Havayolları pilot arıyor

Planlanandan çok daha hızlı büyüyen sektör zamanında hazırlanmayan altyapı nedeniyle aralarında teknisyen, kabin memuru, dispeç (harekat memuru) gibi ‘lisanslı’ personel arasında en çok pilot bulma konusunda zorluk çekiyor. Bir pilotun temel eğitimi yani sıfırdan uçuşa başlayıp yolcu uçağının kokpitinde görev alabilmesi için minimum iki yıllık süreye ihtiyaç var. Tecrübe kazanmak ise, yıllar alıyor.

Türkiye’deki havayolu sektöründe 66’sı Türk Hava Yolları’na ait toplam 172 yolcu uçağı bulunuyor. Bu uçaklarda 650’si THY’de, 910’u da özel sektörde toplam 1560 pilot görev yapıyor. Uçak başına ortalama biri kaptan pilot, biri de ikinci pilottan oluşan 4.5 ekip düşüyor. Ancak, bu rakamlar yetersiz. Türkiye Hava Yolu Pilotları Derneği’nin (TALPA) verilerine göre, sektör bu sezon 140 pilot eksik uçtu. Pilotlar plansız büyüyen sektörde sivil havacılıkta limitlerine dayanarak görev yapmak zorunda kaldı.

HIZLI BÜYÜME

2002’de ekonomik kriz ve Irak Savaşı nedeniyle küçülen sektör bu yıl hızlı büyümeyle arayı kapattı. Buna bir de özel sektöre iç hat uçuş izninin verilmesi eklenince filolar hızla büyüdü. Artan ihtiyaçla çılgın bir pilot transfer dönemi başladı. Piyasada işsiz pilot kalmazken yaş haddini doldurmadan emekli olmuş pilotlar yeniden göreve çağrıldı.

İhtiyaçlarını tamamlayamayan şirketler çareyi yabancı pilotlarda aramaya başladı. Yabancı pilotların Türkler’e oranla havayoluna maliyeti 1.5-2 kat daha fazla. Ayrıca yabancı pilotun Avrupa’ın Ortak Havacılık Otoritesi (JAA) uçuş lisansı yoksa, Türkiye’de yeniden sınava girmesi gerekiyor.

Sektör, artık geç de olsa yeni pilotların yetiştirilmesi için arayış içinde. Anadolu Üniversitesi ile görüşmeler yapan THY, 70 pilot adayı alarak zorunlu hizmet karşılığında yetiştirmeyi planlıyor. Türkiye Özel Havacılık İşletmeleri (TÖSHİD) ise, yaklaşık 30 aday yetiştirmek için özel uçuş okulları ile pazarlıklarını sürdürüyor. TÖSHİD’in uçuş giderlerini pilot adayı ile paylaşarak belli bir süre mecburi hizmet karşılığında eğitim verdirmeyi öngörüyor.

KAYNAKLAR SINIRLI

Ancak Türkiye’de eğitim kaynakları sınırlı. Yıllardır pilot yetiştiren devlete ait Anadolu Üniversitesi, Türkkuşu ve özel sektöre ait uçuş okullarına gereken önem verilmemesi ve yatırım yapılmadığı için ihtiyacı karşılamaktan uzak.

Türkiye’de halen uçuş eğitimi veren İstanbul, Ankara, Samsun ve Adana merkezli 7 uçuş okulu bulunuyor. Uzmanlar ihtiyacın Türkiye içinden karşılanması için okul standartlarının gözden geçirilmesi, eğitimin kalitesinin yükseltilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Tek elden organize edilmesi gereken okullara yapılacak yatırımın yurtiçi ihtiyacın yanı sıra dışarıya eğitim satılmasıyla ciddi gelir kaynağı haline geleceği belirtilirken, bu konuda Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne (SHGM) önemli görev düşüyor. Tolga ÖZBEK

NASIL PİLOT OLUNUR?

Yolcu uçaklarında pilot olarak uçabilmenin iki yolu var. Bunlardan birincisi Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK). Sektörün en büyük kaynağı TSK’ya girebilmenin yolu askeri lise veya harp okulundan geçiyor.

Eğer sivil kaynaktan eğitim alacaksınız ilk şart iyi İngilizce bilmek. Ayrıca son yıllarda havayolları sivil pilot adayları arasında üniversite mezunlarını tercih ediyor. Eğitimin toplam değeri uçuş okulu, uçulan uçak tipi değişmekle birlikte 40-45 bin dolar arasında oynuyor.

