A350, 7E7’ye karşı

Airbus yönetiminin onayı ile bu yılın son uçak modeli olan A350’nin tasarım süreci resmen başladı. Yaklaşık 3,5 milyar dolara mal olması beklenen projede, Avrupalı imalatçı Airbus, Amerikalı rakibi Boeing’in yeni uçağı 7E7’nin önünü kesmeye çalışacak. Açıklanan ilk bilgilere göre çift motorlu uzun menzilli A330’dan geliştirilecek olan A350’nin iki ayrı modelinin olması planlanıyor.

Havayolu sektörü ilginç bir gelişim stratejisi izliyor. Ana merkezler arasında büyük gövdeli uçaklar kullanılırken havayolları ikincil noktalardan çok uzun menzillere ve farklı noktalara uçuş imkanı sunuyor. Doğrudan uçuşlara yolcular da büyük ilgi gösteriyor. Bu pazardaki hareketlenmeyi gören Boeing, 7E7 adını verdiği yeni bir uçak ailesi geliştirmeye başladı. Çift motorlu, geniş gövdeli bu uçak, havayollarına hem orta hem de çok uzun menzilli seferlerde düşük uçuş maliyetiyle operasyon imkanı sunacak. 7E7, ayrıca Boeing’in yüksek sipariş alan 777 ailesinin altına, imalatı sona eren 757 ile 767 serilerinin yerine geçecek. Efsane «7« serisinin içine oturan «E« ise İngilizce’de «efficient« yani verimlilikten geliyor. Bu uçağın bir başka görevi ise geçen yıl pazar liderliğini Airbus’a kaptıran Boeing’e yeniden öne geçme imkanı vermesi hedefleniyor.

YUNUS UÇAK

Boeing, 7E7 serisine üç ayrı model geliştirdi. Burun ve kuyruk yapısı yunusa benzeyen uçağın uzun menzilli modelleri 7E7-8 ve 9. Yolcu kapasiteleri 217 ila 257 arasında değişiyor. Menzilleri ise 15 bin 700 ile 15 bin 400 kilometre. Boeing’in amacı 7E7’nin bir de kısa menzilli modelini imal etmek. 7E7-3 olarak adlandırılan uçak, üç sınıfta 289 yolcusuyla sadece 6 bin 500 kilometre menzile sahip olacak.

Mükemmel aerodinamik tasarıma sahip olacak uçak, çok hafif gövdesi ve özel teknolojileri sayesinde uçuş maliyetlerini yüzde 20 azaltmayı hedefliyor. İlk uçuşunu 2007’de tamamlayacak olan 7E7, hizmete 2008’de girecek. Japon ANA, Yeni Zellanda, Blue Panaroma ve First Choice Havayolları tarafından seçilen uçak için Boeing önümüzdeki yıl en az 250 sipariş almayı umuyor.

Boeing’in yeniden toparlanmasını sağlayacak 7E7’ye karşı Airbus ise A350 modelini geliştirme kararı aldı. Projeye 3,5 milyar dolar ayıran Avrupalı imalatçı, yeni bir uçak yapmak yerine A350’yi uzun menzilli A330 modelinden geliştirecek. Baştan tasarlanacak uçağın yeni motor ve sistemlerle donatılması öngörülüyor. A350’nin 245 koltuklu, 15 bin 930 kilometre menzilli 800 ile 285 yolcu kapasiteli, 13 bin 890 kilometre menzilli 900 modellerinin imalatı planlanıyor. 2009’a yetiştirilecek A350 hizmete 2010’da girecek.

Yeni motora sahip olacak uçak için Airbus, General Electric ve Rolls Royce ile görüşmelerini sürdürüyor. Avrupalı imalatçı, gövdede yeni nesil kompozit oranının artırılmasıyla gövdenin halen imalatta olan A330’lardan tam 8 ton daha hafifletmeyi öngörüyor. Bu alan ek yakıt tankları için kullanılacak. Böylece menzil uzatılacak.

