×
Havacılığın Silikon Vadisi
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
Mojave, ABD’de, Kaliforniya’da çölün ortasında bir meydan. Etrafta ne büyük bir yerleşim, ne de bir hareket var. Rüzgárın uğultusu gökyüzünü yırtan jet motoru sesiyle karışıyor.
Bir bakıyorsunuz Mojave’den ilk sivil insanlı uzay gemisini taşıyan "Beyaz Şövalye" havalanıyor. Test merkezinde roketlerin denemeleri yapılıyor. Yüzlerce yolcu uçağının arka fonu oluşturduğu meydanda eski bir savaş uçağı, pilotsuz iniş yapıyor...
Mojave, çölün kuru havasından, bulutsuz gökyüzünün avantajından çok iyi yararlanmış bir meydan. Tarihi 1930’lara kadar gidiyor. Uzun yıllar Amerikan Donanma ve Deniz Piyadeleri pilotlarına ev sahipliği yaptı. Eğitim amaçlı kullanıldı. Mojave’nin kaderi 1970’te değişti. Yerel yönetime devredilen havalimanı kapılarını havacılık şirketlerine, farklı kullanımlara açtı. Yılın 360 günü açık hava, uygun şartlar Mojave’yi en önemli sivil test merkezlerinden biri haline getirdi.
Burayı ilk keşfedenler Rutan kardeşler oldu. Test Pilotu Dick Rutan ile Uçak Mühendisi Burt Rutan, kurdukları Scaled Composites şirketiyle kompozit adı verilen çok hafif malzemeler üzerinde araştırmalara başladı. Long EZ, Vantage, Proteus gibi havacılık tasarımları arasında en devrimci uçakları geliştirdiler. Şimdi de birçok projeye danışmanlık hizmeti vermeye devam ediyorlar.
UZAY SEFERLERİ
Scaled Composites, farklı tasarımlardan sonra 2001’de uzaya insanlı ilk sivil uçuş için kolları sıvadı. Peter Diamandis’in kurduğu X Prize fonu, uzaya çıkacak başarılı şirkete 10 milyon dolar ödül verecekti. Uçuş, 21 Haziran 2003’te başarıyla yapıldı. "Beyaz Şövalye" uçağı, gövdesi altında taşıdığı Uzay Gemisi 1’i 20 bin metre irtifada bıraktı. Roketlerini ateşleyen araç, Paul G. Allen komutasında yerden 100 bin metre yüksekliği aştı, uzayla tanıştı.
Projeyle yakından ilgilenen İngiliz işadamı ve Virgin Atlantic Havayolları’nın kurucusu Sir Richard Branson, çalışmalara ortak oldu. Uzaya 2011’den itibaren tarifeli uçmaya başlayacak Virgin Galactic Havayolları, uçuşlarında Scaled Composites tarafından geliştirilen hava ve uzay araçlarını kullanacak. Yolcular koltuk başına 200 bin dolar ödeyerek yer çekimsiz ortamın tecrübesini yaşayacak.
Mojave’de dünyanın tek sivil test pilotu okulu da bulunuyor. Ulusal Test Pilotları Okulu öğrencileri arasında farklı hava kuvvetlerinden pilotlar var. Okul filosunda F-100, A-4, gibi artık Amerikan Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmayan uçaklarla yüksek performans eğitimi veriliyor.
BAE Systems şirketi tarafından gerçekleştirilen projede ise Amerikan Hava Kuvvetleri envanterinden çıkan F-4’ler "drone" olarak adlandırılan hedef uçağı haline getiriliyor. Pilotsuz havalanan uçaklara yeni nesil füzeler atılıyor. Vurulamayan uçak, özel sistemler sayesinde üsse emniyetle iniyor.
UÇAK MEZARLIĞI
Kaliforniya’nın kuru havası, havalimanının geniş arazisi nedeniyle Mojave aynı zamanda bölgenin en büyük uçak mezarlıklarından biri. İklim koşulları nedeniyle burada uçakların metallerine büyük zarar veren korozyon sıfıra yakın. Leasing yani kiralama şirketleri, boşa çıkan uçakları buraya getiriyor. Motor kapakları kapatılıp korumaya alınan yolcu uçakları Mojave’de yeni müşterilerini bekliyor. Emekliliği gelenler ise buradaki uzmanlar tarafından kısa sürede parçalanıyor.
