Yüksekten uçan bir yıl daha akıp geçti. Arka arkaya yaşanan olumlu gelişmeler, artan rekabet, yolcuya konfor ve uygun fiyat olarak yansıdı. 2005, havayolu sektörünün mutlu günlerine dönüşüydü. Ama her şey toz pembe değildi. Varili 70 dolara vuran rekor petrol fiyatları, tırmanan uçak kiraları, yetişmiş personel sıkıntısı, rekabeti hiç olmadığı kadar yukarı taşıdı.
Aslında 2005, ilk uçuşların yılıydı. Bir hayal olan dünyanın en büyük yolcu uçağı iki katlı Airbus A380 gökyüzüyle buluştu. Boeing’in buna farklı boyuttaki cevabı 23 saat uçarak rekor kıran 777-200LR’dı. Boeing, büyük uçakta 747-8 Jumbo Jet projesi ile A380’i yakın takibini sürdürdü.
Uçak siparişi çılgınlığı imalatçıların başını döndürdü. Amerikalı imalatçı Boeing adını 7E7’den 787’ye çevirdiği uçağıyla satış rekoru kırdı. Airbus da A350 ile 787’nin önüne çıkıyor. 2004’te 252 adette kalan Boeing’in bu yıl ki satışları rekor kırarak 806’ya ulaştı. Airbus ise 2004 liderliğini yakaladığı 312 adetlik satışını 687 adede çıkarttı. Resmen ‘patlayan’ Çin ve Hindistan pazarı gözleri bu bölgeye çevirdi.
Dünyanın üçüncü hızla büyüyen pazarı Türkiye için 2005 rekorlar yılıydı. THY ve özel sektör taşıdığı yolcuyu, sahip olduğu uçak filosunu katladı. Ülkeye gelen yolcunun ilk defa yüzde 60’ını Türk şirketler taşıdı.
Özellikle iç hatlarda artan rekabet artık kalite çıtasını da yukarı çekti. Koltuk aralıkları açılmaya başladı. Koltuklar deri ile kaplandı. Filolara katılmaya başlayan bölgesel uçaklarla sıra bölgesel ve çapraz uçuşlara geldi. Yeni kurulan yedi havayolu şirketi, uçuş izni alabilmek için sıraya geçti. Ama başta pilot olmak üzere yetişmiş personel sayısı bir yılda 135 uçaktan 220’ye çıkan sektör için yetmedi. Havalimanlarında ise İstanbul Atatürk’te ikinci TAV dönemi başladı. Şirket aldığı dev projelerle bölgenin en önemli havalimanı işletmecilerinden biri oldu. Sektörel harekete rağmen 2005 kazalar açısından pek parlak geçmedi. Asya ve Afrika’da kazalar arka arkaya geldi. Atina’daki Helios Havayolları kazası, eğitimin ve ekip kalitesinin önemini bir kez daha ortaya çıkarttı. Air France ise iyi bir eğitime örnek oluşturdu. A340 uçağı, Toronto’da pistten çıkarak yanmasına rağmen mükemmel tahliye ile kaza kayıpsız atlatıldı.
Evet, heyecanları, zorluklarıyla 2005 geride kaldı. En az geçen yıl kadar heyecanlı ve umut dolu bir yıl mavi gökyüzüne merhaba diyor. 2006 daha ilk gününden unutulmaz bir yıl olacağının sinyallerini veriyor...
THY rötara savaş açtı
Türk Hava Yolları, geçen yıl yaz sezonunda rötarlar açısından sıkıntılı günler yaşadı. Beklenilenin üzerindeki büyüme ve hava trafiğindeki sorunlar rötarların katlanarak artmasına neden oldu. Sorunları gidermek için THY, yeniliklerle yolcularının karşısına çıkıyor. Bu uygulamaların ilk ciddi sınavı önümüzdeki günlerde bayram tatili sırasında verilecek.
Asıl uygulama, 26 Mart’tan itibaren başlayacak yaz sezonuyla birlikte hayata geçecek. THY’nin hedefi; yolcuların dış hatlarda geçirdiği süreyi yarım saat azaltabilmek.
NELER YAPILACAK?
