×
Spotify, 2024 Yılın Özeti’ni açıklayarak Türkiye’de ve dünyada en çok dinlenen sanatçı, şarkı, albüm ve podcast’leri duyurdu.
2024 Yılın Özeti’ne göre Semicenk, bir kez daha zirvedeki yerini korurken “Cıstak” şarkısıyla Era7capone, Batuflex ve Narco büyük bir başarı yakaladı.
Rap müzik, albüm ve şarkı sıralamalarında hakimiyetini hissettirdi. Ancak bu veriler, Türkiye’nin gerçek müzik manzarasını tam anlamıyla yansıtabiliyor mu?
Rakamlar ne söylüyor?
Semicenk ve Lvbel C5 gibi isimler, milyonlarca dinlenme sayısıyla dijital platformlarda rekor kırıyor.
Sezen Aksu’nun 2024’te de en çok dinlenen kadın sanatçı olması, Türkçe popun klasikleşmiş gücünü ve Aksu’nun geniş kataloğunun başarısının bir yansıması.
İlk 10’da 6 rap sanatçısının olması da dijital dünyada önde gelen türlerin başında rap olduğunun değişmez işareti.
Ancak dijitaldeki rakamlar, müzik dünyasındaki tüm dinamikleri anlatmaya yetmiyor.
Bu yıl hip-hop, pop ve Latin gibi türler, yaratıcı sınırları zorlayarak global müzik sahnesine damga vurdu. Bu çeşitlilik hem dinleyicilere hem de sanatçılara ilham verdi. Yıl sonu analizinde ilk ondaki albümler ise şu şekilde:
Charli XCX- “Brat”, Beyoncé- “Cowboy Carter”, MJ Lenderman- “Manning Fireworks”, Sabrina Carpenter- “Short n’ Sweet”, Billie Eilish- “Hit Me Hard and Soft”, Tyla- “Tyla”, Future & Metro Boomin- “We Don’t Trust You”, Ariana Grande- “Eternal Sunshine”, Doechii- “Alligator Bites Never Heal”, Waxahatchee- “Tigers Blood”.
Charli XCX’in “Brat” albümü modern pop’un cesur yüzünü sergilerken, Beyoncé’nin “Cowboy Carter”ı hem müzikal hem de kültürel bir başyapıt olarak hafızalara kazındı. Doechii ve Tyler, the Creator gibi isimler, hip hop sahnesinde yenilikçi yaklaşımlarıyla öne çıktı.
Bu küresel rüzgâr, Türkiye’yi de etkiledi. Türkçe rap ve pop, küresel trendlerin izinden giderek dönüşüm geçirdi.
Spotify ve YouTube’da yükselen dinlenme oranları, genç sanatçıların bu türlerde cesurca üretim yapmasına olanak tanıdı.
Türkçe rap, yer yer derinlik kazanırken, pop müzik ise global ikonların etkisiyle daha deneysel bir yapıya büründü.
Dijitalleşmenin etkisi, bu değişimlerin zeminini oluşturdu.
Bu hafta birçok güzel albüm dinleyici ile buluştu. Saygı albümleri ve cover’lar konusunda her zaman mesafemi korurum. Bir eserin orijinalini sevmekle birlikte, var olan şarkıları yeniden söylemenin de bence cesaret verici bir yanı olduğunu da düşünürüm.
◊ Bu haftanın en dikkat projesi Sakiler’den. Kenan Doğulu’nun eserlerini alternatif arabesk tarzında söyledikleri “Sakiler Kenan Doğulu Söylüyor”u dinleyiciyle buluşturdular. Bir yıla yayılması planlanan projede 15 şarkı yer alacak. Ekip, ilk 5 şarkılık EP’yi dinleyiciye sundu. “İncilerin Dökülür”, “Ağlayamam”, “Aşkım Aşkım”, “Olmaz” ve “Yüzsüz Yürek”ü Hasan Gözetlik ustalıkla söylemiş. Düzenlemelerde yaylılar, ney, ud ve cümbüş gibi enstrümanlar ile kendi tarzlarını adapte etmişler. Müziği sahneden masaya koymuşlar. Albümün vokal koçu ise yapımcılığı da üstlenen Kenan Doğulu. “Aşkım Aşkım”da Doğulu’nun vokal dokunuşu dikkat çekici. Bu ilk 5 şarkının arasında tartışmasız en iyisi “Olmaz”.