REKORLARIN PİLOTU DICK RUTAN
Dünya Dick Rutan’ı 1986’da kardeşi Burt ile tasarladığı Voyager uçağıyla tanıdı. Voyager ile Mojave’den havalanan Rutan, hiç inmeden bir depo yakıtla 9 gün, 3 dakika ve 44 saniye uçtu. Tam 40 bin 212 kilometre yol kat etti. Adını havacılık tarihine yazdırdı. 70 yaşındaki yaşlı kurt Rutan uçmaya küçük yaşlarda başlamış. Hayatı macera filminden farksız. Amerikan Hava Kuvvetleri’ndeki görevi sırasında defalarca Türkiye’ye gelen Dick Rutan’ın, Vietnam Savaşı sırasında uçtuğu F-100 uçağı yerden atılan bir füzeyle vuruldu. Vietkongluların eline geçen Rutan’ın kısa süren esareti Yeşil Bereliler’in bir operasyonuyla son buldu. Emekli olduktan sonra test uçuşlarına başlayan Dick Rutan’ın 20 havacılık rekoru bulunuyor. En son 2001’de Kuzey Kutbu’na Antonov An-2 tipi uçakla inerken buzların kırılmasıyla ciddi bir kaza atlatan Dick Rutan, kendine ait rekorlarını kıracağına inanıyor.
DÜNYANIN İLK HAVA-UZAY LİMANI
Mojave Havalimanı’nın Müdürü Stuart Witt, uzun yıllar Amerikan Donanması’nda F/A-18’lerde uçmuş, emekliye ayrıldıktan sonra F-16’ların geliştirilmesinde test pilotu olarak görev yapmış bir havacı. Karısı Lübnanlı. Türkiye’yi yakından tanıyor. Defalarca çeşitli tatbikat ve görevler için geldi. En son ziyaretini 1980’lerde Ankara’ya yaptı. Danışman olarak Türkiye’nin F-16 projesinde Hava Kuvvetleri’ne iki uçağın farklarını anlattı. Stuart Witt’in altı yıldır müdürlüğünü yaptığı Mojave Havalimanı’nın bugüne gelmesinde önemli bir payı var. Gelecekteki hayali Mojave trafiğinin en az yüzde 10’unu uzay taşıtlarının oluşturması. Sivil uzay uçuşlarına yüksek ilgi Witt’in hayalinin gerçeğe doğru hızla ilerlediğini ortaya koyuyor. Babası Kızılderili olan Witt odasının bir köşesinde, ailesinden kalmış okları, eski eşyaları sergiliyor.
Objektiften havalimanı
İstanbul Atatürk Havalimanı'nda görev yapan gazetecilerin fotoğraflarından oluşan “Objektiften Havalimanı” sergisi büyük ilgi gördü. Açılışı Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ile Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay tarafından yapılan sergide 65 fotoğraf sergileniyor. Atatürk Havalimanı’nın bugüne kadar tanıklık ettiği olaylardan ilginç fotoğraf karelerinin yer aldığı sergi, yakın tarihe ışık tutuyor.
Sabiha Gökçen’e yeni terminal
İstanbul’un ikinci Havalimanı Sabiha Gökçen’in Yeni Dış Hatlar Terminali’nin temeli, 3 Mayıs Cumartesi günü atılıyor.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın Yap-İşlet-Devret modeliyle ihaleye çıkardığı Yeni Dış Hatlar Terminali inşaatı ve işletmesi, İç Hatlar işletmesi, tüm yer hizmetleri ve kargo ve VIP terminalinin işletmesini Limak firması ile birlikte Hintli ortağı GMR ve Malezyalı MAHB ortaklığı üslendi.
