Uğur Cebeci: Kokpit

Uğur CEBECİ

RJ yeniden yaratıldı

İngiliz BAE Systems tarafından tasarlanan RJ serisi bölgesel yolcu uçağının yeni nesil modeli RJX ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Toplam 2 saat 54 dakika süren uçuşta RJX'in genel sistemleri test edildi. Denemeler 2002 başına kadar devam edecek. Sertifikasyon sonrasında RJX'in teslimatları Nisan 2002'de başlayacak.

Tasarladığı dört motorlu jetlerle bölgesel hava taşımacılığında yeni bir çığır açan BAE Systems, projeye 1970'lerin sonunda başladı. BAe146 adı verilen uçak iyi bir satış başarısı yakaladı. Bu modeli koltuk kapasitesi 70-100 arasında değişen RJ70, RJ85 ve RJ100 izledi. LF507 motorlarına sahip RJ serilerinden başta Türk Hava Yolları olmak üzere pek çok şirket sipariş verdi.

BODRUM ŞANS GETİRDİ

THY, 10'u 99 koltuklu RJ100, 4'ü de 79 koltuklu RJ70 satın aldı. RJ'ler asıl ününü normal yolcu uçaklarının kalkış ve inişlerinde zorlandığı, deniz seviyesinden çok yüksek ve kısa pistli havalimanlarına yapılan uçuşlarla yakaladı. Bodrum'daki kısa pistli ve bir yönünde tepeler bulunan Imsık Havaalanı'na iniş kalkış başarısı bu uçağın dünyada satış şansını arttırdı. Ancak kullanım sırasında uçağın motor fabrikası el değiştirdi. LF507 motorlarında çıkan bir kaç sorun yeni imalatçı tarafından düzeltildi. Tadilattan sonra uçakların sorunları da büyük ölçüde azaldı.

Son yıllarda pazara çıkan yeni bölgesel uçaklarla birlikte RJ uçaklarını yenilemek üzere BAE Systems 1998'de kolları sıvadı. Tekrar gözden geçirilen ve tasarlanan uçakta çeşitli sorunların yaşandığı LF507 motorlarının yerine Honeywell imalatı yeni nesil AS977 motorları kullanılmasına karar verildi. Yüksek güvenirliliğe sahip bu motorlar yüzde 15.3 yakıt tasarrufu sağlarken, bakım maliyetleri ise yüzde 18.7 daha düşük oldu. Uçağın maliyetleri ise kullanımdaki RJ'lere göre yüzde 15.3 avantaj sunuyor. Kuşkusuz yeni motorlar uçağın kalkış performansını da arttırdı. İngiliz mühendisler neden 4 motorlu sorusuna ise müşterilerin yüksek emniyet oranı istediklerini belirterek cevap veriyorlar.

Motorlar dışında uçağın genel ve kabin çizgileri normal RJ'lerle aynı. Ancak iç yapı olarak RJX'in kokpiti tamamen yenilenerek dijital hale getirildi. Kabin tasarımı tekrar elden geçirildi, konfor yükseltildi. Başüstü bagaj alanları genişletilen uçakta koltuklar 3+2'li veya 3+3'lü olarak yerleştirilebiliyor.

MENZİL UZADI

Uçağın menzili modeline göre değişmekle birlikte 2.481-2.666 kilometre arasında oynuyor. Tam yüklü olarak RJX yaklaşık bin 200 metre uzunluğundaki pistlere rahatlıkla inip kalkabiliyor. Saatte 700 kilometre hız yapabilen RJX'ler 11 bin 600 metre yüksekliğe kadar tırmanabiliyor.

RJX'lerin ilk müşterisi Druk Air oldu. 2 RJX-85 siparişi veren şirketi British Airnways'in iç hat uçuşlarında kullandığı CityFlyer izledi. CityFlyer'ın 20 adet opsiyon yani kesin siparişe çevrilebilir uçak siparişi var. Diğer müşteri olan British European'ın toplam 20 RJX siparişi bulunuyor. Bölgesel jet yolcu uçağı pazarında Kanada yapımı CRJ700 ve 900 serileri, iki motorlu Boeing 717 ve Airbus A318 ile rekabet edecek olan RJX, Rezilya yapımı Embrear'ın modellerine göre koltuk sayısındaki fazlalık ile pazarda daha öne çıkacak gibi görünüyor...