◊ “Gündoğarken Tribute” albümünün iki kısmı da yayına girdi. “Gündoğarken-Patika Vol.1”in ilk bölümünde Mabel Matiz, Madrigal, Skapova, Adamlar ve Ufuk Beydemir vardı. İkinci bölümde ise Emre Fel, Bengü Beker, Evrencan Gündüz, Dilhan Şeşen ve Gökçe yer alıyor. Her sanatçının kendi türü ve karakterini yansıttığı bu proje serisi kökü derin olan Grup Gündoğarken’in yeni jenerasyonla da el ele vermesine neden oluyor. Her sanatçının ayrı güzel söylediği için favori seçemediğim bir iş oldu.
◊ Ezhel, ikinci solo albümü “Derdo”yu paylaştı. Ezhel, girişinde Sezen Aksu’nun tarihi bir konuşmasının yer aldığı “Kedi” ile açılan 12 şarkılık albümde gurbet hissini trap, hip-hop ve reggae ile tek potada sunuyor. Projede Ezhel’in uzun yol arkadaşları Bugy ve DJ Artz’ın yanı sıra EK ile 45 de prodüktör koltuğunda oturuyor. Murda ve İngiliz rap’çi Aith featuringleri yer alıyor. Alperen Şengün’e gönderme yapan “Alpi” ile vücut olumlama sözlerine sahip “Doyamam” gurur verici. Özellikle eşitlik karşıtı ya da şiddet önerisinde bulunmayan bir albüm duymak iç açıcı. Sanatına diyecek sözümse yok. Aba altından diss attıklarına bırakıyorum bu hususu.
Tolga Akdoğan, Gürhan Öğütücü, Berat İşçioğlu ve Berkan Tilavel’den oluşan zaman içinde çeşitli ekip üyelerini değiştiren Adamlar, 9 yeni şarkıyla hem ironiyi hem derinliği harmanlayarak karşımıza çıkıyor.
Evet, Adamlar yine tam olarak Adamlar gibi. Ama bu sefer biraz daha birikmiş, biraz daha olgun, belki biraz daha hüzünlüler.
Albümün ismine aldanıp “karanlık bir yolculuk” bekleyenlere bir sürpriz “Kahırlı Merdiven” hayatın inişlerini. çıkışlarını anlatırken güldürmeyi ihmal etmiyor. Adamlar’ın hem sahne enerjisini hem de o kendine özgü mizah anlayışını her bir notada hissediyorsunuz. Özellikle albümle aynı adı taşıyan şarkı, öyle güçlü bir enerjiye sahip ki insan kendini grubun sahnesinde dans ederken hayal edebiliyor.
Albümde sound olarak rock ve alt rock tınılarının indie dokunuşlarla buluştuğu, enerjisi hiç düşmeyen bir atmosfer var. Dinlerken kimi zaman duygusal bir yolculuğa çıkıyorsunuz, kimi zamansa şarkıların ironik sözlerine gülümseyerek eşlik ediyorsunuz. Albümün yıldızları ise “Duende”, “Kahırlı Merdiven” ve “Ah Be Güzelim”. 10 yıl boyunca yollarına özgünlükle devam eden Adamlar, “Kahırlı Merdiven” ile “Biz hâlâ buradayız ve anlatacak çok hikâyemiz var” diyor. Albümü dinlerken hem geçmişe göz kırpacak hem de yeni anılar biriktireceksiniz. Ayrıca her şarkıda içine çekileceksiniz.
Seda Erciyes-‘Bataklığımda’
Seda Erciyes, “Bataklığımda” adını verdiği ve bağımsız olarak yayınladığı ilk albümünde resmen “ben buradayım” diyor. Caz ve R&B’yi harmanlayan Erciyes bambaşka bir işe imza atıyor. Intro ve Outro dahil 9 şarkının yer aldığı, çalışmada her bir eser o kadar duru ki dinlemelere doyamıyorsunuz.
Mavi-‘Monsieur’
Mavi, “Monsieur” isimli yeni albümünü yayınladı. 13 şarkıdan oluşan albümünde birden çok tarzı barındıran şarkının söz ve bestesinde Mavi’nin imzasını görüyoruz. Çalışmanın bazı şarkılarının bestelerinde de Kerem Akdağ ortaklığı var. Mavi, yeni albümünde Akdağ, Selçuk Ünlü, Arda Deniz, Yiğit Boyunağa ve Kaan Hacısüleymanoğlu gibi beş ayrı prodüktörle çalıştı. Mavi’nin her şarkısı ise ayrı bir güzel.
