Kuşları sesle vuruyor

New York’ta Hudson Nehri’ne inen Airbus A320 uçağının hikâyesi hâlâ hafızalarda. Kalkışta her biri 25 kilogram ağırlığındaki kanadakazı sürüsüne dalan uçağın iki motoru da durmuştu. 60 ton ağırlığında uçak, Kaptan Pilot Sullenberger ve ekibinin çabasıyla suya inmiş, kimsenin burnu kanamadan bir mucize gerçekleşmişti. Her zaman olaylar bu kadar ucuz atlatılmıyor. Son 25 yılda kuşlar nedeniyle yedi büyük kaza oldu. Kuşların havacılık sektörüne yıllık zararı 1.2 milyar doları aşıyor. İşin kötüsü, çarpma olayları her yıl artıyor. Yaşam alanlarının daralmasının yanı sıra göç yollarına yapılan havalimanları riski daha da yukarı çekiyor.
Kuşlarla mücadelede farklı metotlar uygulansa da bir süre sonra kuşlar buna alışıyor. Tepki vermiyor. Kuşlara karşı yeni bir sistem, Bulgaristan merkezli Volacom şirketi tarafından geliştirildi. Uzun yıllar hassas ses sistemleri üreten bir şirket olan Volacam, araştırmaları sırasında ilginç bir bulguya ulaştı. ABD’de yeni doğan bebeklerin kulaklarını test etmek üzere verilen sesin kuşları da uyardığı fark edildi. Hemen testler başladı. Bölgeyi terk etmekte en inatçı olan karga ve büyük kuşlardan altınkartal üzerinde testler yapıldı. Volacom’un Türkiye temsilcisi Erkan Otağ’ın verdiği bilgiye göre, 40 bin denemede yüzde 100 başarıya ulaşıldı. Sistem ilk olarak Sofya Havalimanı’na kuruldu.

En çok hangi saatte çarpıyor?

Alçak irtifada çarpan kuşlar, o bölgede uçan yerel türler. Yüksek irtifadaki olaylara ise ağırlıklı göçmen kuşlar neden oluyor.
En yüksekteki çarpma olayı 10 bin metrede meydana geldi.
Bugüne kadar kuş çarpması nedeniyle yedi büyük kaza yaşandı. Bunlardan en ünlüsü 15 Ocak 2009’da New York’ta Hudson Nehri’ne inen UsAirways uçağı oldu.
Çarpma olayları ağırlıklı sabah 10.00-12.00, öğleden sonra da 14.00-15.00 arasında meydana geliyor.

Nasıl çalışıyor?

Kısa ama çok güçlü frekanslarda yapılan bu yayında, ses kuşun beynine gitmiyor. Sadece beyinciğe ulaşarak kuşta bir irkilme refleksi oluşturuyor. Hayvan rahatsız olduğu için bölgeden uzaklaşıyor. Sesin beyne ulaşmaması nedeniyle kuş sesi öğrenemiyor ve her seferinde bu yayına tepki veriyor. Zoologlarla yapılan deneylerde bu sesin hayvanlarda stres hormonunu yükseltmediği de tespit edildi. Diğer ses sistemlerindeyse kuşlar buna kısa sürede alışıyor ve tepki vermemeye başlıyor.
Sistem, pistin etrafına yerleştirilen özel termal kameralarla birlikte çalışıyor. Termal kameranın kullanılma nedeni hareket eden cismin vücut ısısının görülerek örneğin bir yapraktan kuşun ayrılmasını sağlamak.
Sürü veya tekli uçan kuşların türü de hemen belirleniyor ve ona göre ses yayını yapılıyor. Belirleme sırasında yerden havaya ateşlenen füzelerin yazılımı kullanılıyor.
Yayın 500 metre çapta etkili.
Sonra etkisini kaybediyor. Kuş çarpmasının yüzde 98’lik bölümü de zaten yerden 500 metre yüksekliğe kadar gerçekleşiyor.

TAV Washington’da salon işletecek

Havalimanlarında özel yolcu salonları işleten TAV İşletme Hizmetleri, Avrupa’dan sonra ABD pazarına giriyor. Air France KLM’in Frankfurt, Münih ve Stuttgart’taki salonlarını işleten şirket, önümüzdeki yıl Washington’da Türk Hava Yolları’nın özel yolcu salonunu işletecek.
Gelecek yıl sonuna kadar faaliyet gösterecekleri havalimanı sayısını 30’a çıkartacaklarını açıklayan TAV İşletme Hizmetleri Genel Müdürü Bora İşbulan “ABD’de Washington’dan sonra Chicago, Dallas, Denver, San Francisco, Boston ve Los Angeles için çalışıyoruz. Ortadoğu ve Afrika’da Umman’da Muscat ve Salallah, Dubai, Mısır, Senegal ve Kenya lounge işletmeciliği yapabileceğimiz diğer bölgeler. Avrupa’da büyüyoruz. Önümüzdeki beş yılda hedefimiz 40 lounge’da hizmet verecek sistem oluşturmak” dedi.