SATIŞ STRATEJİSİ

Ancak bazı havacılık uzmanları Airbus’ın yeni uçak projesinde stratejik hatalar yaparak girdiği görüşünde. Bunların başında Airbus’ın 7E7’ye hızla rakip çıkartmak için aralarında Türk Hava Yolları’nda bulunduğu çok sayıda havayolunun sipariş verdiği A330«un yerine yeni bir uçak olarak A350«yi sunması geliyor. Zaten iyi satış grafiğine sahip A330«un yenileneceğinin açıklanması, bu uçağın siparişlerinin azalmasının yanı sıra ikinci el veya finansal kiralama değerinin de düşeceğinin altı çiziliyor. Uçak siparişi yarışında 7E7’nin halen 56 kesin siparişi bulunuyor. Opsiyon yani kesin siparişe çevrilebilir satış anlaşmaları ile rakam 100’e yaklaşıyor.

Boeing’in hedefi, haziran ayında yapılacak Paris Havacılık Fuarı’na kadar 250 siparişi yakalayabilmek. Resmi olarak satış çalışmalarına başlamayan Airbus ise 2005’i en az 50 uçak siparişi ile kapatmayı hedefliyor.

Büyük havayollarından Lufthansa, Singapur, Northwest, Katar, Kore, Aer Lingus gibi havayolları her iki uçak modeliyle de ilgileniyor. Pazardan hangi imalatçının ne kadar pay alacağı merakla beklenirken yarışın Paris Havacılık Fuarı«nda zirveye ulaşacağı tahmin ediliyor.
Tolga ÖZBEK

TEKNİK ÖZELLİKLER

A350-800 A350-900

Gövde Boyu 59 63.6

Kanat Açıklığı 60.3 60.3

Yolcu Kapasitesi 245 285

Menzil (km) 15.930 13.980

Fiyatı (milyon $) 153.5 170.5

Son fırsatları kaçırmayın

Türk Hava Yolları, 31 Mart’a kadar geçerli, ekonomi sınıfı, vergiler hariç İstanbul’dan Amerika hattında New York ve Chicago’ya 400, Çin’de Pekin ve Şanghay’a 650 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. 31 Aralık tarihine kadar İstanbul’dan Atina 149 Euro’dan başlıyor. Air Portugal ile ortak uçuşlara başlayan THY, İstanbul çıkışlı Lizbon, Porto, Farao, Funchal, Porto Santo, Terceria Is ve Harta Faial Is’a uçuş imkanı sunuyor.

Lufthansa Alman Havayolları, Paris ve Milano’ya uçan yolcularına Boyner mağazalarından özel alışveriş çeki veriyor. 31 Mart’a kadar geçerli kampanyada, elektronik bilet alanlar 75, normal bilet alan yolcular ise 50 milyon liralık çek kazanıyor.

Air France, 13 Ocak son biletleme tarihli Avrupa hatlarında alınacak ikinci business class biletlere yüzde 50 indirim yapıyor. 15 Ocak tarihine kadar Air France’ın özel yolcu programı Frequence Plus üyeleri ise belirli hatlarda iki kat fazla mil kazanabiliyor.

KLM, 31 Ocak tarihine kadar ekonomi sınıfı, vergiler hariç Boston ve New York’a 415, Chicago’ya 420, Atlanta, Detroit, Memphis ve Washington’a 430, Los Angeles ve Seattle’a 470 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Primeclass iç hatlarda

İlk olarak İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde başlayan Türkiye’nin ilk özel yolcu hizmeti Primeclass, artık İç Hatlar Terminali’nde de hizmet veriyor. TAV’ın yan şirketi olan Primeclass«ın Akbank’la ortak işlettiği salonunda yolculara uçuşlarını rahat ve huzurlu beklemelerini sağlıyor. Hizmet yolcunun havalimanına gelişiyle başlıyor. Güvenlikten sonra Primeclass hostesi eşliğinde yolcu check-in işlemlerini tamamlıyor. Ardından yolcu özel salona alınıyor. Toplam 300 metre karelik salon, 100 koltuk kapasiteli. İç hat uçuş saatlerine uygun olarak çalışan salon sabah 04.00’te kapılarını açıyor ve gece son uçakla kapanıyor.

