Elektrikli gökyüzü

ELEKTRİKLİ otomobillerdeki gelişme ne yazık ki havacılıkta aynı hızla seyretmiyor. Ama yine de bütün dünyada binden fazla şirket elektrik motorlu uçak imalatı için çalışıyor. Elbette imalatın ana konusu daha fazla enerji depolayabilen aküler ve en az enerji harcayan gelecek nesil motorlar. Otomobil sanayinin yatırımlarla geliştirdiği özel aküler şimdi gökyüzüne çıkacağı günü bekliyor. Yukarısı, yani gökyüzü sanıldığı kadar büyük değil. Başınızı kaldırıp baktığınızda gördüğünüz sonsuz büyüklük aslında hızla kirleniyor. Yeryüzünden yükselen kirlilik kadar bize inanılmaz bir konfor sunan uçaklardan doğan karbon salınımları yukarıyı giderek daha fazla kirletiyor. Elektrikli uçaklar gökyüzünü hiç kirletmeden uçabilecekler. Bu yüzden elektrikli uçak imalatı yarışına giren firmalar uzun vadeli yatırım olsa da bu konudaki çalışmalarını sürdürüyorlar.

LONDRA-AMSTERDAM ARASI

İngiltere merkezli düşük maliyetli havayolu taşıyıcı şirketi EasyJet’in CEO’su Johan Lundgren, ABD’li ortağı Wright Electric’in 500 kilometre mesafeye kadar uçabilen EasyJet boyutlu bir uçak için yeni motor tasarımı üzerine patent başvurusu yapıldığını resmen açıkladı. Uçak tasarımcısı Darold Cummings de 2030 yılına kadar tamamen elektrikli uçaklarla uçan EasyJet yolcuları için öncü projede çalışmaya başladı. Yapılacak ilk uçakla Londra-Amsterdam arasında rahatça uçabilecek bir elektrikli uçak hedeflendi. İlk operasyonlar için bu hat güçlü bir yarışma birincisi olacak gibi görünüyor. Bu da var olan iki koltuklu elektrikli uçağa göre çok önemli bir atılım olarak kabul ediliyor.

DOKUZ KİŞİLİK UÇAK

Wright Electric sözcüsü, dokuz kişilik bir hava aracına güç sağlayabilecek bir elektrik motoru üzerinde çalışmaya başlandığını söyledi. İlk test uçuşlarının iki yıl içinde yapılması planlanıyor. Ancak gelişmeler bunun çok daha öne alınabileceğini de gösteriyor. EasyJet CEO’su Johan Lundgren yaptığı analizde çok iyimser olduğunu ve gerçeğe hızlı bir yolculuk yapıldığını belirtiyor. Lundgren, “Elektriksel uçuşta teknolojik gelişmeler gerçekten çok heyecan verici. Ve hızlı hareket ediliyor. Gelecek yıl uçacak olan 9 koltuklu uçağa, zaten uçmakta olan iki kişilik uçaktan ciddi bir ilham alınıyor. Elektrikli uçuş gerçek oluyor. Şimdi sadece jet yakıtına bağlı olmayan bir gelecek öngörebiliyoruz” diyor. Wright Electric’in CEO’su Jeffrey Engler kendileri için EasyJet’in fantastik bir ortak olduğunu, düşük emisyonlu, düşük sesli havacılığın Avrupa’da çığır açacağını söylüyor.

HEAHROW’DAN BÜYÜK DESTEK

Önemli bir gelişme de Londra’daki BusinessGreen liderler zirvesinde yaşandı. Konuşmacılar arasında yer alan Londra Heathrow Havalimanı baş yöneticisi John Holland-Kaye İngiltere’nin ilk elektrikli uçağına bir yıl ücretsiz iniş imkanı vereceklerini açıkladı. Ayrıca başarılı ilk elektrikli uçak için 1 milyon Euro gibi bir önemli ödülde konuldu. Hibrit elektrikli uçak maliyetine katkı için konulan ödülün yatırımlara katılmak isteyen havayollarını özendirmeyi amaçladığı, İngiltere’nin en büyük ve yoğun havalimanına sıfır emisyon uçuşları için her türlü desteğin verilmesi kararlaştırıldı. 

