OHAL ve hukuk

Dünyada da hukuk sadece hukukçuların çabasıyla değil, acı tecrübelerle insanların hukuka ihtiyaç duymasıyla evrimleşti.

Hukuk bilinci daima “güçlü”ye karşı güçsüzün hak ve hürriyetlerinin savunulmasıyla gelişir.

Onun için hukuk devleti dediğimizde anahtar “Kim?” değil “Nasıl?” sorusudur: Güçlü “kim” olursa olsun, hukuk konusundaki tavrı “nasıl” diye bakmalıyız.

HÜR İRADELİ MİLLETVEKİLİ

MHP’li Atila Kaya’nın çıkışı bu bakımdan çok iyi bir örnektir: Partili olduğu halde özgür iradesiyle konuşuyor.

Güç kimde olursa olsun davranışların “nasıl” olduğuna bakıyor.

Genç ülkücü olarak 12 Eylül’ün hapishanesinde “tek tip elbise” giydirilmiş olan Atila Kaya şöyle diyor:

“Biz ülkücüler olarak o dönem tek tip kıyafete ilk başta büyük tepki göstermedik. Ama tek tip elbiseyi ilk giydiğimiz zaman yarattığı psikoloji çok derin oldu... Getirilen tek tip elbise yeniden 12 Eylül uygulamalarına dönüştür.”

Atila Kaya, gücü kutsamıyor, güce sığınmıyor, hukuku, hakkaniyeti savunuyor. “Sıra bizde” diye düşünmüyor.

Öteden beri siyasi hayatımızda böyle hür iradeli ve prensipli örnekler maalesef azdır; güce itaat çoktur. Hür iradeli davranışları toplumca takdir etmeliyiz.

HUKUK VE GELİŞME

Şimdi vicdanlarımıza soralım: Güç veya mağduriyet konusunda “sıra bizde” düşüncesinin bir sarmal gibi sürüp gittiği toplumlarda huzur, barış, dayanışma, birbirine güven, hür ve yaratıcı düşünce gelişir mi?

İşte onun içindir ki, dünyada ülkeler “hukuk indeksi”nde nerelerde duruyorlarsa, “teknoloji indekslerin”de, “gelişmişlik göstergeleri”nde de oralarda duruyor.

Gelişmiş, huzurlu ve güçlü bir ülke olmak istiyorsak bütün kesimlerin “güç” tutkusundan “hukukun üstünlüğü” bilincine evrilmesi lazım.

Bakın Fransa 2007 yılında anayasasını değiştirdi, politikacı olan cumhurbaşkanını ve adalet bakanını Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’ndan çıkardı. Hukuku üstün tutmanın bir örneğidir bu.

Biz Anayasa’yı nasıl değiştirdik? HSK üyelerinin atanmasını tamamen politik tercihlere bağlayarak...

Venedik Komisyonu raporunda HSK’nın bu hali açıkça yazılıdır.

KHK SORUNU

Bir ülkede hukuka güven duygusunun kilit taşlarından biri de anayasa mahkemeleridir veya öyle olmalıdır.

Evet, 12 Eylül Anayasası’nda OHAL kararnameleri için “Anayasa Mahkemesi’nde dava açılamaz” diye hüküm var.

Ama terör ve darbeyle ilgisiz kış lastikleri, üniversitede rektör seçimleri, şehircilik, Yargıtay, Danıştay, Hâkim ve Savcılar Kanunu, Milli Piyango, İhale Kanunu, Varlık Fonu, Şeker Kurumu vesaire hakkında OHAL kararnameleri çıkarılıyor!

Bu konuların terör ve darbeyle ne ilgisi var?

Halbuki Anayasa’ya göre bu KHK’lar ancak “Olağanüstü Hal’in gerekli kıldığı konularda” çıkarılabilir. (mad. 121)

1991 yılında AYM, olağanüstü hal KHK’larını bu açıdan incelemiş, buna uymayanları iptal etmişti.

Şimdi AYM “Hiç yetkim yok” diyor.

Böyle değil de 1991’deki içtihadına uygun hareket etseydi hem toplumda hukuka güven daha iyi olurdu, hem Türkiye dünya ile hukuk ilişkilerinde daha güçlü ve saygın olurdu.

“Hukuk devleti” insanlığın yüksek ideallerinden biridir.

Uzaklaşmak tarihin affetmeyeceği bir vebaldir, hukuku üstün tutmak tarihe onurla geçmektir.

İsteyen istediğini seçsin.