◊ Brand Week İstanbul 2024
Brand Week İstanbul 2024 etkinliği bu yıl Hande Yener, Kenan Doğulu gibi isimleri ağırladı. 3 gün boyunca birçok yaratıcı isim, Haliç Kongre Merkezi’ndeki etkinlikte takipçileriyle bir araya geldi.
“Gel Bi Kahve İçelim” oturumunda Kenan Doğulu enteresan bir açıklamada bulundu. Müslüm Gürses’in yapay zekâ aracılığıyla bir şarkısını okuyacağını, etik olarak bunu nasıl görmek gerektiğini bilemediğini iletti.
Yapay zekâ söz konusu olduğunda yasalar hâlâ gri bir alanda seyrediyor. Gürses’in sanatçı haklarının sahibi Elenor Müzik’in elinde yapay zekâya tanımlatacağı çok fazla ses de var.
DJ’lik kariyerine de başlayan Doğulu “Kenzi” isimli projesini anlattı.
Ek olarak ocak ayında caz projesi “İhtimaller”in ikincisinin yayınlanacağını açıkladı.
Londra’daki Abbey Road stüdyolarında geniş bir katılımla kaydedilen albüme dair merakım şimdiden arttı.
◊ Bağımsız Müzik Günleri
Cem Adrian, 20’nci sanat yılını 80 şarkılık bir ‘track albüm’le kutluyor. ‘Track albüm’; içinde enstrümantal şiir ve şarkı kayıtlarının olduğu albüm anlamına geliyor. Sanatçı, 60’lı yaşlarında yapması gereken bir çalışmayı şimdi hayata geçirerek hayranlarını şaşırtıyor. Üstelik, 80 şarkılık bir gövde gösterisi sunuyor. Tüm albüm boyunca derin ve güçlü hislerin varlığı hissediliyor.
Her birini eşsiz bir mücevher gibi gördüğü geniş yelpazedeki şarkılarını Ajda Pekkan’dan Haluk Bilginer’e, Cem Yılmaz’dan Emel Sayın’a, Demet Akbağ’dan Ceza’ya, Mustafa Alabora’dan Bülent Ortaçgil’e, Teoman’dan Okan Bayülgen’e, Demet Evgar’dan Mercan Dede’ye, Emir Can İğrek’ten Mert Fırat’a, Selçuk Yöntem’den Gaye Su Akyol’a, Selda Bağcan’den Sagopa Kajmer’e her nesilden birbirinden önemli isimler seslendiriyor. Birbiriyle konuşmayan sanatçıları bile bu çalışmanın çatısı altında görmek mümkün.
Tam 4 saat 45 dakika süren albümde 66 şarkı, 14 şiir dinliyorsunuz. Antolojisine sanatsal dokunuşlar yapan Adrian, bu çalışmayla kariyerine bir basamak daha ekliyor. Albümün en güzel yanı hali hazırda olan şarkılara Ceza, Sagopa Kajmer, Gazapizm, Şanışer ve Kadıköy Acil’den yeni ‘verse’ler yani nakarat öncesi yeni kıtalar eklenmesi olmuş. Haluk Bilginer, Rutkay Aziz, Okan Bayülgen, Cem Yılmaz, Selçuk Yöntem, Selda Bağan, Mustafa Alabora, Gülten Kaya, Mazlum Kiper, Demet Evgar, Zülfü Livaneli, Mert Fırat, Demet Akbağ, Yılmaz Erdoğan gibi isimlerden de şiirler dinliyoruz. Tabii ki orijinaline sıkı sıkıya bağlı olduğum ve dinlerken aslını canım çeken şarkılar da var. Ama bütün bunların yanında saatlerce süren bir yolculukta gibiyiz.
