Helikopterler gece görecek, hastalar sabahı beklemeyecek

Sivil helikopterler, özel izinler dışında uzun yıllar Türkiye’de gece uçamadı. Bu durum, 24 saat hayat kurtarabilecek ambulans helikopter için önemli bir eksiklikti.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) hazırladığı yeni kurallarla artık gece uçuşlarının önü açıldı.

Sağlık Bakanlığı’nın ikinci ambulans helikopter ihalesini kazanan Saran Havacılık-THK Gökçen Havacılık ortaklığı, 12 Ağustos’tan itibaren başlayacağı hizmetinde 24 saat operasyon yapılabilecek. Ağırlığı Bell 429’lardan oluşacak filoda, helikopterler gece görüş sistemine uygun olarak teslim edilecek.

Ambulans helikopter pilotları eğitimlerini tamamladıktan sonra ‘Gece Görüş Gözlüğü’ (GGG) kullanarak uçabilecek.

NASIL BAŞLADI?

Uzun yıllardır askeri helikopter pilotlarının başarıyla kullandığı GGG’ler ilk olarak 1999’da ABD’de sivil havacılığa uygulandı. GGG’de görüntü, objelerdeki mevcut elektromanyetik enerjiyi arttırarak pilota yansıtılıyor. Böylelikle yeterince aydınlanmayan, loş ışıklı ortamda bir görüntü oluşturuyor. Adeta geceyi gündüze çeviren bu gözlükler sayesinde helikopter pilotları emniyetle uçabiliyor.

Pilotlar GGG kullanmadan önce özel eğitimden geçiriliyor. Havacılık otoritelerinin belirlediği kurallara göre bu sistemi kullanacak pilotların en az 500 saat uçuş tecrübesine sahip olması gerekiyor. Teorik eğitimleri, gerçek uçuşlar izliyor.

GÖZLÜK 15 BİN EURO

GGG sisteminin pilot başına maliyeti yaklaşık 15 bin Euro civarında. Uçuşlarda üçüncü nesil gözlük kullanılıyor. GGG’yi takan pilotlar gündüz uçuşlarına göre daha çabuk yoruluyor.

Gece uçacak helikopterlerin de özel donanımlara sahip olması gerekiyor. Kurallara göre bu helikopterlerde oto pilot, hava radarı, moving map olarak adlandırılan hareketli harita sistemi, geliştirilmiş kara yakınlığı ikaz sistemi (EGPWS) gibi sistemler isteniyor. Ayrıca helikopter üzerinde iniş-kalkış yapılan yerlerin aydınlatılması için özel ışığın da bulunması lazım.

Beş bölgeyle başlayacak

Sağlık Bakanlığı’nın 2007’de açtığı ilk ihaleyi Koçoğlu Grubu kazanmıştı. Kısa sürede operasyona başlayan grup, ambulans helikopter hizmetini büyük bir başarıyla verdi.

İkinci ihaleyi ise Saran Havacılık ve THK Gökçen ortaklığı kazandı. Pilot olarak operasyon ilk etapta 12 Ağustos’ta 5 noktada (Ankara, İstanbul, Erzurum, Diyarbakır, Antalya) 5 ambulans helikopterle başlayacak. Sonrasındaysa İzmir, Trabzon, Adana, Afyon, Ankara, Bursa, Çanakkale, Kayseri, Konya, Samsun, Malatya ve Van’da ayrıca gerektiğinde yurt dışına da beş yıl süreyle toplam 17+2 (yedek) helikopterle hava ambulansı operasyonu yapılacak.

200 MİLYON DOLARLIK YATIRIM

Bu süreçte 200 milyon dolarlık yatırım yapacak Saran ve THK Gökçen Havacılık, pilot, doktor, hemşire gibi görevlerde olmak üzere 200’e yakın personel istihdam edecek.

BELL HELİKOPTERLERİNİN TEMSİLCİSİ

Saran Havacılık, sektörün köklü kuruluşlarından Bell Helicopter’in Türkiye’de sivil ve askeri modellerinin satış temsilciliğini de yürütüyor. Geçen yıl Bell, Türkiye’de 15’i Emniyet, 5’i de Orman Genel Müdürlüğü olmak üzere 20 Bell 429 tipi helikopter satışı gerçekleştirdi.

Gulfstream’in temsilcisi Koza-İpek

Amerikan Gulfstream iş jetlerinin Türkiye temsilcisi, Koza-İpek Holding şirketlerinden ATP Havacılık oldu. Gulfstream’in hem kısa menzilli G150 ve G280 hem de uzun menzilli G450, G550 ve G650 modellerinin satışını gerçekleştirecek grubun filosunda da G450 tipi uçak bulunuyor.

SORU-CEVAP

Bagaj birden çok kişi üzerine kaydedilebilir mi?

Aile veya grup olarak uçuyorsunuz. Bagaj tek bir kişinin üzerine sistemde kaydedildi. Çantanız kaybolduğunda, hasarlandığında veya geç teslim edildiğinde ne yapılacak?

Kayıtlı bagajın hasarı, kaybı veya geç teslimi durumunda havayolu şirketlerinin sorumluluğu, Türkiye’nin tarafı olduğu Montreal Sözleşmesi’nin 22/2. maddesine göre, yolcu başına 3 bin 65 TL’lik Özel Çekme Hakkı ile sınırlı. Ancak yolcu, bagajını verirken özel bir değer bildirebilir.

Türk Sivil Havacılık Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Montreal Sözleşmesi’nde bu konuya dair açık bir hüküm yok. Anılan ihtimal, İspanya’da bir davanın konusu olmuş ve Barcelona Ticaret Mahkemesi yoluyla dosyayı inceleyen Avrupa Birliği Adalet Divanı, 22 Kasım 2012 tarihli ve C-410/11 sayılı kararı ile Montreal Sözleşmesi’nin 22/2. maddesindeki sınırı geniş yorumlayarak, bagajın gerçek sahibi yolcu sayısını dikkate almıştır.

Sonuç olarak yolcu, bagajını ister kendi adına isterse başka bir yolcu adına kaydettirsin, hasar, kayıp veya geç teslim durumunda, kendine ait bagajı için yaklaşık 3065-TL’ye kadar gerçek zararını tazmin talebiyle havayoluna başvurabilir.

Sami Aksoy-Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz ve Taşıma Hukuku - Öğretim Elemanı