Uçuş eğitimi en az 212 uçuş saati sürüyor. Uçuşun 200 saati tek motor, 12 saati de çift motorlu pervaneli uçakla yapılıyor. Adaylar ayrıca eğitim sırasında toplam 525 saat yer dersi görüyor. Özel Pilot- Lisansı (PPL), Alet Kartı (IR) ve Ticari Pilot Lisansı (CPL) gibi safhaların her birinde adaylar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün sınav ve denetlemelerinden geçirilmek zorunda.

Toplam 212 saat uçuş ve 525 saatlik yer dersini tamamlayanlar CPL almaya hak kazanıyor. Eğer havayolu uçağı uçmak isterseniz, ‘Frozen ATPL’ olarak adlandıran dondurulmuş Havayolu Nakliye Pilotu Lisansı almak durumundasınız. Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksek Okulu’nda açılan kursta 5 haftası Eskişehir’de, 5 haftasında dışardan toplam 300 saat yer dersi görülerek SHGM tarafından sınava alınıyor.

Frozen ATPL sahibi pilotlar daha sonra havayollarına başvuruyor. Kabul edilen pilot uçacağı havayolu uçağının özel tip eğitimini alıyor. Yer dersi ve simülatör eğitimini tamamlanmasından sonra pilot uçakta ‘first officer’ olarak adlandırılan ikinci pilot olarak uçmaya başlıyor.

NELER YAPILMALI?

Pilotlar Derneği Başkanı Kaptan Pilot Tuna Gürel’in verdiği bilgiye göre, Türkiye’de pilot ihtiyacı artarak devam edecek. THY’nin 100 uçaklık filo hedefi ve özel sektördeki büyüme, Türkiye’nin yıllık ortalama 300-350 pilota ihtiyacı olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye’deki havayolu sektörünün yıllık yüzde 10 büyüdüğünü belirten Gürel bu oranın 2010’a kadar devam edeceğine kesin gözle bakıyor.

TALPA öncelikle Ulaştırma Bakanlığı’nın konuya el atarak hukuksal altyapının tamamlanmasını istiyor.

Sonraki adımda ise, havayollarının 5 yıllık filo planları hazırlayıp, bunları Ulaştırma Bakanlığı’na sunmaları geliyor. Sürekli revize edilecek bu planlarla önümüzdeki yıllarda ihtiyaç duyulacak personel sayısının öngörülerek buna göre eğitim programının hazırlanması hedefleniyor.

Şirketlere verilen izinler ve sektöre giriş konusunda Ulaştırma Bakanlığı’nın daha seçici davranması isteniyor. Özellikle hareketlenen iç hat pazarı nedeniyle bir çok şirketin minimum 5 uçak kuralını tamamlayarak pazara girmek üzere harekete geçmesi, sorunların katlanarak artmasına neden oluyor.

Uçuş okullarına standart getirilmesi ve kurumların tam olarak JAA standartlarında eğitim vermesi gerektiğine dikkat çekiliyor.

TALPA, sektörü denetleyen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün tamamen siyasi yapılanmadan uzak, bütçesi ve idaresi ile özerk bir yapıya sahip olmasını istiyor.

UÇUŞ OKULLARI

Anadolu Üniversitesi SHYO

0 222 322 20 70

Bon Air: 0 212 663 18 29

Duha: 0 212 660 62 90

İstanbul Havacılık Kulübü:

0 216 588 00 60

Sam Air: 0 362 228 88 00

Sindel Havacılık: 0312 8271646

Tarkim: 0 322 431 42 42

Top Air: 0 212 887 11 87

Türkkuşu: 0 312 245 24 56

Schumacher’in uçağı Türkiye’de

Ünlü Formula F1 şampiyonu Micheal Schumacher’in Falcon 2000 tipi iş jetini Azeri iş adamı Mübariz Mansimov satın aldı. İstanbul merkezli Tekfen Grubu’na ait havacılık şirketini, hangar ve Hawker tipi uçağını geçtimiz aylarda satın alarak adını Pal Avia Havacılık olarak değiştiren Mansimov, Schumacher’in uçağını kasım ayında teslim alacak. İmalat numarası 160 olan uçağın toplam 700 saat uçuşa sahip olduğu öğrenildi. Falcon 2000’ini Mansimov’a satan Schumacher, Falcon 2000’in yeni nesil modeli EASy kokpitli 2000EX’i ekim ayında teslim alacak.

