Ay’a da uçarız

Temel Kotil, ‘İmalatçılar Ay’a gidecek bir uçak yapsa, oraya yolcu varsa, Ay’a da uçarız’ diyor.

Yeni sipariş verilen uçaklarla filo büyüyor. THY uçuş ağına hangi noktaları katacak?

- Türk Hava Yolları bugün 76 uluslararası, 24 de iç hat noktasına uçuyor. Casablanca seferleri başladı. Bunu Lizbon ve Oslo izleyecek. Yeni uzun menzilli A330 uçaklarımızın ekim ayından itibaren teslim edilmeye başlanmasıyla Kuzey Amerika’da Toronto ve Washington seferleri gündemde. Ayrıca geçmişte sefer yaptığımız Güney Afrika’yla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor. Buralara sefer yapmak ve uçaklarımızı doldurmayı hedefliyoruz. Daha uçacağımız çok yer var. İstanbul’dan dünyanın her ülkesinin başkentine ulaşma arzusundayız.

EK KAPASİTE İÇİN UÇAK KİRALAYACAĞIZ

Filo 2003’te 64 uçaktı. Şimdi 79’a yükseldi. Bir yandan 51 uçaklık siparişiniz var. İhtiyaç sürüyor mu?

- Biz üç yıllık projeksiyonlarda ihtiyaçlarımızı belirliyoruz. Verilen 51 uçaklık sipariş, üç yıllık ihtiyacımızı karşılıyor. Sipariş verirken Türkiye ve uçulan noktaların büyümesini baz alıyoruz. Ek kapasiteyi uçak kiralayarak karşılıyoruz. Herhangi bir krizde kiralık uçakları geri vererek maliyetleri kontrol altında tutmayı hedefliyoruz. Bu konuda uluslararası danışmanlık alıyoruz. Sürekli hedeflerimizi yeniliyoruz.

3.5 SAATTE 55 BAŞKENTE SEFER YAPIYORUZ

Geniş gövdede 5 Airbus A330-200 siparişiniz var. Airbus, A330 yerine A350 modelini geliştiriyor. Rakibi Boeing ise 787 ile yüksek sipariş rakamlarına ulaştı. A330 siparişini pazardaki gelişmelere göre yenilemeyi hedefliyor musunuz?

- A350’nin hizmete 2010 yılında girmesi planlanıyor. Bizim ihtiyacımız ise daha acil. Arayı A330’la kapatacağız. Bu pazarda Boeing ve Airbus arasında rekabetin olması çok iyi. İki şirket de daha iyi uçak yapmak üzere çalışacak. Rekabetten havayolları da kárlı çıkacak. Aynı uçağı daha ucuza almak mümkün olabilecek. Yeni nesil çift motorlu Airbus A350 ve Boeing 787 düşük uçuş maliyetleriyle uzun menzilli uçuşlara farklı bir boyut getirecek. Bu uçaklarla havayolları ana merkez dışındaki noktalar arasında da sefer yapabilecek. THY filosunun belkemiğini orta sınıfta, tek koridorlu, 160 koltuk kapasitesinin altındaki uçaklar oluşturuyor. Türkiye’nin coğrafi konumu çok güzel. Tam orta noktadayız. THY, 3.5 saatte 55 başkente uçabiliyor. Bu nedenle filodaki ağırlığı orta sınıfta, tek koridorlu uçaklara veriyoruz. THY’nin filosundaki geniş gövdeli uçakların oranı, Lufthansa, KLM gibi havayollarına göre çok daha düşük. Diğer havayollarının geniş gövdeli uçaklarla sefer yapabildiği birçok noktaya THY maliyeti düşük küçük gövdeli uçaklarla uçabiliyor.

İç hatlarda RJ100’lerin kiralama anlaşmaları bitiyor. Bir yandan iç hatlarda hızlı gelişim var. THY iç hatlar için yeni bir model arıyor mu?

- RJ100’lerin yerine filoda mevcut Airbus A320 ailesinin küçük modelleri A319 ve A318’leri kullanmayı hedefliyoruz. Filomuzu olabildiğince homojen yapmak istiyoruz. A318 ve A319 halen filoda kullanılan A320 ve A321’lerle ortak sistemlere sahip. Aynı pilot ve bakım ekibi A318/A319’da da görev yapabiliyor. Bu uçakları ayrıca yurtdışı hatlarda da kullanabiliriz. İç hatlardaki önceliğimiz kárdan çok hizmet. Daha ufak uçakla uçmak yerine daha yüksek kapasiteli uçaklarla daha fazla yolcu taşımak, pazarı hareketlendirmek istiyoruz.

İKİNCİ MERKEZ ANKARA OLACAK

İstanbul’da Atatürk Havalimanı’ndan sonra Sabiha Gökçen’den de seferlere başladınız. Yurtiçinde çapraz, yurtdışına da İstanbul dışındaki noktalardan doğrudan sefer yapacak mısınız?

- Yurtdışındaki yolcumuzu Türkiye’de nereye gelmek istiyorsa oraya getirmek istiyoruz. Ancak bunu para kazanarak yapmak lazım. Havayolunda bir yere uçuş başlattığınızda oraya en az hafta üç gün uçmalısınız ki yolcu haftalık programını yapabilsin. Yurtdışında yapmaya çalıştığımızı yurtiçinde de uygulamaya çalışıyoruz, Amaç insanları transfer etmede bir noktaya getirebilmek. Ankara’da Esenboğa’da yeni terminal yapılıyor. Bizim ikinci dış hat çıkış noktamız Ankara olacak. Lufthansa’nın Frankfurt-Münih’i gibi seferlerimizi İstanbul ve Ankara’dan yapacağız. Bir bakıma Ankara bizim için atlama taşı olacak.