Özel Kontuar
THY’nin İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nin A-B adalarında bulunan ve yolda tıkanıklığa neden olan check-in kontuarları yeni ek tesise taşındı. THY yolcuları kendilerine ayrılan kapıdan sıra beklemeden girecek. Özel kontuarlarda işlemler hızla tamamlanacak. Bu alanda THY’nin uçaklarına da yer alan lale sembolü yine ön planda olacak. Kontuarların etrafında gerçek lalelerden oluşan küçük çiçek bahçeleri yer alacak. Aktarmalı business THY yolcuları iç-dış hat arasında TAV’ın elektrikli golf arabalarıyla tanışacak.
Personel Artıyor
Yer işletme 200 yeni personel alıyor. Hem iç hem de dış hatlarda yoğun saatlerde her kontuarda personel olacak. Özel danışma ve burada görev yapan personel yolcuları hızla yönlendirecek.
Pasaport Bankoları
THY yolcuları, kendilerine tahsis edilen pasaport bankolarını kullanarak giriş-çıkış yapacak. Böylece, işlemler hızlanacak.
Yeni CIP Salonu
Mart sonunda THY’ye ait yeni özel yolcu salonun ek tesiste hizmete girmesi planlanıyor. Osmanlı etkilerinin modern tasarımla örtüştüğü yeni CIP’de maksimum konfor sunulacak. Havuz üzerine yerleştirilen köprüden girilecek salonda barın yanı sıra mescit de bulunacak. Salonun mimari tasarımı TAV tarafından yapıldı.
Sekiz Körük
THY uçakları TAV’ın tahsis ettiği 8 körükten hareket edecek. Böylece yolcular hemen uçağa ulaşabilecek.
Handling HAVAŞ’ta
Atatürk Havalimanı’ndaki THY uçaklarına verilen yer hizmetleri ihalesini HAVAŞ kazandı. Daha etkin kullanım ile uçak hızla hazırlanıp yeniden sefere verilecek.
EkIp Planlama
Pilot ve kabin memurlarına havacılık limitleri içinde daha etkin uçuş görevi verilmesi amacıyla 1 milyon dolara yeni yazılım alındı. Bu yazılım ile ekip planlamada verimlilik oranının yüzde 10 artırılması hedeflendi.
Hava Trafiği
Ulaştırma Bakanlığı ve Devlet Hava Meydanları’nın ortak yaptığı çalışmalarla hava trafiği başta slot olmak üzere yeniden düzenlendi. İnişte iki uçak arasındaki mesafenin ise 13.9’dan (7.5 mil) 9.2 kilometreye (5 mil) düşürülerek havalimanının verimli kullanılması hedefleniyor. Etkin radar, yeterli sayıda hava trafik kontrolörü ile bu mesafe Londra Heathrow Havalimanı’nda sadece 4.6 kilometre (2.5 mil). THY, kontrolörlerin yurtdışı eğitim maliyetleri konusunda da DHMİ ile işbirliği yapmak istiyor.
Organize İşler’in pilot yönetmeni
Vizyona geçtiğimiz günlerde giren ‘Organize İşler ’ filmini her seyreden muhteşem hava çekimlerinin büyüsünden kendini alamıyor. Gece ve gündüz İstanbul’un tüm güzelliklerini izleyicilere sunan filmde bu mükemmel sahnelerin arkasında amatör pilot bir görüntü yönetmeni, Uğur İçbak var. Havacılık ve sinema tutkusu küçük yaşlarda başlayan İçbak, 1986’da ultralight’la aktif havacılığa başlamış. 1994’ten bu yana da sahip olduğu Piper Cub L-21 tipi uçakla uçuşlarını sürdürüyor. Aynı zamanda aktif plastik ve radyo kontrollü modelci.
Sinema ve reklam sektörünün deneyimli görüntü yönetmeni İçbak, Organize İşler’in hava çekimleri öncesinde çok ciddi bir hazırlık dönemi geçirdiklerini söylüyor. Sadece iki gün süren hava çekimi öncesinde senaryo ve film ekibiyle neredeyse her kare tek tek planlanmış.
Normalde yasak olan şehir üzerindeki gece uçuşu için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden özel izinler alındı.
Helikopterin altına, yurtdışından gelen Super Gyron FS olarak adlandırılan düzenek, 35 milimetre kamerayla birlikte takıldı. Endeks Grubu’na ait Eurocopter Ecureuil helikopteri, Sakıp Çetinkaya ve Hollywood’un ünlü çekim pilotu Fred North tarafından uçuruldu. Helikopterde iki pilotun yanı sıra Uğur İçbak ve iki yardımcısı görev yaptı.
