Pervaneli uçaklar altın devrini yaşıyor

Jetlere oranla ortalama yüzde 25 daha az yakıt harcayan pervaneli uçaklar, düşük maliyetleriyle bir çok havayolu tarafından özellikle kısa menzilli uçuşlarda tercih ediliyor. İmalatı neredeyse 11 Eylül sonrasında durma noktasına gelen Kanadalı Bombardier ve Fransız-İtalyan ATR şirketi ise turboprop bölgesel uçak siparişlerine adeta yetişemiyor.

Havayolu sektöründe son iki yıldır tekrar pozitif büyüme yaşansa da özellikle artan yakıt fiyatları şirketlerin belini büküyor. Havayollarının geçmişte toplam maliyetler içinde yüzde 13-15 seviyelerindeki yakıt son bir yıl içinde katlanarak yüzde 25’i buldu. Artan rekabet nedeniyle bilet fiyatlarını yükseltemeyen havayolları ise çözümü maliyetleri düşürmekte arıyor. Birkaç yıl daha yüksek seviyede devam etmesi beklenen yakıt fiyatlarına karşı havayollarının çözümlerinin başında 300-500 kilometrelik uçuşlarda yüksek işletme giderlerine sahip jetlerin yerine pervaneli uçak kullanımı geliyor.

YENİ NESİL TURBOPROP

Yeni nesil, gürültü ve titreşim oranları düşük, hızlı turboprop uçaklar bu açıdan havayollarına bir çok avantaj sunuyor. Kısa uçuşlarda jetlerle aynı sürede uçan turbopropların yakıtın dışında bakım, finans ve ekip maliyetleri açısından da jetlere oranla çok daha cazip maliyetlere sahip. Bunun dışında pervaneli uçaklar jetlerden daha kısa pistlere inip-kalkabiliyor ve kısa zamanda uçuşa hazır hale getiriliyor. Mesafe 500 kilometrenin üzerine çıktığında jetler hem uçuş süresi hem de işletim maliyetleri açısından daha kárlı hale geliyor.

Halen pazarda Bombardier’in Dash 8 ailesinden Q400 ve Q300 ile ATR’nin 72 ve 42 serileri bulunuyor. Modellerin koltuk kapasiteleri 45 ila 75 arasında değişiyor.

Uçakların fiyat aralıkları ise donanımına bağlı olarak 18-24 milyon dolar arasında. Yolcudan da olumlu tepki alan bu uçakların son iki yılda yakaladığı sipariş rakamları ise 140’ı buluyor.

Tolga ÖZBEK

TT, ATR ile uçacak

Tarhan ve Tower Grubu«nun ortak havayolu şirketi TTAirlines, alacağı iki ATR72 tipi turboprop pervaneli uçakla iç hat uçuşlarına başlıyor. Ocak ayında teslim edilecek 72 koltuklu uçaklarla çapraz uçuşlar yapacak havayolu kendine rakip olarak otobüs şirketlerini görüyor. Yeni pazar oluşturacak TTAirlines, Malatya-Van, Erzurum-Diyarbakır gibi çapraz hatlarda sefer yapacak. Havayolu ayrıca geçmişte THY tarafından denenen ancak yeterli yolcu bulunmadığı için kapatılan Eskişehir, Afyon gibi noktalardan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na sefer yapmayı planlıyor. Yönetim Kurulu Üyesi Yurdakan Tarhan’ın verdiği bilgiye göre şirketin uçuşları 1-1.5 saat arasında değişecek. TT Havayolları, tarifenin oturmasıyla birlikte filosunu da ATR72 uçak sayısını iki yıl içinde ona çıkartmayı hedefliyor.

