Bir anda kümesten 800 bin kaz uçtu

Geçtiğimiz pazar günü, başta Hürriyet olmak üzere, tüm gazetelerde, Ankara Ticaret Odası Başkanı’nın Gelirler Genel Müdür Vekiline ‘İşte kümesteki kazınız geldi. Hadi yolun beni’ deyişini, O’nun da ‘sizden bir hayli tüy çıkar’ şeklindeki yanıtını, hep beraber okuduk. Vatan Gazetesi’nin ‘Karagöz-Hacivat diyaloğu’ başlığıyla verdiği bu diyalogda, ATO Başkanı’nın, dikkati çeken sözlerinden biri de ‘1986’da 50 milyon insan 2 milyon kaz vardı. Şimdi 70 milyon insan, 1 milyon 800 bin kaz var’ şeklindeki açıklamasıydı. Başkan, belirttiği 200 binlik azalma ile belli ki, gelir vergisi mükelleflerindeki eksilmeyi ifade etmek istiyordu...

AZALAN 800 BİN DAHA VAR

Azalmalardan biri de KDV mükellefleriyle ilgili. Temmuz 2003’de 2 milyon 933 bin olan KDV mükellefi sayısı, Aralık 2003 itibariyle 2 milyon 143 bine indi. Başka bir anlatımla, KDV mükellefi sayısı yaklaşık 800 bin yani yüzde 27 oranında azaldı...

Azalmanın nedeni belli. Bir yasa çıktı ve sayısı yaklaşık 800 bin kişi olan, basit usule tabi Gelir Vergisi mükellefi, KDV’den müstesna tutuldu. Daha açık bir anlatımla, yıllardır KDV ödeyen basit usule tabi mükelleflerine ‘Artık sizin KDV ödemenize gerek yok’ denildi (Bkz. KDV Kanunu’nun 4842 sayılı Kanunla değişen 17. maddesinin 4/a bendi). Böyle olunca, KDV ödeyen mükellef sayısı da, yaklaşık 800 bin azaldı.

İLGİNÇ BİR REFORM

1998 yılında, vergi kanunlarında, 4369 sayılı yasa ile yapılan ve halka ‘büyük vergi reformu’ olarak takdim edilen düzenlemelerden biri de, ‘götürü usule göre vergilendirme’ nin kaldırılmasıydı. Götürü usul kaldırıldı ve yerine, reform olarak ‘basit usule göre vergilendirme’ getirildi. Daha önce götürü usule göre vergi ödeyenler de, basit usule göre vergi ödediler.

Şimdi lütfen, Maliye Bakanlığı’nın resmi kayıtlarından alınan, aşağıdaki gelirleri dikkatle inceleyin;

- Götürü usule göre; 1997’de 17, 1998’de de 30 trilyon TL gelir vergisi toplanmış. 1 Ocak 1999’dan itibaren de, götürü usulde vergilendirmeye son verilmiş. Yerine, halka reform olarak açıklanan, basit usule göre vergilendirme getirilmiş.

- Basit usule göre; 1999’da 3, 2000’de 10, 2001’de 27, 2002’de 41, 2003’de de 38 trilyon lira, gelir vergisi tahsil edilebilmiş.

Görüldüğü gibi, beğenilmeyen götürü usulden 1998’de toplanan 30 trilyon lira dahi ilk üç yılda, reform olarak getirilen, basit usule göre vergilendirmeyle toplanamamış.

Beğenilmeyen götürü usul, Bakanlar Kurulu’nun artırım yetkisi de kullanılarak devam etseydi, şimdiye kadar 1 katrilyon lira daha fazla gelir vergisi toplanabilirdi. Yazık oldu ülkenin 1 katrilyon lirasına.

Basit usulde, yaklaşık 800 vergi mükellefinde KDV kaldırıldıl. Burada da, yazık oldu trilyonlarca liralık KDV gelirine...

İçlerinde, taksici ve minibüsçülerin de olduğu, basit usule tabi olanlar, 2003 yılında kişi başına, ortalama olarak, ayda 4 milyon lira gelir vergisi ödemişler (Asgari ücretlinin vergisinin 15’de biri kadar).

Kayıtdışılığın boyutları arttı. Daha neler neler... Yazık ki, ne yazık...

Tablo çok net; basit usule, basit değil ciddi bir müdahalede bulunmanın zamanı geldi. Hatta geçti bile...