Nihat Özdemir’in sahibi olduğu Limak ve yabancı ortakları yatırımları ile Sabiha Gökçen’in Dış Hatlar Terminali’ni yıllık 10 milyon yolcu kapasitesine taşımayı hedefliyorlar. Terminal 250 milyon Euro’ya mal olacak. Ayrıca terminalin arkasına üç katlı 4500 araç kapasiteli katlı otopark ile 60 odalı bir Airport Otel yapılacak. KDV dahil toplam 3.1 milyar Dolar’a ihaleyi alan Limak ve ortakları, Sabiha Gökçen Havalimanı’nı 20 yıl süreyle işletecek.
Daha çok düşük maliyetli havayollarına hizmet vermeyi hedefleyen Sabiha Gökçen’e ikinci bir pist yapılması planlanıyor. Böylece aynı anda iki uçağın operasyonu sağlanarak trafiğin artırılması hedefleniyor.
GAZİPAŞA İÇİN ESNAF AYAKLANDI
Uzun yıllardır atıl duran Alanya Gazipaşa Havaalanı ihalesi yapılıp sözleşmesinin imzalanmasına rağmen bürokratik engel yüzünden sürekli gecikiyor. Mevcut pistin uzunluğu 1825, genişliği de 30 metre. Gece iniş-kalkış sağlayacak ışıklandırma sistemi yok. Emniyetli bir operasyon için pistin uzunluğunun 2200, genişliğin de 45 metreye mutlaka çıkarılması gerekirken DHMİ’nin kararsız davranması, havaalanına umut bağlayan esnafı ve bölgenin turizm potansiyelini çıkmaza sokuyor. Atatürk, Esenboğa ve Adnan Menderes Havalimanları’nın taahhüt sürelerinden önce tamamlayıp işletmeye alan TAV’ın kazandığı Gazipaşa Havalimanı için gecikmenin bürokrasi kanalındaki tıkanma, Cumhurbaşkanlığı seviyesine kadar taşındı.
Antalya-Alanya arasındaki uzaklık ve her yıl karayollarında yaşanan kazalar Alanya turizminin hak ettiği seviyeye çıkmasını engelliyor. Gerçek bir turizm cenneti olan mavi bayraklı sahili ile ünlü Alanya, havaalanının devreye girmemesi nedeniyle kalkınamıyor. Gelen turist sayısı kısıtlı kalırken, yapılan mükemmel yatırımlar da havaalanının gecikmesi nedeniyle istenen doluluğu yakalayamıyor.
Gazipaşa Havaalanı hemen pistinin genişletilmesi ve uzatılması, yeni bir terminal binasının yapılması ile bölgeye inanılmaz bir canlılık getirecek. İkinci aşamada farklı yönde ikinci bir pist yapılması ile Alanya çevresindeki geniş bir bölgenin yaşamını değiştirecek. Ayrıca stratejik olarak Gazipaşa’nın büyütülmesi ile başta Kıbrıs olmak üzere geniş bir alanda ekonomik hareketlilik yaratacak. Havaalanı ile ilgili yatırımların şeklinin her nedense DHMİ tarafından geciktirilmesi, bölgede neredeyse esnaf isyanına yol açacak hale geldi. Başta belediye başkanı olmak üzere tüm parti başkanlarına kadar herkes Gazipaşa için ayaklanmış durumda.
MİLAS-BODRUM ÇIKMAZDA
İhalesi uzun süre önce gerçekleştirilen Milas-Bodrum Havalimanı için hálá tek çivi çakılmadı. Yeni Dış Hatlar Terminali’nin Yap-İşlet-Devret ihalesini kazanan Teknotes-Aerodrom ortaklığı için henüz işe başlama izni verilmedi. İhaleyi 45 ay işletim süresiyle kazanan Teknotes’in ortağının Belgrad Havalimanı İşleticisi Sırp bir grup olması, işe başlanması konusunda Ulaştırma Bakanlığı’nı kararsız bıraktı. Ancak ihalenin iptaline de gidilmeyerek sürecin uzaması, hızla büyüyen Bodrum ve çevresindeki geniş bir alanda turizme darbe vuruyor. Bu kördüğümün bir şekilde hızla çözülmemesi durumunda yolcu trafiği giderek artan Milas-Bodrum Havalimanı’nın sıkışacağı, terminalde nefes almanın bile imkansız hale geleceği belirtiliyor. İnşaatın gecikmesi yüzünden iki turizm sezonu kaçıran Milas-Bodrum Havalimanı bu yaz da eski nesil ilkel terminalleri ile yolcuları ağırlayarak mutsuz geliş-gidişlere sahne olacak.