THY Astana’yı dünyaya bağlıyor

Türk Hava Yolları’nın 79’uncu dış hat uçuş noktası Kazakistan’ın başkenti Astana oldu. Buraya sefer yapan ilk yabancı havayolu şirketi unvanı alan THY’nin ilk uçuşuna Genel Müdür Temel Kotil de katıldı. Alarko tarafından inşa edilen Astana Havalimanı’na inen THY uçağını Kazakistan Ulaştırma Bakanı Askar Mamin karşıladı.

Kazak hükümeti, Almatı’dan daha kuzeyde bulunan Astana’yı yeni başkent yapmasıyla geçen yıl yabancı havayolu şirketlerine buraya uçma zorunluluğu getirmişti. Bölgede ciddi pazar payına sahip THY, mevcut İstanbul çıkışlı haftanın beş günü karşılıklı gerçekleştirilen Almatı seferlerinin yanı sıra Astana’ya da haftada iki gün uçmaya başladı. THY’nin bölgedeki yolcu portföyü Avrupa ve Amerika’ya bağlantılı uçan Kazakların yanı sıra iş adamlarıyla bölgede faaliyet gösteren Türk şirketlerinde çalışan işçiler oluşturuyor.

Genel Müdür Kotil, Orta Asya pazarının hızla geliştiğini belirterek ‘Bölgenin ciddi potansiyeli var. Beklentimiz büyük. Amacımız Orta Asya ve Ortadoğu’nun en büyük havayolu olmak’ diye konuştu.

Siparişi geçen yıl verilen uzun menzilli Airbus A330 uçaklarının teslimatında koltukları imal eden firmadaki grev nedeniyle bir gecikmenin söz konusu olduğunu belirten Kotil, ilk A330’un ikincisiyle birlikte kasım sonunda filoya katılacağını söyledi.

Kárlılığını büyümeye rağmen devam ettiren THY taşıdığı yolcu sayısını bu yıl iç hatlarda yüzde 30, dış hatlarda da yüzde 25 arttırdı. THY, yeni uçak teslimatlarıyla birlikte 2006’da dış hat kapasitesini yüzde 30, taşıdığı yolcu sayısını da yüzde 40 artırmayı hedefliyor. THY yolcu artışını kár marjını düşürerek yeni fiyat politikasıyla gerçekleştirmeyi hedefliyor.

Murat ÇAKIR/ASTANA

PEGASUS 1 Kasım’da havalanıyor

İç hat pazarına 1 Kasım’dan itibaren 55 YTL’den başlayan fiyatlarla girecek Pegasus Havayolları, bilet satışlarında ve rezervasyonlarında yüksek doluluk oranına ulaştı. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan sefer yapacak Pegasus ilk etapta Ankara, Adana, Trabzon, Van ve Antalya’ya uçacak. İlk iki ay deneme süresinden sonra havayolu asıl atılımını 2006 yaz sezonunda gerçekleştirecek. Pegasus uçuş noktalarını yaz sezonuyla birlikte 13 şehre yaymayı hedefliyor.

Amerika ve Avrupa’daki Düşük Maliyetli Havayolu (DMH) konseptini Türkiye’de uygulayacaklarını söyleyen Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, şehrin değişik noktalarından Sabiha Gökçen’e otobüs seferleri yapacaklarını ve ücretsiz otopark hizmeti vereceklerini açıkladı.

Pist golf sahası oldu

Mallorca Havalimanı 06 sağ pisti ilginç bir denemeye sahne oldu. İspanyol golf oyuncusu Gonzalo Fernandez, pist üzerinde golf topuna en uzağa atış denemesi gerçekleştirdi. İngiliz Paul Slater’ın 658.3 metrelik rekorunu kırmak isteyen ancak başarılı olamayan Fernandez 516 metrede kaldı. Gonzalo Fernandez önümüzdeki günlerde yeniden deneme yapacağını açıkladı.

