İşte Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk A400M’i

Airbus’ın askeri kanadının merkezi İspanya’nın güneyindeki Sevilla kentinde, dev hangarların içinde dört motorlu bir Türk uçağının imalatı hızla tamamlanıyor. Tonlarca metal ve kompozitin bir araya gelip oluşturduğu gövde ve kanatları, binlerce perçin bir arada tutuyor. A400M ‘green’. Yani üzerinde metali koruyan kimyasal var. Henüz gri renge boyanmamış. Kilometrelerce uzunluğundaki kablolar, borular, tüm uçağı sarıyor. MSN009 olarak adlandırılan 9 imalat numaralı uçak, haziran ayında uçacak. Türk Hava Kuvvetleri’ne ise eylül sonunda teslim edilecek. Türkiye, tasarımından imalatına her aşamasında ‘ortak’ olarak yer aldığı A400M Projesi’nde Fransa’nın ardından ikinci kullanıcı olacak. Operasyonu sırasında edindiği tecrübeyi diğer kullanıcılarla paylaşacak.

TÜRKİYE 1 MİLYAR EURO’LUK İMALAT YAPACAK

Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya gibi bugün Avrupalı havacılık devi Airbus’ın hissedarlarıyla birlikte Türkiye’nin de ortak olduğu projede toplam 174 uçak imal edilecek. Türkiye 10 uçak alacak.
Toplam 500 Türk mühendisin 4 milyon saat tasarımına katkı yaptığı bu projede, 1 milyar Euro’luk parça imalatı Türkiye’de gerçekleştirilecek. Airbus’ın araştırması, gelecek 30 yılda 1000 uçaklık pazarı ortaya koyuyor. Uçak satışı oldukça Türkiye proje ortağı olarak bu satıştan pay alacak.

İNSANİ YARDIMDA KULLANILIYOR

1985’te başlayan projede amaç Avrupalı ülkelerin ortak bir askeri nakliye uçağına sahip olmasıydı. O yıllarda sadece askeri amaçlı planlanan nakliye uçakları bugün daha çok insani amaçlar için kullanılıyor. Nakliye uçakları beklenmedik bir anda yaşanan doğal afetlerde yardım malzemelerini toprak pistlere indiriyor. Hızlı tahliyeler gerçekleştiriyor.
Bu stratejik özelliği ile yüksek kapasiteli ve uzun menzilli uçaklara sahip ülkeler krizi yönetiyor. Birleşmiş Milletler veya NATO operasyonlarında söz sahibi oluyor. Bayrağını uçağıyla dünyanın her yerine gösteriyor.

Askeri pilotlar eğitimlerine A380’de başlıyor

* Avrupa’nın ortak nakliye projesi 1985’te başladı. O zamanki adı FLA (Future Large Aircraft - Geleceğin Büyük Uçağı) idi.
* Kontrat 2003’te imzalandı.
* Projede yaklaşık 3 yıllık bir gecikme oldu. Motor ve bazı askeri sistemlerde bazı aksaklıklar yaşandı. Bu sorunların hepsi çözüldü.
* Türkiye’ye verilecek 009 imalat numaralı uçağın parçaları Haziran 2012’de Sevilla’ya geldi. İmalatın önemli bölümü tamamlandı.
* Yer testlerinin ardından ilk uçuş haziran sonunda yapılacak.
* Test ve kabul işlemlerinin ardından teslimatın eylül sonunda gerçekleşmesi planlanıyor.
* Türkiye’nin alacağı ikinci uçak, 13 numara ile imal edilen A400M olacak.
* Hava Kuvvetleri’nden ilk teknik ekip yer derslerini tamamladı. Pilotlar ise eğitime nisanda gelecek.
* Uçağın kokpiti dünyanın en büyük yolcu uçağı A380 ile büyük benzerlik taşıyor. A400M pilotları önce A380 simülatöründe uçarak sistemleri tanıyor.
* A400M’ler Kayseri/Erkilet’teki 12’nci Hava Ulaştırma Ana Üssü’ne bağlı 221’inci Filo tarafından kullanılacak.
* Kalan süreçte her yıl iki uçak teslim edilecek. Son uçak envantere 2018’de girecek.
* Türkiye, A400M’lerle birlikte bölgede 19 adet C-130 ve 50 adet CN235 tipi farklı kapasitedeki nakliye uçaklarıyla önemli bir stratejik güce sahip olacak.

500 Türk mühendis çalıştı

Projede hem tasarımcı hem de imalatçı olarak görev alan Türkiye’nin ortaklık payı, envantere girecek 10 uçak karşılığı olan yüzde 5,56. TAI’nin ana sorumluluğunda A400M’de Türkiye’den motorda TEI ve ışıklandırma sistemlerinde de Selex Komünikasyon görev aldı.
Yaklaşık 500 Türk mühendisinin 4 milyon saat tasarım yaptığı A400M, aynı zamanda TAI’ye Airbus’la çalışmanın kapılarını açtı. Projede deneyim kazanan TAI mühendisleri, sivil yolcu uçağı A350XWB’de kanatçık tasarım ve imalat ihalesini en iyi teklifle kazandı.
A400M’in Türkiye’den yapılan parçaları arasında ön orta gövde, aileron (kanatçık) spoiler (sürat freni), paraşütçü kapıları, acil çıkış pencereleri, kuyruk konisi, orka gövde üst bölümü yer alıyor.

Soru-Cevap

Açık hava türbülansı nedir?

Kimi zaman açık, bulutsuz bir havada uçarken bir anda sert bir türbülans ile karşılaşabilirsiniz. Buna havacılıkta Açık Hava Türbülansı deniyor. Yüksek dağlarda oluşan ‘dağ dalgası’ rüzgârları veya atmosferin üst tabakalarındaki yüksek hıza sahip rüzgârların kırılmaları nedeniyle ağır türbülanslar ortaya çıkabiliyor. Pilotların radardan tespit edemedikleri açık hava türbülansı için oturduğunuz sürece kemerlerinizi takılı tutun.

Fotoğraf: Tolga Özbek