En iyi koltuk ve video sistemini seçtik

Uzun menzilde Airbus A330’ların teslimiyle birlikte THY yeni kabin konseptine geçiyor. Hangi renklerde bir kabinle karşılaşacağız?

- Uçaklarımızın yeni kabin renklerinde açık pembeler, kahverengiler var. Vazgeçilmez ana rengimiz turkuvaz. Yolcuların önüne çok farklı bir tasarımla çıkacağız. Business’ta tam yatar koltuklar, büyük ekranlar konfor ve eğlenceyi artıracak. En iyi koltukları, en iyi video sistemini seçtik. ‘Video On Demand’ olarak adlandırılan sistem ile yolcular filmleri bilgisayardan seçip istediği yerde durdurabilecek. Yolcular yüzlerce kanal film seyredebilecek, müzik dinleyebilecek. Skylife dergisini bu ekranlardan okuyacaklar. Seçtiğimiz sistem, dünyada bu konuda en iddialı şirketlerden biri olan Singapur Havayolları’nın sisteminden bile daha modern. Ekim ayından itibaren gelmeye başlayacak A330’lar yeni kabine sahip olacak. Filodaki 7 adet A340-300, büyük bakıma girdikçe kabinlerini yeni standartlara getireceğiz.

Uçakların dış boyamaları da değişiyor. Seçim yapıldı mı?

- Tasarım çalışması tamamlandı. Aday tasarımların maketleri hazırlanıyor. Önümüzdeki günlerde kazanan tasarımı açıklayacağız.

İkram yenilendi. Uçakta Türk yemeklerine daha fazla yer vermek gibi bir çalışma var mı?

- Büyük havayolları gibi ‘THY Mutfağı’ adıyla bir araştırma laboratuvarı kurmak istiyoruz. Kabin şartları nedeniyle bazı Türk yemeklerini uçakta sunamıyoruz. Bu mutfak hem bu konuyla ilgili araştırma yapacak, hem de sunulan mönülerin sürekli yenilenmesi için çalışacak. Ünlü aşçılardan bu konuda yardım alacağız.

ABD’DE DOKTORA YAPTI

İTÜ Uçak Mühendisliği bölümünden 1983’te mezun olan Temel Kotil, 1986’da ABD’de Michigan Üniversitesi’nde master, aynı üniversitede 1987’de Makine Mühendisliği dalında ikinci master yaptı. Makine Mühendisliği dalında doktorasını Michigan Üniversitesi’nde 1991’de tamamladı. İTÜ’ye geri dönen Temel Kotil, 1991-93 arasında Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nde Havacılık ve İleri Kompozit Laboratuvarları’nın kuruculuğunu ve yöneticiliğini yaptı. 1993-94 yıllarında aynı fakültede dekan yardımcılığında bulundu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi APK Başkanlığı’na getirilen Kotil, 1997’ye kadar bu görevde kaldı. APK görevi sonrasında tekrar üniversiteye dönen Kotil, 2001’de ABD’de Illinois Üniversitesi’nde misafir profesörlük ve New York’ta AIT Inc’te Araştırma ve Mühendislik Bölüm Başkanlığını da yürüttü. Mart 2003’te THY Teknik Genel Müdürlük Yardımcılığı’na getirilen Kotil, genel müdürlük ve yönetim kurulu üyeliğine atanmadan önce bu görevi sürdürüyordu. Evli olan Doç. Dr. Temel Kotil, 3 çocuk babası.

ULUSLARARASI ORTAKLIK

THY’yi ne zaman uluslararası bir ortaklığın içinde göreceğiz?

- Şu an yolcu taşımada ne büyük bir havayolunu besleyecek kadar küçük, ne de küçük şirketleri destekleyecek kadar çok büyük bir havayoluyuz. Ancak daha da büyüyebiliriz. Bu yol iyi bir yönetim ve personelden geçer. Biz 11 bin kişilik bir aileyiz. 72 yılın tecrübesini yansıtıyoruz. THY kendi tabiatıyla büyüyecek, daha yukarı çıkacaktır. Ve gerçekten bir numara olacaktır. THY bir kaç yıl içinde bir ucu Amerika’da, diğer ucu Uzakdoğu’da bir ortaklık içinde olabilir.

Havacılık Bakım, Onarım ve Modifikasyon Merkezi (HABOM) ile bakım pazarında bölge lideri olmayı hedefliyorsunuz. Çalışmalar hangi durumda?

- Sabiha Gökçen Havalimanı’nda 80 hektarlık alanda kurulacak tesisin temelini ağustosta atıyoruz. Ülkemiz için HABOM, güçlerini TAI çatısında birleştiren Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’nden sonra ikinci büyük havacılık devi olacak. Uçak bakımı açısından ciddi bir tecrübeye ve düşük iş gücü maliyetine sahibiz. Burası THY’ye para kazandıracak, istihdam sağlayacak önemli bir merkez olacak. Sadece bakım değil, HABOM’da eğitim hizmeti de satacağız. Burada THY Uçuş Akademisi’ni kuracağız. Kendi pilotlarımızı yetiştireceğiz. Uçuş Akademisi ayrıca bölge ülkelerine de pilotaj eğitimi verecek. Simülatör merkezinde ise müşteri havayollarının pilotlarını eğiteceğiz. Teknisyen eğitimleri de HABOM’da yapılacak. Bu büyük yatırım için yabancı ortak arayışlarımız sürüyor.