Mojave, çölün kuru havasından, bulutsuz gökyüzünün avantajından çok iyi yararlanmış bir meydan. Tarihi 1930’lara kadar gidiyor. Uzun yıllar Amerikan Donanma ve Deniz Piyadeleri pilotlarına ev sahipliği yaptı. Eğitim amaçlı kullanıldı. Mojave’nin kaderi 1970’te değişti. Yerel yönetime devredilen havalimanı kapılarını havacılık şirketlerine, farklı kullanımlara açtı. Yılın 360 günü açık hava, uygun şartlar Mojave’yi en önemli sivil test merkezlerinden biri haline getirdi.
Burayı ilk keşfedenler Rutan kardeşler oldu. Test Pilotu Dick Rutan ile Uçak Mühendisi Burt Rutan, kurdukları Scaled Composites şirketiyle kompozit adı verilen çok hafif malzemeler üzerinde araştırmalara başladı. Long EZ, Vantage, Proteus gibi havacılık tasarımları arasında en devrimci uçakları geliştirdiler. Şimdi de birçok projeye danışmanlık hizmeti vermeye devam ediyorlar.
UZAY SEFERLERİ
Scaled Composites, farklı tasarımlardan sonra 2001’de uzaya insanlı ilk sivil uçuş için kolları sıvadı. Peter Diamandis’in kurduğu X Prize fonu, uzaya çıkacak başarılı şirkete 10 milyon dolar ödül verecekti. Uçuş, 21 Haziran 2003’te başarıyla yapıldı. "Beyaz Şövalye" uçağı, gövdesi altında taşıdığı Uzay Gemisi 1’i 20 bin metre irtifada bıraktı. Roketlerini ateşleyen araç, Paul G. Allen komutasında yerden 100 bin metre yüksekliği aştı, uzayla tanıştı.
Projeyle yakından ilgilenen İngiliz işadamı ve Virgin Atlantic Havayolları’nın kurucusu Sir Richard Branson, çalışmalara ortak oldu. Uzaya 2011’den itibaren tarifeli uçmaya başlayacak Virgin Galactic Havayolları, uçuşlarında Scaled Composites tarafından geliştirilen hava ve uzay araçlarını kullanacak. Yolcular koltuk başına 200 bin dolar ödeyerek yer çekimsiz ortamın tecrübesini yaşayacak.
Mojave’de dünyanın tek sivil test pilotu okulu da bulunuyor. Ulusal Test Pilotları Okulu öğrencileri arasında farklı hava kuvvetlerinden pilotlar var. Okul filosunda F-100, A-4, gibi artık Amerikan Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmayan uçaklarla yüksek performans eğitimi veriliyor.
BAE Systems şirketi tarafından gerçekleştirilen projede ise Amerikan Hava Kuvvetleri envanterinden çıkan F-4’ler "drone" olarak adlandırılan hedef uçağı haline getiriliyor. Pilotsuz havalanan uçaklara yeni nesil füzeler atılıyor. Vurulamayan uçak, özel sistemler sayesinde üsse emniyetle iniyor.
UÇAK MEZARLIĞI
Kaliforniya’nın kuru havası, havalimanının geniş arazisi nedeniyle Mojave aynı zamanda bölgenin en büyük uçak mezarlıklarından biri. İklim koşulları nedeniyle burada uçakların metallerine büyük zarar veren korozyon sıfıra yakın. Leasing yani kiralama şirketleri, boşa çıkan uçakları buraya getiriyor. Motor kapakları kapatılıp korumaya alınan yolcu uçakları Mojave’de yeni müşterilerini bekliyor. Emekliliği gelenler ise buradaki uzmanlar tarafından kısa sürede parçalanıyor.
