SANAYİ ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun’un gezisi nedeniyle üç gün geçirdiğim Bakü, on yıl önce gördüğümden tamamen farklıydı.
Yollar yenilenmiş, binlerce yüksek bina göğe doğru uzanmış.
Gayrisafi Yurtiçi Ulusal Geliri 15 milyar dolar olan Azerbaycan’da, petrol gelirlerinin girişiyle, kişi başına ulusal gelir, dört yılda 750 dolardan 1500 dolara çıkmış.
Rakam küçük; ama birkaç yılda bir bu rakamı katlaması mümkün görülüyor.
Çünkü, 8 milyonluk Azerbaycan’a 20 yılda, petrolden 200, yeni keşfedilen doğalgazdan da 50 milyar dolar girmesi bekleniyor.
TÜRK FİRMALARI KÜSTÜRÜLÜYOR
Azerbaycan’da böylesi
devasa gelişmeler yaşanırken, Türkiye’nin ticareti yüzde 30’dan 7’ye gerilemiş.
Türk işadamlarının ilgisinin azalmasında haklı nedenler var.
Hukuk kurallarının henüz oturmadığı Azerbaycan’da, sistemini kurup işleri büyüten bazı Türk firmalarına ortaklık dayatması yapılmış; "Hayır" diyenlerin elektriği, suyu kesilmiş.
Bazılarının işi zorla ellerinden alınmış.
Böyle zorlukların her firmaya çıkarıldığı belirtiliyor; ama "kardeş görülen Türkler" daha kırılgan olmuş, küstürülmüş.
Ali Coşkun, bu sıkıntıları görüştüğü Devlet Başkanı İlham Aliyev’e genel düzeyde, bakanlara detaylı olarak anlattı.
Coşkun olumlu karşılık da buldu; ama konuştuğum Türkler, "Çare, devletimizin daha çok devreye girmesi, gerekirse Azeri hükümeti üzerinde baskı kurmaktan çekinmemesidir" görüşünde.
Aynı Türkler, bırakın baskıyı, son yıllarda Türkiye’nin buraya yönelik ilgisinin azaldığından yakınıyor; en azından Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Tayyip Erdoğan’ın ikişer resmi ziyaretle yetinmesini çok yetersiz buluyorlar.
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün ilgisizliği de dillerinde.
10 YIL SONRAYA BAKMAK
Bunlara rağmen
Türkiye, Azerbaycan’da hálá
en avantajlı ülke.
Ülkenin tek söz sahibi Aliyev, "Ülkemi tanıtmak için dünyayı gezdim; ama Türkiye’nin yeri başka.Ne zaman başım ağrısa ilk Türkiye’yi ararım" diyen; yöneticilere, "Seçeneklerden biri Türkiye’dense onu öne alın" talimatı veren bir lider.
Bu işin siyasi yanı; ama Türkiye’nin başka avantajları var.
Azerbaycan’da yaşlılar Rus, gençler Türk kanallarını izliyor.
Bu da gençler arasında Türkçe’nin giderek yayılmasını sağlıyor.
Azerbaycan, petrol dışında tarım, hizmet ve sanayi sektörlerine öncelik verme kararı almış.
Bu sektörlerde de bölgede en etkili olabilecek ülke Türkiye.
Bakü’de görüştüğüm Azeriler de bu nedenle şunları dedi:
"Dünümüze Türkiye
büyük katkı yaptı.Bugün sıkıntılar olabilir; ama
Türkiye bugüne değil 10 yıl sonramıza baksın."
Herkesin tahmini de Azerbaycan’ın, kısa sürede bölgenin en zengin ülkesi olacağı yönünde.
Böyle bir ülkeyi Türkiye’nin hiç gözden ırak tutmaması şart.