Türkiye’nin dünyaya örnek olan havalimanı yolcu terminali yap-işlet-devret modeline yeni bir üye katılıyor.
ATM ortaklığı, Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ni nisanda hizmete açıyor. Türk turizminde Dalaman Havalimanı çok önemli bir bölgenin turist yükünü taşıyor. Kaş’tan Marmaris-Datça’ya yaklaşık 1200 kilometrelik sahil şeridinde tatil yapmak isteyenler bölgeye Dalaman Havalimanı üzerinden geliyor.
Yıllık 1.5 milyon dış hat yolcusuna artık yetmeyen mevcut terminalin yenilenmesi için Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) 2003’te düğmeye bastı. Yap-işlet-devret modeliyle açılan ihaleyi 77 ay 20 günle en kısa işletim süresi veren ATM (Aksa, Turkuaz ve Manas) ortaklığı kazandı. Haziran 2004’te DHMİ ile sözleşme imzalayan ATM, 24 sürecek inşaat çalışmalarına başladı.
Mimar Emre Arolat ve Bünyamin Derman’ın ödüllü terminal projesini hayata geçiren ATM, inşaatı planlanandan üç ay önce bitirerek yaz sezonu öncesine yetiştirecek. İnşaatın yüzde 85’i tamamlanırken check-in ve bagaj sistemlerinin montaj-testleri de sürüyor.
GÜNEŞ PANELLERİ
Terminal binası ilk bakışta farklı bir tasarımla yolcuların karşısına çıkacak. Cam giydirmeli binanın yaklaşık iki metre üzerinde çelik konstrüksiyon yer alıyor. Çelik yapının üzerinde yer alan özel paneller, güneşin durumuna göre ayarlanıyor. Böylece bir yandan doğal ışıktan yararlanılırken bir yandan da cam ve çelik konstrüksiyon arasında hava akışının sağlanarak özellikle sıcak günlerde binanın soğutma maliyetlerinin düşürülmesi planlanıyor.
Viyadükle giriş katına gelecek yolcular, hızla güvenlikten geçerek check-in kontuarlarına ulaşacak. Charter yani tarifesiz uçuşlara göre hizmet verecek terminalde yolcuların işlemleri 60 check-in kontuarı tarafından hızla tamamlanacak. Buradan yolcular 44 pasaport bankosundan geçerek arındırılmış salona ulaşacak.
Ağırlığını İngilizlerin oluşturduğu Dalaman Dış Hatlar Terminali yolcu portföyüne göre duty free yani gümrüksüz satış mağazalarındaki ürün yelpazesi Ünifree şirketi tarafından hazırlandı. Alışveriş yaptıktan sonra yolcular apron manzaralı, dünya markalarının yer alacağı restoran bölümüne geçecek. Burada her masada uçağın kalkış zamanını gösteren özel ekranlar bulunacak. Yolcular uçağa 8 ayrı körükten binecek. Bagajlar yeni nesil EDS olarak adlandırılan özel güvenlik sistemiyle aranacak.
ÖZEL CIP SALONU
Dalaman’ın bir başka özelliği de yat turizmi nedeniyle çok sayıda özel uçak tarafından kullanılması. Dünyanın dört bir yanından Dalaman’a gelen VIP yolcular, özel CIP salonunu kullanarak geçişlerini yapacak. Terminal binasında ayrı bir yere sahip CIP Salonu’nda yolcuların pasaport ve gümrük işlemleri hızla tamamlanacak.
ATM ortaklığı, mevcut Dış Hatlar Terminali’ni de yapacağı tadilatlarla iç hat trafiğine açacak. Geçen yıl yolcu trafiğinde yüzde 52 artış yakalayan Dalaman iç hat trafiğinin bu uygulamayla daha da rahatlatılması planlanıyor.