REKORLARIN PİLOTU DICK RUTAN
Dünya Dick Rutan’ı 1986’da kardeşi Burt ile tasarladığı Voyager uçağıyla tanıdı. Voyager ile Mojave’den havalanan Rutan, hiç inmeden bir depo yakıtla 9 gün, 3 dakika ve 44 saniye uçtu. Tam 40 bin 212 kilometre yol kat etti. Adını havacılık tarihine yazdırdı. 70 yaşındaki yaşlı kurt Rutan uçmaya küçük yaşlarda başlamış. Hayatı macera filminden farksız. Amerikan Hava Kuvvetleri’ndeki görevi sırasında defalarca Türkiye’ye gelen Dick Rutan’ın, Vietnam Savaşı sırasında uçtuğu F-100 uçağı yerden atılan bir füzeyle vuruldu. Vietkongluların eline geçen Rutan’ın kısa süren esareti Yeşil Bereliler’in bir operasyonuyla son buldu. Emekli olduktan sonra test uçuşlarına başlayan Dick Rutan’ın 20 havacılık rekoru bulunuyor. En son 2001’de Kuzey Kutbu’na Antonov An-2 tipi uçakla inerken buzların kırılmasıyla ciddi bir kaza atlatan Dick Rutan, kendine ait rekorlarını kıracağına inanıyor.
DÜNYANIN İLK HAVA-UZAY LİMANI
Mojave Havalimanı’nın Müdürü Stuart Witt, uzun yıllar Amerikan Donanması’nda F/A-18’lerde uçmuş, emekliye ayrıldıktan sonra F-16’ların geliştirilmesinde test pilotu olarak görev yapmış bir havacı. Karısı Lübnanlı. Türkiye’yi yakından tanıyor. Defalarca çeşitli tatbikat ve görevler için geldi. En son ziyaretini 1980’lerde Ankara’ya yaptı. Danışman olarak Türkiye’nin F-16 projesinde Hava Kuvvetleri’ne iki uçağın farklarını anlattı. Stuart Witt’in altı yıldır müdürlüğünü yaptığı Mojave Havalimanı’nın bugüne gelmesinde önemli bir payı var. Gelecekteki hayali Mojave trafiğinin en az yüzde 10’unu uzay taşıtlarının oluşturması. Sivil uzay uçuşlarına yüksek ilgi Witt’in hayalinin gerçeğe doğru hızla ilerlediğini ortaya koyuyor. Babası Kızılderili olan Witt odasının bir köşesinde, ailesinden kalmış okları, eski eşyaları sergiliyor.
Objektiften havalimanı
İstanbul Atatürk Havalimanı'nda görev yapan gazetecilerin fotoğraflarından oluşan “Objektiften Havalimanı” sergisi büyük ilgi gördü. Açılışı Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ile Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay tarafından yapılan sergide 65 fotoğraf sergileniyor. Atatürk Havalimanı’nın bugüne kadar tanıklık ettiği olaylardan ilginç fotoğraf karelerinin yer aldığı sergi, yakın tarihe ışık tutuyor.
Sabiha Gökçen’e yeni terminal
İstanbul’un ikinci Havalimanı Sabiha Gökçen’in Yeni Dış Hatlar Terminali’nin temeli, 3 Mayıs Cumartesi günü atılıyor.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın Yap-İşlet-Devret modeliyle ihaleye çıkardığı Yeni Dış Hatlar Terminali inşaatı ve işletmesi, İç Hatlar işletmesi, tüm yer hizmetleri ve kargo ve VIP terminalinin işletmesini Limak firması ile birlikte Hintli ortağı GMR ve Malezyalı MAHB ortaklığı üslendi.
Nihat Özdemir’in sahibi olduğu Limak ve yabancı ortakları yatırımları ile Sabiha Gökçen’in Dış Hatlar Terminali’ni yıllık 10 milyon yolcu kapasitesine taşımayı hedefliyorlar. Terminal 250 milyon Euro’ya mal olacak. Ayrıca terminalin arkasına üç katlı 4500 araç kapasiteli katlı otopark ile 60 odalı bir Airport Otel yapılacak. KDV dahil toplam 3.1 milyar Dolar’a ihaleyi alan Limak ve ortakları, Sabiha Gökçen Havalimanı’nı 20 yıl süreyle işletecek.
