Herkes onu bekliyor!

BÜYÜK havacılık fuarları açıldığında hemen bir ürün öne çıkar. Genellikle fuarın yıldızı olur. Ama bu kez Dubai Air Show’da olmamasına rağmen ‘drone taksi’den çok söz edildi. 29 milyon dolarlık yatırım desteği alan proje, şehirlerdeki hayatı tümüyle değiştirecek. Kentlerin üzerinde bomboş duran gökyüzü çevreye hiçbir zarar vermeyen, havayı kirletmeyen elektrik motorlu drone taksiler ya da kişisel uçan araçlarla dolacak. Hem de öylesine ki, tepemizde vızır vızır bir hayat kurulacak.

PİLOTSUZ UÇACAK

Alman Volocopter şirketinin tasarımı drone taksi, eylül ayında Dubai’de boş olarak test uçuşu yaptı. 2022’de hayata geçecek projede, yolcular drone taksiyi çağıracak. Özel heliporta inip yolcusunu alacak drone taksi, ‘pilotsuz’ olarak ana merkezden kontrollü istenilen yere yolcusunu götürecek. Saatte 100 kilometre hıza çıkıp 30 dakika havada kalabilecek. Acil durumlarda paraşüt sistemi kullanan drone taksi, her hangi bir yere çarpmadığı müddetçe belki de dünyanın en güvenli, yerden kontrollü hava aracı olacak. Geliştirilecek oto pilot sistemi, yolcu uçaklarında da ‘pilotsuz uçuşun’ kapısını aralayacak.

40 DAKİKADA ŞARJ EDİLİYOR

- Maksimum kalkış ağırlığı: 450 kg

- Toplam yolcu ağırlığı: 160 kg

- Maksimum hız: 100 km/saat

- Tırmanış oranı: 3 metre/saniye

- Maksimum uçuş yüksekliği: 2 bin metre

- Motor dizi çember genişliği: 7.35 metre

KÖRFEZDE BİLANÇOLAR ALARM VERİYOR

DÜNYANIN en önemli havacılık fuarlarından Dubai Air Show’a gittim. Yıllardır giderim. Bu kez son derece sönük bir fuarla karşılaştım. Körfezdeki genel kargaşa, oluşan düşmanlıklar havacılık şirketlerine de yansımıştı.

Katar hiçbir şekilde ortada yoktu zaten. Ciddi alımlar açıklansa da Emirates’deki kârlılık düşüşü, Etihad’taki büyük zarar etkileyici olmuştu. Fuardan ayrılırken her zaman ortalama iki saat taksi sırası beklerken bu kez, dışarı adımımı attığımda en az 100 taksi müşteri bekliyordu. Sönük dediysem yine de fuarın bir hacmi vardı.

FUARIN KÖŞE TAŞLARI

- Toplam 37.2 milyar dolarlık uçak siparişi verildi. Ama bu siparişlerin çoğu zaten önceden yapılan kontratları hazırlanmış alımlardı. Sadece bir prestij olarak fuarda resmiyet kazandırıldı.

- En çok konuşulan konu, Emirates’teki kârın yüzde 71 düşmesiydi. Buna bir de Etihad Havayolları’nın 1.8 milyar dolarlık zararı eklendi.

- Körfezin marka taşıyıcılarının en büyük sıkıntısı, Asya-Pasifik pazarındaki uzun menzilli, düşük uçuş maliyetli (low cost) havayollarının sayılarının artışı ve körfeze saldırıları oldu. Bu şirketler pazarı allak bullak ettiler ve bilet fiyatlarının düşmesine yol açtılar.

- Bölgesel çekişme en çok Katar Havayolları’nı vurdu. Şirketin CEO’su Akbar Al Baker’in açıklamasına göre Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır gibi ülkelere uçuşları durdurulan Katar Havayolları yüzde 10 yolcu kaybetti.

- Körfez şirketleri elektronik ürün yasak dalgalanmasıyla Amerika uçuşlarında frekans azaltmaya gitti. Yasak kalktı ama faturası çok ağır oldu.

- Emirates kendi alt markası FlyDubai ile çakışan hatlarını gözden geçirdi. Pahalı kaldığı yerlerde operasyonu, düşük maliyetle uçan FlyDubai’ye bıraktı.

- Negatif gidişte Körfez şirketlerinin Avrupa’da ortak olduğu, sürekli zarar eden Alitalia ve batan Air Berlin‘in de etkisi yoğun oldu. Bir bakıma ana taşıyıcıyı zarara sürüklediler. Ya da kârını çok düşürdüler.

- Savaş rüzgârları askeri pazarı ise hareketlendirdi. Normal olarak 6-7 yıl süren alım projelerinin birkaç ayda kesin karara bağlanması alışılmamış bir hızdı.

VE TÜRKİYE ÖNE ÇIKTI

YILLARDIR Dubai Air Show’da Türk şirketleri statik dediğimiz apron üzerinde çok görülmezlerdi. Ama bu yıl TAI, T129 ATAK helikopteri ile Ortadoğu’ya mükemmel bir gösteri yaptı. T129, Pakistan ve Bahreyn alım radarına girdi. Yine TAI tasarımı Hürkuş eğitim uçağı, Türk Hava Kuvvetleri’nin boyama paterni ile sergilendi. Statikte, TAI’nin zengin alanında ilk uçuşunu gelecek yıl yapacak 6 tonluk genel maksat helikopteri T625’in modeli ile kabin kesiti sergilendi.

- Roketsan’ın bölgede büyük başarı yakalayan Cirit ile seyir füzesi SOM-J, Teber 81 bomba güdüm kiti, MAM-L ve C mühimmatları askerler tarafından incelendi.

- THY Teknik, sadece uçak bakımıyla değil, ortak olduğu sertifikalı koltuk ve galley (uçak mutfağı) için de pazarların siparişlerinden pay kapmaya çalıştı.

- Hem askeri hem de sivil pazarda geliştirdiği simülatörlerle adından söz ettiren Havelsan, Ortadoğu’dan yeni müşteriler aradı. Şirket, bölgedeki kullanıcı sayısını artırmak için görüşmeler yapıyor.

- Vestel’in geliştirdiği Taktik Sınıf’taki İnsansız Hava Aracı Karayel’in silahlı modeline bölge ülkelerinden yoğun ilgi var. Karayel, Roketsan’ın MAM-L ve C mühimmatlarını taşıyor.