YATAK KAPASİTESİ ARTIYOR
Bölgenin halen belgeli 220 bin yatak kapasitesine sahip olduğunu belirten ATM’nin CEO’su Hamdi Güvenç, yatırımların hızla artarak 300 bin yatağa ulaşacağını söylüyor. Güvenç, Dalaman’ı Antalya Havalimanı’nda ilk özel terminalin açılmasından önceki haline benzetiyor: "Antalya hızla büyüdü. Birinci Dış Hatlar Terminali’ni ikincisi izledi. Yolcu sayısı yıllık 1.5 milyondan 7.5 milyona ulaştı. Dalaman da hızlı bir gelişim içinde. Rakamların Antalya gibi katlanarak artacağını umuyoruz". Bu yaz sezonu İngiliz Havayolları British Airways, Londra-Dalaman arasında tarifeli uçuş yapacak. Güvenç, yıllık 10 milyon yolcu kapasiteli yeni terminal sayesinde Dalaman’a kışın da dış hat uçuşlarının yapılacağına ve böylece turizmin 12 aya yayılacağına inanıyor.
RAKAMLARLA DIŞ HATLAR TERMİNALİ
Yatırım maliyeti:150 milyon dolar
Terminal bina alanı: 98 bin metre kare
Apron alanı:210 bin metre kare
Yıllık kapasite: 10 milyon yolcu
Bagaj sistemi kapasitesi: 5 bin bavul/saat
Kullanılan beton:210 bin ton
Döşenen seramik-granit: 32 bin metre kare
Toplam hafriyat:500 bin metre küp
Giydirme cephe: 13 bin metre kare
Singapur sönük geçti
Dünyanın üçüncü büyük havacılık fuarı olan Asian Aerospace, beklenenden sönük geçti. Sadece yedi uçağın gösteri yaptığı fuara damgasını Hintli şirketlerin verdiği milyar dolarlık siparişleri vurdu.
İngiliz Reed şirketi tarafından Singapur Changi Havalimanı’nda 1981’den bu yana düzenlenen fuar son kez kapılarını açtı. Singapur hükümetiyle anlaşamayan Reed, 2007’de fuarı Hong Kong’a taşıyacak. Singapur devleti ise 150 milyon dolarlık altyapı yatırımıyla fuarı Changi Air Show adıyla yaşatmayı planlıyor.
Havacılık fuarlarının prestijin yanı sıra ciddi ticaret potansiyeli getirirken Paris, Farnbrough, Dubai gibi büyük fuarlar bile hükümetlerin maddi desteğiyle gelişimlerini sürdürüyor.
FUARIN YILDIZI A380
Fuarın yıldızı Airbus’ın dev kuşu A380’di. İlk müşterisi Singapur Havayolları’nın renklerine boyanan uçak, gösterisiyle büyük ilgi çekti.
Teslimatları uzayan test süreci nedeniyle yaklaşık 6 ay geciken A380’i yakından görebilmek için ziyaretçiler uzun kuyruk oluşturdu.
Sivil uçak sayısı ise beklenenin altındaydı. Toplam 25 iş jeti statik park sahasında yerini almıştı. Atatürk Havalimanı’nda 8-11 Haziran tarihlerinde yapılacak Airex Fuarı’nı düzenleyen Mint Fuarcılık’ın Genel Müdürü Feyzan Erel, daha fazla uçak görmek isteyenleri İstanbul’a davet ediyor. Erel, görüşmelerin çok olumlu geçtiğini, katılacak uçak sayısının Singapur’un çok üzerinde olduğuna dikkat çekiyor.
HİNTLİLERİN SİPARİŞİ
Yüzde 30 hızla büyüyen Hindistan pazarında havayolları 4 milyar dolarlık uçak siparişi verdi. Air India, Go, Spicejet, Kingfisher gibi havayolları toplam 120 adet uçak için anlaşma imzaladı.
Uzmanlar gelecek fuara kaç Hint havayolu kalacağı sayacakları konusunda bahse girerken büyük birleşmelerin yaşanacağına dikkat çekiyor.
Ruslar bölgesel uçak pazarına 75-95 koltuklu, jet motorlu RRJ ailesiyle girerken İtalyan Alenia ile ortaklık, Kanadalı Bombardier ile de iş birliği anlaşması imzaladı. Şirket ilk siparişlerini Aeroflot Havayolları ve Ortadoğu’dan aldı.