Non-stop Londra-Sidney

Dünyanın süpersonik olmayan en hızlı yolcu uçağı Sonic Cruiser'ın menzilinin uzatılması için çalışmalar başladı. Bu gerçekleşirse Londra-Sidney uçuşu tarihte ilk kez direkt olarak yapılabilecek.

Dünya'da teknoloji ilerledikçe kendi alanında söz sahibi olan ve 'insanlığı daha ileri nasıl taşırım' endişesi taşıyan şirketler de her geçen gün yeni projelerini ardarda devreye sokuyor. Bu çılgın rekabetin önde gelen şirketlerinden Boeing ise, 'daima yeni ufuklara' sloganı ile dünya devlerinin arasında dikkat çekiyor.

Saatteki hızı 1050 kilometre olarak belirlenen Boeing'in yeni uçak konsepti Sonic Cruiser gerçekleştiğinde bir ilki hayata geçirilecek. Ve Londra-Sidney seferi hiç bir yere inilmeden yapılabilecek. Havacılık dünyasını sarsan Boeing, uçağın menzilini uzatmak için çalışmalara başladı. Havayolları arasında detaylı bir araştırma yapan Amerikalı imalatçı uçağın menzilinin 13 bin-16 bin 668 kilometre arasında olmasına karar verdi. Günümüzün en uzun menzilli yolcu uçaklarının menzilleri 12 bin 223-15 bin 742 kilometre arasında değişiyor. Boeing bu uzun menzille halen non-stop gerçekleştirilemeyen Londra-Sidney seferlerini duraksız yapmayı planlıyor.

Normal yolcu uçaklarından yüzde 15-20 daha hızlı olacak Sonic Cruiser ile uzun menzilli uçuşlar çok daha kısa sürede yapılabilecek. Normalde 18 saat süren Londra-Sidney seferleri 15 saatte tamamlanabilecek. Klasik yolcu uçaklarına oranla çok daha yüksekten uçabilen Sonic Cruiser, böylece yoğun trafiğe takılmadan uçuşunu gerçekleştirebilecek.

Normal Boeing uçaklarından farklı olarak 7 ile başlayan rakam yerine 20XX olarak adlandırılan Sonic Cruiser'ın ilk uçuşunu 2006 yılında yapması planlanıyor. Bir çok havayolunun bu proje ile ilgilendiğini belirten Boeing, Sonic Cruiser ile havayolu taşımacılığının değişeceğini iddia ediyor.

Son fiyatlar

Türkiye'nin ilk sanal seyahat acentası Son Fiyat, yeni promosyonlu bilet fiyatlarını açıkladı. Buna göre İstanbul çıkışlı Avusturya Havayolları ile Amsterdam, Brüksel, Bolonya, Kopenhag, Helsinki, Londra, Milano, Roma, Floransa, Venedik 220, Toronto 333, New York, Chicago, Washington, Miami 385 dolar. KLM ile Londra, Paris, Amsterdam, Düsseldorf, Frankfurt, Münih, Stuttgard 199 dolar. Lufthansa ile New York, Boston, Chicago 359, Atlanta, Philadelphia 409, Los Angeles, San Francisco 449 dolar. Maersk Havayolları ile Kopenhag 199 dolar, British Airways ile New York, Chicago, Boston, Montreal, Mexico City, Johannesburg, Bogota, Cape Town, Caracas 350, Tokyo, Beijing 385, Vancouver 450 dolar. Fiyatlara alan vergileri dahil değil. Wap sistemi üzerinden de hizmet vermeye başlayan Son Fiyat’ta bu sisteme sahip telefonlardan rezervasyon yapabiliyorsunuz. Son Fiyat'a internetten www.sonfiyat.com'dan ulaşabilirsiniz.