ÖZEL SALON

Primeclass Akbank Lounge olarak adlandırılan salonda, farklı oturma gruplarında yolcuların rahat etmesi hedefleniyor. Açık büfede tatlı-tuzlu aperatiflerin yanı sıra sıcak-soğuk, isteyen yolcular için de alkollü içecek imkanı sunulan bar yer alıyor. Televizyon, gazete ve dergi sunumunda yapıldığı salonda, yolcuların rahat etmeleri için anons yapılmıyor. İşadamları için kablosuz internet imkanı verilen salonda ayrıca çalışma ünitesi de yer alıyor. Primeclass Lounge’ta çocuklar da unutulmamış. Özel oyun odasında çeşitli oyuncaklarla çocukların uçuş saatini sorunsuz geçirmesi hedefleniyor. Hizmetten yararlanmak için kişi başına KDV dahil 35 milyon lira ücret alınıyor. 0-6 yaş arası çocuklar ise ücretsiz. Salondan ayrıca Akbank Axcess Platinium ve Gold, American Express Green ve Gold ile Priorty Pass kartlarına sahip olan yolcular ücretsiz yararlanabiliyor.

Emeklilik tasarısı sektörü vuracak

2005 Bütçe Plan Kanun Tasarısı’nda yer alan Emekli Sandığı veya SSK’dan emekli personelin kamu kuruluşlarında çalışmalarının kısıtlanması havacılık sektöründe sıkıntı yarattı. Geçmişte temininde zorluk çekilen personel sınıfına giren pilot, uçak teknisyeni gibi meslek dallarında görev yapan personelin önemli kısmını Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekliler oluşturuyor. Kanun tasarısının kabul edilmesiyle emekli personelin başta Türk Hava Yolları olmak üzere kamu kuruluşunda çalışması durumunda sahip olduğu emekli maaşı ve diğer sosyal haklarından vazgeçmesi gerekiyor.

Havayolu şirketleri arasında pilot hareketlerini derinden etkileyecek bu tasarının hayata geçmesiyle THY pilot kadrosunun yüzde 30’unu oluşturan emekli pilotların bir kısmının haklarını korumak için özel sektöre geçebileceğine dikkat çekiliyor.

Tasarıdan en çok Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu’nun etkileneceğine söyleyen Rektör Prof. Dr. Engin Ataç, emeklilik maaşlarının kesilmesiyle 10’u öğretmen pilot 50’ye yakın uçak teknisyeni ve diğer branşlarda görev yapan personelin ayrılmak durumunda kalacağını belirtiyor. Bunun sektörün pilot sıkıntısı çektiği günlerde eğitime darbe vuracağını ifade eden Ataç, ‘Okulun pilotaj bölümünü kapatmak zorunda kalabiliriz. Sektörde pilot sıkıntısını aşmak için okulumuza 3 milyon dolarlık yatırım yaparken bu kararla karşı karşıya kaldık. Ne yazık ki yeni tasarı, okulumuzu öğretmensiz ve teknisyensiz bırakıyor’ dedi.

TÖSHİD, Bolukçu ile devam edecek

Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) başkanlığına Şahabettin Bolukçu yeniden seçildi. Onur Air Yönetim Kurulu Başkanı olan Bolukçu’nun yardımcılıklarına ise MNG’den Yavuz Çizmeci, Free Bird’ten İzzet Tükenmez, Sky Air’den Yalım Tilev getirildi. Toplam dokuz üyeden oluşan yönetim kuruluna muhasip üye World Focus’tan Aydın Kızıltan olurken Genel Sekreterlik görevini ise Saga Air’den Ali Birhan Temel yürütecek.