UÇAK BAKIM MERKEZİ
Fuarın ev sahibi şirketi Singapur Havacılık Sanayi ST Aero ise Panama’da uçak bakım merkezi açacağını açıkladı. Şirket geçen yıl Türk Hava Yolları’yla Sabiha Gökçen Havalimanı’nda HABOM Projesi için ortaklık anlaşması imzalamıştı. ST Aero yetkilileri geçen 8 aylık sürede HABOM’la ilgili henüz bir gelişme olmadığını ancak görüşmelerin devam ettiğini belirtti.
Dünya şampiyonu akrobasi pilotu
Türk Hava Kuvvetleri gibi Singapur ve Avustralya da eğitim uçağı arayışında. Bu nedenle fuarda Raytheon T-6, Pilatus PC21, Embraer Tucano, Aermacchi M311 sürekli gösteri uçuşları yaptı.
Amerikan Raytheon şirketinin T-6 tipi turboprop yüksek performanslı uçağının gösterisi dünya şampiyonu kadın akrobasi pilotu Patty Wagstaff uçurdu. Sivil bir pilot olan Patty, yaptığı güzel gösteriyle büyük alkış aldı. Uçağa kumanda ettiği ilk uçuşunda kaza yapan Patty, daha sonra inanılmaz bir hırsla kendini uçmaya ve akrobasiye adadı. ABD akrobasi milli takımına 1985’de seçildi. Tam 6 defa dünya şampiyonu oldu. Halen T-6’yı uluslararası fuarlarda uçuran Patty, aynı zamanda havacılığın sevdirilmesi için yaptığı çalışmalarla da tanınıyor.
Sky 737-900ER alıyor
Antalya merkezli havayolu şirketi Sky, Türkiye’deki ilk 737-900ER kullanıcısı olmak üzere Boeing’le ön anlaşma imzaladı. Her biri 215 koltuklu üç uçak almayı planlayan havayoluna teslimatlar 2007’de başlayacak. Boeing’in en çok satan yolcu uçağı 737 ailesinin en büyük modeli olan 900ER, yüksek yolcu kapasitesiyle orta mesafeli uçuşlarda havayollarına düşük uçuş maliyeti sunuyor. Kayı Grubu portföyünde yer alan Sky Havayolları’nın filosunda halen dördü Boeing 737-400 biri de 800 tipi toplam 5 uçak bulunuyor. Şirket, nisanda bir adet daha 737-400 almayı planlıyor.
VIP terminali açıldı
En son Katar’da Doha Havalimanı için en iyi teklifi veren TAV, Atatürk Havalimanı’nda özel uçakların kullanacağı yeni VIP Terminali’ni hizmete açtı. Genel havacılık şirketleri tarafından kullanılacak terminalin ilk yolcusu Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım oldu. Toplam 2 bin 400 metre kare alana sahip terminalde iç ve dış hat uçan VIP yolcular için iki ayrı salon yer alıyor. Toplantı salonu, kablosuz internet, açık büfe ikramın yer aldığı terminalde yolcular beklemeden pasaport ve gümrük işlemlerini yaptırabiliyor.
Business uçun
THY, İstanbul çıkışlı Avrupa-Ortadoğu ve Afrika’ya business class seyahat etmek isteyen yolcuları için tek fiyat belirledi. Gidiş-dönüş, vergiler hariç 333 eurodan başlayan fiyatlı biletlerin 27 Şubat’a kadar satın alınması ve en son seyahatin nisan sonuna kadar yapılması gerekiyor.
Alman Lufthansa Havayolları’nın özel yolcu programı Miles&More’daki üye sayısı Türkiye’nin de içinde yer aldığı bölgede bir milyona ulaştı. Lufthansa’nın 1 milyonuncu üyesi Ender Büyükbay’a ödülünü Lufthansa Pazarlama Bölümü Başkanı Harald Eisenaecher ve Türkiye Müdürü Sadık Elmas verdi. Havayolu, yaz sezonunda İstanbul’dan günlük Frankfurt’a 3, Münih’e de 2 kez uçacak. Lufthansa, Münih’e haftada Ankara’dan 11, İzmir’den de 10 sefer yapacak.
Air France Havayolları, 30 Nisan’a kadar ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Boston, Chicago, New York’a 298, Atlanta, Detroit, Washington’a 307, Philadelphia’ya 316, Montreal ve Toronto’ya 319, Houston’a da 329 eurodan başlayan fiyatlarla uçuyor.