TEŞEKKÜRLER İGA

İSTANBUL Havalimanı’nın ödüllü kulesi en üst noktaya ulaştığında oraya çıkmak için gitmiştim. O sıralar inşaatın başında Yusuf Akçayoğlu vardı. Kuleden indikten sonra terminalin tamamlanan bölümünü gezdim. Tuvaletlere baktığımda yeni başlayan montajda bütün kapıların içeri açıldığını gördüm. Bunun yanlış olduğunu söyledim. Yusuf Akçayoğlu şirket ortaklarına iletti ve hemen alınan kararla tuvalet kapıları dışa açılır olarak yapılmaya başlandı. Havalimanı açılınca da hemen gidip baktım. Bütün tuvalet kapıları dışarı açılır olarak yapılmıştı.

Basit gibi gelebilir ama bu özellikle transit yolcusu fazla havalimanlarında çok önemlidir. Örneğin Cape Town’dan gelip Almaatı’ya giden bir yolcunun saatlerce oturduğunu düşündüğünüzde kabızlık oranı çok yükselir. Ya da başka bir sıkıntı olabilir. Tuvalette bayılan ya da beyin kanaması geçiren bir yolcuyu kapılar içeri açılıyorsa dışarı çıkarmanız zorlaşır. Olmasın ama içerideki bir ölüm olayında bile cesedi dışarı çıkarmak çok zaman alır. Yine uyuşturucu kullanan bir yolcunun içeride bir sorunla karşılaştığında müdahale zamanı kapıların teknik yapısı yüzünden ciddi ve hayati zaman kayıplarına yol açar.

İGA’ya teşekkürler. Doğru ama çok doğru bir iş yaptılar. Aslında kapıların dışarı açılması, evlerdeki tuvaletlerde, duş kapılarında hatta daire kapılarında da uygulanması gerekir. Belki Şehircilik Bakanlığı, TOKİ, Emlak Gayrimenkul gibi büyükler bu konuyu gözden geçirirler ve imalat şartnamelerine koyarlar.
Yaparlar mı acaba... 

AMAN DİKKAT!

Çok şık check-in kontuvarları yapılmış. İstanbul Havalimanı’ndaki kontuvarların hem tasarımı güzel hem de renkleri. Ama pasaportunuzu verdiğiniz ya da görevlinin size boarding kartınızı verdiği üst tabla biraz dar olmuş. Dikkat etmeseniz pasaportunuz diğer tarafa düşebilir. Asıl sorun kontuvar önünde dışarı çıkmış olan paslanmaz malzemeden yapılmış terek. Burası işlem yapılırken çanta vs. koymak için güzel. Birde personele fazla yaklaşılmayı da engelliyor. Ama paslanmaz malzemenin alt iç kenarları keskin. Yani yanınızda küçük bir çocuğunuz varsa tehlike yaratır. Çocuğunuz hareket ederken yüzünü çizdirebilir daha boyu kısa ise tehlike artar. Başını vurma ya da ciddi yaralanmalara neden olabilir. Tasarımcıların bunu gözden geçirip ciddi bir tedbir almaları gerekiyor. 

UYGULAMAYI İNDİR BAVULUNU ÖLÇ

HOLLANDALI KLM Havayolları, yolcuların kabine alacakları bagajın boyutlarını ölçmek için özel bir uygulama geliştirdi. İlk etapta IOS işletim sistemine sahip cep telefonları için geliştirilen uygulamayı bir milyon kişi telefonuna indirdi. Havayolu şirketlerinin, yolcuların kabine aldıkları bavulların boyutlarıyla ilgili farklı kuralları var. Ölçü dışına çıkan bavullarınızı check-in yaptırırken kargoya vermek zorunda kalabiliyorsunuz. Uygulamada üç boyutlu resimler aracılığıyla kabin bagajı ebatları ile bagajınızın boyutları kıyaslanabiliyor. Böylece havalimanına gelmeden önce bagajların ağırlık ve ebatları ayarlanabiliyor.