiğimiz pazartesi günü hem Boeing ve hem de Airbus'dan uçak alımı için direkt teklifleri aldı. Airbus'ın teklifinde belirttiği uçakları zamanında yetiştiremeyeceği, Boeing'de yeni nesil 737 uçaklarının imalatını yeterince hızlandıramadığı yolunda dış basında yoğun haberler var. Bu durum, uçak alımında THY'yi zor durumda bırakabilir. Ama tam aksi bir durum da gelişebilir. Uçak alımında rekorlar kıran Asya-Pasifik pazarının önemli bir kanadında ortaya çıkan ekonomik kırım büyürse, bazı siparişlerin iptaline de yol açabilir. O zaman THY, pazarlık ve seçim şansını yükseltebilir.