Havacılık kuralları kesinlikle ihlal edilmezken bazı noktalarda yerleşim birimlerini rahatsız etmemek için çekimler sadece bir kere yapıldı. Zorlu iki günlük uçuş serüveninde 2.5 saati gece olmak üzere toplam 13 saat uçuldu. İçbak’ın amatör pilotluğu, çekimlerin hızla tamamlanmasında önemli rol oynadı.
Tolga ÖZBEK
Fly Air Urfa ve Isparta’da
Fly Havayolları, filosundaki 48 koltuklu Embraer 145 tipi uçaklarla İstanbul’dan Şanlıurfa ve Isparta seferlerine başladı. Amaçlarının farklı pazarlar yakalamak olduğunu söyleyen Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hasançebi, Beyrut ve Şam’a da uçmak istediklerini açıkladı. Sektörün önü açıldığında neler yapılabildiğini kanıtladıklarını belirterek, devletin engel çıkartmak yerine yardımcı olmasını istedi. Hasançebi, Türk Hava Yolları ve özel şirketlerin ortak hareket etmesi gerektiğini söyledi.
Kuzey Irak’ta Erbil ve Süleymaniye’ye yapılan seferlerde yüksek doluluk yakalayan Fly Air, bu uçuşlarına Avrupa’dan da bağlantı veriyor. Şanlıurfa ve Isparta’ya tek yön 99 YTL’den başlayan fiyat sunan Fly Air, her iki şehre de haftada üç gün sefer yapıyor. Önümüzdeki günlerde filosuna iki adet daha kısa pistlere inebilen 48 koltuklu Embraer 145 tipi uçak katacak olan Fly Air ayrıca orta gövdede iki uçak daha arayışlarını sürdürüyor.
BCI Türkiye’de
Amerika’nın en büyük ikinci finansal kiralama şirketi BCI Aircraft Leasing, Türkiye’de faaliyetlerine başladı. Havayolu uçak ve motor, iş jeti ve helikopter satış- finansal kiralama hizmeti veren şirket, Türkiye’deki pazardan önemli bir pay almayı hedefliyor.
Sektörün ciddi bir küçülmeye gittiği 11 Eylül krizi sonrasında BCI’ın en büyük yatırımı yapan şirket olduğunu söyleyen Türkiye Genel Müdürü İdil Özer, pazardan umutlu olduklarını açıkladı.
Türkiye pazarını uzun süredir incelediklerini söyleyen Özer, buraya uzun vadeli, havacılığı geliştirmek amaçlı girdiklerini söyledi. Şirketin kurucuları arasında bulunan Craig Papayanis’in ailesi yıllar önce İstanbul’dan ABD’ye göç etmiş.
Şirketin halen portföyünde sahibi olduğu 67 yolcu uçağı bulunuyor. Müşteri portföyünde Amerikan Delta, Southwest, Aloha gibi şirketlerin yanı sıra Air France, British Airways, KLM gibi devler de var.
BCI, fabrika çıkışlı veya ikinci el uçak veya helikopterleri müşterinin istekleri doğrultusunda farklı ödeme seçenekleriyle kiralama veya satın alma opsiyonu sunuyor.
BA sefer artırıyor
İngiliz Havayolları British Airways (BA), Türkiye’ye yaptığı seferleri artırıyor. Ticaret Müdürü Ayşim Arda, yolcu pazarında yüzde 23 büyüdüklerini söyleyerek yaz sezonunda koltuk kapasitelerini yüzde 36 yükselteceklerini açıkladı. BA, 26 Mart’tan itibaren İstanbul’dan Londra Heathrow Havalimanı’na yaptığı günlük 2 sefer sayısını 3’e çıkartıyor. Sabah ve öğleden sonraki uçaklara ek olarak BA’in üçüncü seferi saat 13.50’de Airbus A320 tipi uçaklarla gerçekleştirilecek.
Havayolu ayrıca 26 Mart’ta başlayacağı İzmir-Londra Gatwick seferlerini haftalık üç uçuştan dörde çıkartma kararı aldı. İzmir’den satışlara acenteler ve internet üzerinden başlayan havayolu, beklenilenin üzerinde talep yakaladı. Şirket ayrıca 1 Mayıs’tan itibaren portföyünde bulunan GB Airways ile Londra-Dalaman seferlerine başlayacak. Bu uçuşlar da haftanın iki günü yapılacak.