Daha çok düşük maliyetli havayollarına hizmet vermeyi hedefleyen Sabiha Gökçen’e ikinci bir pist yapılması planlanıyor. Böylece aynı anda iki uçağın operasyonu sağlanarak trafiğin artırılması hedefleniyor.
GAZİPAŞA İÇİN ESNAF AYAKLANDI
Uzun yıllardır atıl duran Alanya Gazipaşa Havaalanı ihalesi yapılıp sözleşmesinin imzalanmasına rağmen bürokratik engel yüzünden sürekli gecikiyor. Mevcut pistin uzunluğu 1825, genişliği de 30 metre. Gece iniş-kalkış sağlayacak ışıklandırma sistemi yok. Emniyetli bir operasyon için pistin uzunluğunun 2200, genişliğin de 45 metreye mutlaka çıkarılması gerekirken DHMİ’nin kararsız davranması, havaalanına umut bağlayan esnafı ve bölgenin turizm potansiyelini çıkmaza sokuyor. Atatürk, Esenboğa ve Adnan Menderes Havalimanları’nın taahhüt sürelerinden önce tamamlayıp işletmeye alan TAV’ın kazandığı Gazipaşa Havalimanı için gecikmenin bürokrasi kanalındaki tıkanma, Cumhurbaşkanlığı seviyesine kadar taşındı.
Antalya-Alanya arasındaki uzaklık ve her yıl karayollarında yaşanan kazalar Alanya turizminin hak ettiği seviyeye çıkmasını engelliyor. Gerçek bir turizm cenneti olan mavi bayraklı sahili ile ünlü Alanya, havaalanının devreye girmemesi nedeniyle kalkınamıyor. Gelen turist sayısı kısıtlı kalırken, yapılan mükemmel yatırımlar da havaalanının gecikmesi nedeniyle istenen doluluğu yakalayamıyor.
Gazipaşa Havaalanı hemen pistinin genişletilmesi ve uzatılması, yeni bir terminal binasının yapılması ile bölgeye inanılmaz bir canlılık getirecek. İkinci aşamada farklı yönde ikinci bir pist yapılması ile Alanya çevresindeki geniş bir bölgenin yaşamını değiştirecek. Ayrıca stratejik olarak Gazipaşa’nın büyütülmesi ile başta Kıbrıs olmak üzere geniş bir alanda ekonomik hareketlilik yaratacak. Havaalanı ile ilgili yatırımların şeklinin her nedense DHMİ tarafından geciktirilmesi, bölgede neredeyse esnaf isyanına yol açacak hale geldi. Başta belediye başkanı olmak üzere tüm parti başkanlarına kadar herkes Gazipaşa için ayaklanmış durumda.
MİLAS-BODRUM ÇIKMAZDA
İhalesi uzun süre önce gerçekleştirilen Milas-Bodrum Havalimanı için hálá tek çivi çakılmadı. Yeni Dış Hatlar Terminali’nin Yap-İşlet-Devret ihalesini kazanan Teknotes-Aerodrom ortaklığı için henüz işe başlama izni verilmedi. İhaleyi 45 ay işletim süresiyle kazanan Teknotes’in ortağının Belgrad Havalimanı İşleticisi Sırp bir grup olması, işe başlanması konusunda Ulaştırma Bakanlığı’nı kararsız bıraktı. Ancak ihalenin iptaline de gidilmeyerek sürecin uzaması, hızla büyüyen Bodrum ve çevresindeki geniş bir alanda turizme darbe vuruyor. Bu kördüğümün bir şekilde hızla çözülmemesi durumunda yolcu trafiği giderek artan Milas-Bodrum Havalimanı’nın sıkışacağı, terminalde nefes almanın bile imkansız hale geleceği belirtiliyor. İnşaatın gecikmesi yüzünden iki turizm sezonu kaçıran Milas-Bodrum Havalimanı bu yaz da eski nesil ilkel terminalleri ile yolcuları ağırlayarak mutsuz geliş-gidişlere sahne olacak.
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
