194 bin dolara otomobil-uçak

Önce kanatlarını açıp hızlanmaya başlıyor, sonra havalanıp sıkışık trafiği geride bırakarak gideceği yere ulaşıyor. İşte insanlığın ilk uçakla birlikte ortaya çıkan bu hayali “Transition” adı verilen otomobil-uçakla hayata geçiyor. Bugüne kadar ortaya atılan hiçbir model için seri imalat kararı verilemezken, ilk kez Transition için sipariş alımına başlandı.
İlk uçuşunu 5 Mart’ta New York Plattsburgh Havalimanı’nda yapan hava aracı 194 bin dolara satılıyor. İki kişilik otomobil-uçağın teslimatları, testleri tamamlandıktan sonra 2011’den itibaren başlayacak. Tasarımı yapan Terrafugia şirketi, 10 bin dolar depozito ile sipariş topluyor. Şirket şu ana kadar 50’nin üzerinde satış gerçekleştirdi.
Proje, hepsi MIT mezunu genç mühendisler tarafından geliştirildi. 2006’da tasarlanmaya başlanan araç, önden baktığınızda otomobilden farksız duruyor. Kompozitten imal edilen gövde ve kanatlar toplam ağırlığı hafifletiyor. Aracın motoru ise arkada yer alıyor. Havada pervaneye güç veren motor, yerde tekerlekleri çeviriyor. Araç yerde 90, havada ise 185 kilometre hıza sahip. Havalanması için yaklaşık 550 metrelik düz alan yeterli. 4 saat havada kalabilen Transition’ın menzili ise 740 kilometre. Yani İstanbul’dan Antalya’ya gidebilecek.

20 SAATLİK EĞİTİM

? Transition, hafif uçak kategorisinde. Hiç pilotluk tecrübesi olmayanlar 20 saatlik eğitimle rahatlıkla uçurulabiliyor. PPL yani Özel Pilot Lisansı olanlar ise kısa bir eğitimle aracı uçurabilecek hale geliyor.
? Aracın en büyük avantajı boyutları. Kanatlar katlandığı zaman, eni 2 metre 3 santimetre, boyu 5 metre 64 santimetre. Tek bir otomobilin sığdığı kapalı garaja rahatlıkla girebiliyor. Kanatların açılma veya katlanma işlemi içeriden kumandayla elektrik sistemiyle gerçekleştiriliyor.
? Uçakta Rotax imalatı 100 beygir gücünde 912S tipi motor kullanılıyor. Bu motor aynı zamanda otomobillerin de kullandığı 95 oktanlık benzinle sorunsuz çalışıyor. Havada olduğu gibi uçak yerde de ekonomik yakıt tüketimine sahip. Bir saatlik uçuşta 12 litre yakıt harcıyor.
? Uçakta herhangi bir nedenle motor durması halinde aracın içine yerleştirilen özel paraşüt sistemi devreye giriyor. Hem içindeki pilotlar hem de Transition tek parça, süzülerek yere iniyor. Bu sistem daha önce de Cirrus tipi uçaklarda kullanılmaya başlanmıştı.

İLKİ 1937’DE UÇTU

Aslında otomobil-uçakların tarihçesi 1930’lara kadar uzanıyor. İlk tasarım çalışmaları ünlü uçak mühendisi Glenn Curtiss tarafından yapılsa da bu projeyi hayata geçiren Waldo Waterman oldu. Aerobile adı verilen araç ilk uçuşunu 1937’de yaptı. Havada saatte 180, karada da 90 kilometre hıza çıkabiliyordu.
Proje İkinci Dünya Savaşı’yla birlikte unutuldu. Ama 1950’lerden bu yana otomobil-uçaklar insanlığın hep aklında oldu. Bu süre içinde geliştirilen 5 farklı proje ne yazık ki çok uzun ömürlü olmadı. Bunlardan en sonuncusu, Ford Pinto ve Cessna Skymaster uçağının karışımı bir araçtı. AVE Mizar adı verilen hava aracı, 1973’te test uçuşu sırasında düştü.
Halen Terrafugia şirketinin yanı sıra 7 ayrı şirket tasarımlarını sürdürüyor. Havacılığa yeni bir boyut getirecek bu araçların sayılarının önümüzdeki 10 yıl içinde 10 bine ulaşacağı tahmin ediliyor.

Avrupa’nın en büyük catering merkezi Frankfurt’ta

Lufthansa Grubu şirketlerinden LSG Sky Chefs, Avrupa’nın en büyük havayolu ikram tesisini Frankfurt’ta kurdu. Geçen yıl 19 Haziran’da hizmete giren ve sadece Lufthansa Havayolları’na hizmet veren tesis, ilk defa gazetecilere tanıtıldı.
Üç katlı, 71 bin metrekare alana sahip tesiste günlük 400 sefer için 77 bin tepsi yiyecek hazırlanıyor. 176 milyon Euro yatırımla açılan tesiste toplam 2 bin 400 çalışan görev yapıyor. Personelin 300’ü ise Türk.
Tesisin en büyük özelliği tüm işlemin aynı bir fabrika gibi otomasyonla gerçekleşmesi. Bütün binayı dolaşan iki katlı, 1,6 kilometre uzunluğundaki bantta, troleylerin yüklenip boşaltılmasına kadar tüm aşamalar takip edilebiliyor.
Uçaktan getirilen troleyler önce boşaltılıyor. Tepsiler, kaplar, çatal-bıçaklar ayrıştırılıyor. Özel yıkama işleminden geçiriliyor. Lufthansa’nın ekonomi ve business class yemekleri ayrı bir merkezden getiriliyor. Yemekler uçağa yüklendikten sonra tekrar ısıtılıyor ve pişirme işlemi tamamlanıyor. Herhangi bir tat kaybı yaşanmaması için tüm önlemler alınıyor. Merkezde sadece first class yemekleri ve ekmek pişiyor. Ağırlığını Türk çalışanların oluşturduğu fırın bölümünde her gün 150 bin ekmek hazırlanıyor.
Yiyeceklerin yanı sıra havada kabin memurlarının yaptığı gümrüksüz satış ürünleri de buradan yükleniyor.
Uçağa gidecek her troley ayrı bölümde 2 saatliğine 5 derecede tutuluyor. Böylece bakteri üremesi kontrol altına alınıyor. Son aşamada troleyler high loader olarak adlandırılan kamyonlara konularak uçaklara götürülüyor. ? Tolga ÖZBEK