İkinci A380 uçtu

Avrupalı imalatçı Airbus’ın geleceğin yolcu uçağı olarak ilan ettiği iki katlı, 555 yolcu kapasiteli A380’in ikinci modeli ilk uçuşunu Toulouse’da gerçekleştirdi. Yaklaşık 3 saat süren testler başarıyla tamamlanırken ikinci A380’in performans deneme-lerinde kullanılacağı öğrenildi. İlkinin aksine tamamen beyaz boyamaya sahip uçak A380’in en büyük müşterisi olan Emirates Havayolları’nın renklerine boyanarak Dubai Havacılık Fuarı’na katılacak.

Son Concorde sergide

Air France filosundaki 5 numaralı Concorde uçağı, son seferini ‘karadan’ vinçlerle taşınarak Paris Charles de Gaulle Havalimanı’nın girişine yaptı. Uçakta görev yapan çok sayıda personelin de eşlik ettiği Concorde özel bir kaide üzerine yerleştirildi. Hizmette kaldığı 22 yıl boyunca dünyanın en hızlı yolcu uçağı unvanını elinde tutan Concorde efsanesi 2000’de yaşanan kaza sonrasında ciddi bir sarsıntı geçirmiş, arkasından sektörün içinde bulunduğu kriz nedeniyle 2003’te hem British Airways hem de Air France tarafından hizmetten çıkarılmıştı.

Jet çaldı yakalandı

Amerika«da 22 yaşındaki bir pilot, iş jeti çalarak izinsiz uçtuğu için tutuklandı. Ticari Pilot Lisansı’nı yeni alan genç pilot, gece yarısı Pinnacle Air şirketine ait Cessna Citation VII tipi iş jetini tek başına çalıştırarak Florida’daki St. Augustine Havalimanı’ndan havalandı. Yaklaşık 3 saat uçan pilot, 650 kilometre uzaklıktaki Gwinnett County Havaalanı’na indi. Ancak iniş sırasında uçağın sol kanadında hasar meydana geldi. Olay Pinnacle havacılık şirketi yetkililerinin sabah işe gelmesiyle ortaya çıktı. Uzmanlar uçuşun gerçekleştiği saatlerde iki havaalanının da kapalı olduğunu açıkladı.

TAI’ye yeni genel müdür

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’nin (TAI) genel müdürlüğüne yönetim kurulu üyesi Muharrem Dörtkaşlı getirildi. TAI ile birleşme öncesinde TUSAŞ Genel Müdürlüğü görevinde bulunan Dörtkaşlı 1983’te ODTÜ Makine Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Uzun yıllar savunma sanayiinde çok sayıda projede uzman ve yönetici olarak çalışan Dörtkaşlı, evli ve iki çocuk babası.

Kontrolörler günü

Dünya Hava Trafik Kontrolörleri günü Türkiye’de ikinci kez kutlandı. Türkiye Hava Trafik Kontrolörleri Derneği (TATCA) üyeleri Anıtkabir’i ziyaret ederken Başkanı Ayhan Kartal, havacılık tazminatları konusunda uzun süredir devam eden çalışmalarının sonuçlanmasından mutlu olduklarını açıkladı. Amaçlarının daha emniyetli, çağdaş ve kaliteli bir hava seyrüsefer hizmeti vermek olduğunu belirten Kartal, bu hizmetin tüm dünyada olduğu gibi bağımsız bir organ tarafından verilmesi gerektiğini söyledi.

Lufthansa büyüyor

Alman Lufthansa Havayolları’nın bu yılın ilk 9 ayında taşıdığı yolcu sayısı 38,8 milyona ulaştı. Kapasitesi de yüzde 4,7 artıran şirketin doluluk oranları da ilk 9 ayda ilk defa yüzde 75,8’e yükseldi.

Rekor atlayışı

Kayseri’deki 1’inci Komando Tugay Komutanlığı paraşütçüleri, dünyada gökyüzünde açılan en büyük bayrak rekorunu kırmaya hazırlanıyor. Halen Türk Hava Kurumu’na ait 413 metre karelik rekor, Üsteğmen Gazalı Petek tarafından 530 metre kareyle kırılacak.