Esenboğa start aldı

Tepe-Akfen Vie (TAV) ortaklığının kazandığı, ‘yap-işlet-devret’ modeli ile yaptırılacak Ankara Esenboğa Havalimanı Terminal Binası, ihalesinde imzalar atıldı. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürü Mahmut Tekin, Genel Müdür Yardımcısı Orhan Birdal ve TAV adına Ali Kantur ile Hamdi Akın’ın imzasıyla resmen başlayan projede Türkiye’de ilk defa iç ve dış hatlar terminali tek şirket tarafından işletilecek.

Aynı zamanda İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali yapımcısı ve işletmecisi olan TAV’ın 15 yıl 8 ay süre işleteceği, Türkiye’nin resmi amaçlı tek giriş-çıkış kapısı Esenboğa Havalimanı’nı başkente yakışır bir şekilde yeni bir çehre kazandırılması hedefleniyor.

Toplam 189 milyon euroluk projede 7’si dış, 11’i de iç hatlara ait olmak üzere toplam 18 adet yolcu köprüsü, en son sistem ve cihazlarla donatılmış yüzde 100 bagaj taşımaya yönelik özel röntgen sistemleri ile her türlü elektrik, elektronik ve mekanik sistemleri de yer alacak.

Yıllık kapasitesi iç ve dış hat toplam 10 milyon yolcu olacak havalimanı TAV tarafından işletmesi tamamlandıktan sonra DHMİ’ye teslim edilecek.

Ümit KOZAN (ANKARA/DHA)

Havacılığa taze kan

2004 yaz sezonunu yüksek doluluk oranı ile geçiren Türk Sivil Havacılığı’na önümüzdeki dönem yeni havayolu şirketleri katılıyor. Charter yani tarifesiz sefer yapmayı planlayan şirketler faaliyetlerine gelecek yıl başlayacak.

Detur Turizm’in isim hakkını Dedeman Grubu’ndan 1.5 ay önce satın alan Firuz Barbaros ve Bülent Şenses, havayolu şirketi kurdu. Merkezi Antalya olan ‘Detur Hava Taşımacılığı A.Ş.’nin ortakları arasında Firuz Barbaros, Hüseyin Alpay, Bülent Şenses, Umut Erol ve İbrahim Sivri yer alıyor.

İstanbul merkezli kurulan Yeşilkuş Hava Taşımacılığı ise, gelecek yaz sezonunda Avrupa ve Türkiye arasında charter uçuş yapacak. Ortakları arasında Bekir Erdem, Kasım Koç, Yılmaz Tırpan, Erkan Eker ve Salim Erdem’in bulunduğu şirketin yönetim kurulu başkanlığına ise Kasım Koç seçildi.

İzmir’e ek sefer

Alman Lufthansa Havayolları 2 Eylül’den itibaren yüksek doluluk yakaladığı İzmir-Münih uçuşlarını günde iki sefere çıkartıyor. Saat 06.00’da Adnan Menderes Havalimanı’ndan hareket edecek uçak saat 07.45’te Münih Terminal 2’ye inecek.

Yolcular sabah uçağı ile Avrupa’nın her noktasının yanı sıra İzmir’den New York, Boston, San Francisco, Washington, Los Angeles, Montreal, Tokyo, Hong Kong ve Dubai gibi noktalara da ulaşabilecek.

Emirates’ten internet keyfi

Dubai merkezli Emirates Havayolları, kabinde yolcuların kendi diz üstü bilgisayarları ile İnternete bağlanma imkanı sunuyor. Airbus A340-500’de hizmete giren sistem ile yolcular internete girerek seyahatlerinde de çalışabiliyor. Halen Emirates uçaklarında first, business ve ekonomi sınıfında yolcular koltuklardaki ekranları kullanarak SMS veya e-mail gönderebiliyor.

Şarap festivaline davet

Alman Germanwings Havayolları 25 Ağustos-5 Eylül tarihleri arasında Stuttgart’ta düzenlenen şarap festivali için özel bir promosyon yapıyor. Almanya’nın en büyük şarap festivaline 19 Euro’dan başlayan fiyatlarla Germanwings salı hariç her gün Airbus A319 ve A320 tipi uçaklarla sefer yapıyor.