Çay ocağı işletene 7 milyon lira ceza

“Bu kadar büyük ceza niye kesilmiş?” diye merak edenler için açıklayalım; fiş kesmemiş!
YILDA 144 BİN ÇAY
Sattığı çaylara fiş kesmediği görülünce “günde ortalama 400 çay, ayda 12 bin, yılda 144 bin çay” satıldığı varsayımıyla kesilmeyen fiş başına 50 liradan 7 milyon 200 bin lira ceza kesilmiş!
Cezayı alan çaycı, neşesinden bir şey kaybetmemiş. Sorulduğunda:
“Benim bütün servetim gördüğünüz çay ocağı; 50 bardak 10 fincan... Hepsi o kadar. Bunlar da bana gelen cezanın binde birini bile karşılamaz” demiş.
Çaycıya kesilen kadar olmamakla birlikte, başkalarına da düzenlenmeyen fiş sayısından hareketle 400 bin lira, 1 milyon lira gibi cezalar kesildiği de olmuş.
Sonunda; fiş kesmeyene “Bir tespitte kesilecek ceza, şu kadarı aşamaz” diye bir tavan konulmadığı fark edilmiş ve fıkra gibi olan bu uygulamaya son verilmiş.
Yukarıda açıklanan olay, 30 yıl önce yaşandı ve düzeltildi (Bu gün itibariyle, fiş kesmeyen bir mükellefe, isterse 200 bin adet fiş kesmesin, düzenlenmeyen her fiş için 180 lira hesabıyla, bir tespitte 8 bin 800 liradan fazla ceza uygulanamıyor. Bu cezaların tutarı, bir takvim yılında 88 bin lirayı aşamıyor).
30 YIL SONRA TEKRAR
30 yıl önceki uygulamayı çağrışım yaptıran düzenleme üstelik birden fazla düzenleme, Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda yer alıyor.
Örneğin;
· Anonim ya da limited şirketten para çekene, önce “adli para cezası” ödemezse “hapis” cezası uygulanacağı belirtilmiş ancak;
- Çekilecek para konusunda, asgari bir tutar belirlenmemiş. Bir lira çeken ile bir milyon lira çeken aynı tutulmuş!
- Adli para cezası (ödenmezse hapis cezası), 300 günden başlıyor. Ucu açık. 500 gün de olabilir 700 de.
· Azami bir gün belirtilmemiş!
- Yıl içinde birden fazla para çekilirse, her para çekişte 300 günden başlayan ceza uygulanabilir. 30 yıl önce çaycıya uygulananı çağrışım yaptıran bir durum söz konusu.
- Ticari defterlerin ya da herhangi birinin, açılış ve/veya kapanış tasdikinin notere yaptırılmaması, defterlerin tutulmaması veya usulüne uygun tutulmaması halinde 200 günden başlayan “adli para cezası” uygulanacak. Bunun da ucu açık..
Adli para cezası tebliğinden itibaren 30 gün içinde ödenmezse, ucu açık olan gün sayısı kadar “hapis cezası” uygulanacak.
NE YAPMALI?
Yapılacak olan belli.
- Para cezası uygulaması ile ilgili olarak, “şu kadar günden başlayan” yerine “şu kadar güne kadar” diye bir düzenleme yapılmalı,
- Ceza uygulamasında, çay ocağına 30 yıl önce uygulananın benzeri tabloların ortaya çıkmaması için “her tespitte şu kadar lirayı aşamaz” şeklinde bir hükme yer verildikten sonra “bir takvim yılında şu kadar lirayı aşamaz” denilmeli.
- Adli para cezası, idari para cezasına dönüştürülmeli. Böylelikle, hapis cezasına dönüşmesi önlenmeli ve “ekonomik suça ekonomik ceza” uygulanmalı..
Yoksa, şirketleşme olayı durur, hatta geriler. İnsanlar, ticari faaliyete değil rant gelirlerine yönelir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu acilen değişmeli...