Elektronik harita

Yakın gelecekte pilotlar koca çantaları taşımak zorunda kalmayacaklar. Pilotlar yanlarında uçağa getirdikleri uçuş haritaları, inecekleri havalimanlarına yaklaşma ve kalkışlarda kullandıkları haritaları (chart) her seferde taşımaktan kurtulacaklar. Boeing'in bünyesine yeni katılan, hava ve yaklaşma haritaları hazırlayan Jeppesen'ın ürünleri ve kalın kitapları andıran check-listler uçaklardaki bir bilgisayarda yer alacak. Amerikan Boeing'in hızla geliştirdiği proje ile tüm harita ve check-listler, uçak bilgileri bilgisayara girilerek, avuç içi büyüklüğünde bir ekrandan tıklanarak okunabilecek. Bu bilgisayar ayrıca uçaktan enerji almasının dışında bir kesintisiz güç kaynağından da beslenecek.

Altın kanatlar uçuyor

Türk Havacılık Tarihi'ni 1914 yılında tüm dünyaya duyuran, 'Bir cesaret öyküsü' olarak adlandırılan İstanbul-Kahire seferi tekrarlanıyor. Kayseri'de imal edilen AK-2000X tipi iki uçakla yapılacak ve 'Altın Kanatlar' olarak adlandırılan uçuş 15 Mayıs'ta İstanbul'da başlayacak. Eskişehir, Afyon, Konya, Adana, Beyrut, Şam, Kudüs, El-Ariş, Port Said üzerinden iki uçağın 14 Haziran'da Kahire'ye ulaşması planlanıyor. TRT'nin belgesel haline getireceği uçuşla birlikte Türk Yıldızları yurtiçi ve yurtdışında çeşitli şehirlerde gösteriler yapacak.

Altın Kanatlar için 1914'de kullanılan Bleriot ve Depperdussin uçaklarının orjinaline sadık kalınarak imal edilmesi düşünülüyordu. Ancak teknik sorunlar ve uçuş emniyetinin yükseltilmesi amacıyla bu fikirden vazgeçildi. Yapılan değişiklikle AK-2000X adı verilen uçaklarda, Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu'ndan alınan Grumman Tiger eğitim uçaklarının motorları kullanılıyor.

HÜZÜNLÜ YOLCULUK

Bundan 87 yıl önce Fethi, Sadık, Nuri ve İsmail Hakkı Bey'ler 8 Şubat 1914'de İstanbul'dan Kahire'ye gitmek üzere 2 uçakla yola çıktılar. Suriye yakınlarında Fethi ve Sadık Bey'lerin uçaklarının düşerek şehit olması tüm yurdu üzüntüye boğdu. Uçuşu tek uçakla devam ettiren Nuri ve İsmail Bey'ler ise Yafa'da kalkış sırasında yükselemeyerek denize düştüler. Kazada Nuri Bey şehit olurken İsmail Hakkı Bey ise yaralı kurtarıldı. Yarım kalan sefer Salim ve Kemal Beyler tarafından 15 Mayıs 1914 tarihinde tamamlandı. O günler için uçulması imkansız olarak adlandırılan bu sefer Türk Havacılığı'nın dünyaya duyurulmasını sağladı.

BA tırı geliyor

İngiliz Havayolları British Airways (BA), 'Gelecek Nesil' olarak adlandırdığı ve uçak yolculuklarına yeni bir bakış açısı getiren kabin tasarımlarını 'Innovation Centre' adı verdiği özel tırla yarın İstanbul'da tanıtıyor. Geçen yıl yaklaşık 600 milyon pound harcayarak kabinlerini yenileyen BA, Innovation Centre'da First, uzun mesafeli uçuşlarda halen tek yatar koltuğa sahip Club World, World Traveller Plus ve World Traveller sınıflarını sergiliyor. Innovation Centre içinde uçak kabin kesitlerinin yanı sıra tüm havalimanlarında ortak tasarladığı, Terrace Lounge yolcu salonlarının atmosferini de sunuyor. Avrupa yolculuğuna 18 Eylül'de başlayan Innovation Centre, toplam 31 bin kilometre yol kat ederek İngiltere'den Türkiye'ye geldi. Toplam 25 bin ziyaretçi tarafından ziyaret edilen Innovation Centre, İstanbul'un yanı sıra Ankara ve İzmir'de sergilenecek.