İş jetleri ekonomik krizle çarpışıyor

İş jeti satışlarında 2008’de rekor bir yıl yaşanmıştı. Bekleme süreleri talebin en az olduğu uçaklarda bile minimum iki yıla çıkmıştı. Siparişlerde sıralar milyon dolarlık hava parasıyla değiştiriliyordu. İkinci el uçak fiyatları neredeyse yenilerini bile geçmişti.
Ama ekonomik kriz bir anda tüm dengeleri altüst etti. Siparişler iptal oldu. Yüzlerce uçak ikinci ele çok uygun fiyatlarla düştü. İmalatçılar krizin türbülansında sallandı. Hatta Hawker gibi devler iflas için başvurdu. Yedek parçada sorunlar yaşanmaya başladı.
TERCİHLER BÜYÜK UÇAKTAN YANA
 Tüm olumsuzluklara rağmen sektörden yavaş yavaş iyi haberler geliyor. Araştırmalar, özel uçak pazarının 2015’ten itibaren toparlanacağı ve eski güzel günlerine döneceğini işaret ediyor.
Krize rağmen özellikle büyük ve uzun menzilli uçaklardaki hareketlilik dikkat çekiyor. Uluslararası şirketlerin tercih ettiği bu pazarda satışlar nicelik olarak düşük ama büyüme devam ediyor. İkinci el de hareketli. Uçaklar hızla müşteri bulabiliyor.
Orta sınıftaysa dengeli bir durum var. İyi bir model, müşteriyi hızlı yakalıyor. Hafif sınıftaki jetleriyse kriz tam anlamıyla vurdu. Birçok model, alıcı arıyor. Bu pazarda adeta yaprak kımıldamıyor.

TÜRKİYE’DE SORUN YOK

Hazırlanan raporlar, krizin Amerika ve Avrupa’yı etkilemesine rağmen dünyada iki pazarın büyümesini devam ettirdiğini ortaya koyuyor. Artan petrol fiyatlarıyla birlikte Ortadoğu satışlarda liderliğe doğru ilerliyor. Türkiye’deki büyüme de imalatçılar tarafından yakından takip ediliyor. 2008’de 59 olan iş jeti ve özel uçak sayısı dört yılda 123’e ulaştı. Önümüzdeki bir yılda sipariş verilen 10 yeni uçak daha filoya katılacak.
BİR SONRAKİ BULUŞMA AIREX’TE
Ekonomik kriz nedeniyle bu yıl sönük geçen EBACE’den sonraki buluşma Airex olacak. İstanbul Atatürk Havalimanı’nda 6-9 Eylül tarihlerinde yapılacak Airex, katılımcı iş jeti sayısında EBACE’i yakaladı. Fuarda havayolu uçakları ve helikopterlerle birlikte 45 hava aracının sergilenmesi bekleniyor.

GÖKYÜZÜNÜN YENİ YÜKSEK STANDARTLARI

CESSNA LONGITUDE Sekiz koltuklu,  7 bin 400 kilometre menzilli yeni model EBACE’de açıklandı. Liste satış fiyatı 25.9 milyon dolar olan Longitude’un teslimatları 2017’de başlayacak. Cessna, tasarımlarında orta sınıfa giderek daha ağırlık veriyor. BMW gibi otomotiv endüstrisinden gelen tasarımcılarla birlikte kabin dizayn eden imalatçı, bu konuda müşterilerine farklı opsiyonlar sunuyor.
DASSAULT FALCON 2000S Dassault, en çok satan çift motorlu 2000 serisinde özel bir model geliştirdi. Kabin donanımı standart hale getirilen 2000S’in fiyatı 26,4 milyon dolar. Uçuş testleri süren uçağın teslimatları 2013’te başlıyor.
BOMBARDIER LEARJET 75 Kanadalı Bombardier, uzun yıllardır ürettiği Learjet ailesinde 45 serisini 75’le yeniliyor. Kompozit gövdeye sahip uçak, yeni nesil sistemler ile yüzde 4 yakıt tasarrufu sağlayacak.
GULFSTREAM G650 Uzun menzil pazarına yeni gövdeyle giren Gulfstream G650, yaşadığı talihsiz kaza sonrasında ilk defa Avrupa’ya geldi. Dışı ‘green’ olarak adlandırılan boyasız ve kabinde test ekipmanları taşıyan uçak, statik alanda sergilendi. 15 bin 545 kilometre menzilli uçağın standart donanımlı fiyatı 64.5 milyon dolar.

EMBRAER’IN ÜRETTİKLERİNİ DELTA SATACAK

Uzun yıllar Brezilyalı imalatçı Embraer’in bölgesel yolcu uçaklarının Türkiye temsilciliğini yapan Delta Havacılık, şirketin iş jetlerini de pazarlamaya başlıyor. Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Satış-Pazarlama Başkanı Colin Steven, “Durgunluğa rağmen Türkiye havacılıkta çok hızlı büyüyor. Delta ile Türkiye’yi Embraer’in bölge merkezi haline getirmeyi hedefliyoruz” diyor.
Adını bölgesel yolcu uçaklarıyla duyuran Embraer, iş jeti pazarına 2005’te girdi. Kısa sürede 500’den fazla uçağı müşterisine teslim etti. Önce bölgesel uçak ERJ135/145 serisinin kabinini işadamlarının kullanacağı şekilde tasarlayan Embraer, daha sonra küçük sınıfta Phenom 100 ve 300 serisini geliştirdi.
Orta sınıfa Legacy 500 ile giren Embraer, ilk defa bu sınıfta bir iş jetinde Fly-by-wire olarak adlandırılan kablolu uçuş sistemini kullandı. Airbus uçaklarındaki gibi pilotlar ‘side stick’ olarak adlandırılan ve kenarda bulunan lövyeyle uçağı kullanacak. İlk uçuşunu bu yıl sonunda yapacak Legacy 500’ün teslimatları 2013 sonunda başlayacak.
Lineage serisindeyse kalabalık uçan işadamları için E190 serisinin kabini özel uçak haline getirildi.