Şirket ortakları da vergi ödeyecek

‘‘Şirket ortağıyım, şu kadar şirketim var’’ diyenlerin, şirketin ödediği kurumlar vergisinin dışında, bir de kendilerinin beyanname verip gelir vergisi ödemeleri gerekiyor. Yürürlükteki yasalara göre, şirket ortağı olan birisi, şirketten uzun süreli olarak 15-20 milyar TL. ya da 150-200 milyar TL. borç para alamaz. Alırsa, bu olay ‘‘örtülü kazanç dağıtımı’’ sayılır ve cezalı vergilendirme yoluna gidilir (Bkz. KVK Md.17/3 ve Şükrü Kızılot, Vergi Hukukunda Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2002, s.341-370).

Şirket ortağının;

1- Yönetim kurulu üyesi ya da çalışanı olarak,

2- Şirket kár dağıttığında kár payı (temettü) olarak,

gelir elde etmesi mümkündür.

Bu gelirleri de, belli sınırı aştığında beyana ve vergiye tabidir. Kollektif şirket ortağı olanlar ise, şirket kárını hisseleri oranında ‘‘ticari kazanç’’ olarak beyan edip Gelir Vergisi öder.

ÜCRET GELİRLERİ

Bir anonim ya da limited şirketin ortağı olan kişi, şirketten ücret, huzur hakkı, prim, ikramiye ya da başka adlar altında benzeri gelirler elde edebilir. 2003 yılına kadar ücret gelirleri, tutarı kaç lira olursa ve kaç yerden alınırsa alınsın beyana tabi değildi.

24 Nisan 2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4842 sayılı Yasa ile ücretler de beyan kapsamına alındı. Buna göre, 2003 yılında geliri sadece ücretten ibaret olanlar, birinci işverenden sonraki işverenlerden aldığı ücret toplamı 12 milyar lirayı aşıyorsa, ücretlerinin tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecekler. Örneğin (A) şirketinden 15 milyar lira, (B) şirketinden 13 milyar lira ücret geliri elde eden bir kişi, 28 milyar liralık ücret gelirini beyan edecek. Hesaplanan vergiden, daha önce ücretlerinden kesilen Gelir Vergisi mahsup edilecek. Kalan kısım Mart ve Temmuz 2004'de iki eşit taksitte ödenecek.

Bir tek işverenden ücret alanlar, 2003 yılındaki ücret gelirleri, 100 milyar lira dahi olsa, beyan etmeyecekler.

KÁR PAYI VE TEMETTÜ GELİRİ

Kár dağıtımı nedeniyle, limited şirket ortağının ‘‘kár payı’’, anonim şirket ortağının ‘‘temettü’’ geliri elde etmesi halinde;

1998 veya önceki dönemlere ait kazançların dağıtımı halinde, elde edilen kár payları ve temettülerin tamamı beyan dışı olacak (GVK Geçici Md. 62/2).

1998 sonrası dönemlere ait kazancın, örneğin 2002 yılı kárının 2003'de dağıtılması halinde, şirket ortağının elde ettiği kár payı ya da temettünün yarısı 12 milyar lirayı aşmıyorsa, beyan edilmeyecek.

Kár payı ya da temettünün yarısı 12 milyar TL.'yi aşmışsa, beyan edilecek. Beyan olayında, kár payı ya da temettünün yarısı istisna olarak düşülecek (GVK Md. 22/2). Örneğin 2003'de, gayrisafi olarak (yani stopaj öncesi) 60 milyar lira kár payı elde eden bir kişi; 30 milyar lira gelir beyan edecek. Hesaplanan 8 milyar 450 milyon lira gelir vergisinden, 60 milyar lira üzerinden yüzde 10 oranında kesilen Gelir Vergisi stopajını, yani 6 milyar lirayı mahsup edecek. Kalan 2 milyar 450 milyon lirayı da Mart ve Temmuz 2004'de iki eşit taksitte ödeyecek.

Yukarıdaki iki vergilendirme de, ilk kez bu yıl uygulanacağı için, beyan olayına dikkat etmekte yarar var.