Birikimimi kullandığım bir başyapıt oldu
Cem Adrian, bir basın toplantısı düzenleyerek geçen cuma yayınlanan albümü de anlattı. Adrian, çalışmadaki eser sayısının artmasındaki sebebini şöyle anlattı: “Hiç bu kadar sevildiğimi bilmiyordum. Herkes kabul etti. Birçok kaydı evlere gidip aldım. Kıymetli isimler bir araya geldi. Bu albüm 20. yılım için bir hatıra albümü olmaktan çıktı. Çalışma bir nevi Türkiye modern müzik dünyasının son 50 yılının antolojisi niteliğinde kolektif bir esere dönüştü. Pop, rock, alternatif, rap, elektronik, özgün müzik ve sınıflandırılamayan dallardan çok kıymetli hem kült hem yeni dönem isimler yer aldı. Ayrıca tiyatro ve sinema dünyasından çok değerli oyuncular, sesleri ve ruhlarıyla bu albümü müzikal ve edebi anlamda çok özlediğimiz, çok başka bir yere taşıdı. Yüzlerce müzisyen, onlarca farklı aranjör, binlerce saatlik çalışma sonucunda kaydedilen, yaklaşık 5 saat süren ve 80 parçalık ‘Mücevher’ çıktı ortaya. Paha biçilemez birliktelikler, eşi benzeri görülmemiş bir içerik ve sound çeşitliğiyle dinleyiciye sunduk. Prodüktörlüğünü de ben yaptım. 20. yılın sonunda tüm deneyim ve müzikal birikimimi kullandığım bir başyapıt oldu.”
RADAR
Spotify, Radar programının yeni beşlisini özel bir etkinlikle tanıttı. Spotify’ın destek verdiği yeni beş isim Baran Mengüç, Ceren Sagu, Lotusx, Rana Türkyılmaz ve TUANA oldu.
30’dan fazla ülkede yeni sanatçıları keşfetme ve parlatma aracı olan bu programa katılanların dinlenme oranları neredeyse ikiye katlanıyor, profesyonel olarak destekleniyor ve daha da görünür hale geliyorlar. Böyleyken Böyle, Ege Can Sal, Paptircem, Selin ve Sena Şahin geçen yıl programa dahil olmuştu. Bu beş isim hem yeni jenerasyonu hem de iç içe geçen müzik türlerinin başarılı yeni temsilcileri olarak belirlenmişti.
Baran Mengüç, Rana Türkyılmaz ve TUANA’nın müziğine hakimken bu programdan Lotusx ve Ceren Sagu gibi iki yeni isimle tanıştım. Geçtiğimiz yıl dilediği gibi parlayamayan isimler oldu. Bu yılki güçlü sesleri 2025’te neler bekliyor, bekleyip göreceğiz.
30 SECONDS TO MARS
30 Seconds to Mars, 2013’te Türkiye’de konser verecekti. Ama ne yazık ki iptal olmuştu. Oscar’lı oyuncu Jared Leto ve abisi Shannon Leto’nun kurduğu grup, geçtiğimiz pazar günü iki kişilik bir şovla Ülker Sports Arena’daydı. Merakla beklediğim konserin ise seyirci hedefinin yurtdışından dinleyiciler olduğunu mekana gidince anladık. Ülkelerinde grubu dinleyemeyen çeşitli milletlerden onlarca insan özellikle de Ruslar oradaydı. Konser demek doğru bir tabir mi bilemem ancak bütünlüklü bir şov gördük. Kah oturduk kah kalktık, kah eller havaya yaptık kah zıpladık... Yakışıklı Jared Leto’yu da yakından gördük.
PRODÜKTÖR
Genco Arı’nın üzerine titrediği 12 şarkılık albümü nihayet yayınlandı. “Prodüktör” adını taşıyan albümde Teoman, Cem Yılmaz, Günce, Melek Mosso, Evrencan Gündüz, Büşra Pekin, Burcu Arı, Tepki, Fikri Karayel ve Göksel hem sesleriyle hem de şarkılarıyla yer alıyor. Genco Arı’nın “Prodüktör” isimli bestesi ise tüm albüme bakışının bir göstergesi.
Ndubuisi Christopher Akpuru, sosyal medya hesabında Türk halk müziği, pop ve arabesk türlerinde performanslarını paylaşıyor. Akpuru şarkıya girene kadar “Türkiye’de yaşayan yabancı”, şarkıya girdikten sonra ise yıllardır Türk müziğine aşina olan birine dönüşüyor. Kendini Instagram’da “Ben Türk halk müziği, arabesk müzik ve pop müziği söyleyen Nijeryalı bir Türk şarkıcıyım” diye tanıtıyor.
Mesela Karadeniz türküleri söylediği bir bölüme denk geldim. YouTube ve Instagram üzerinden yaptığı yayınlarda temaları olan konserler veriyor. Zeki Müren, Tuğçe Kandemir, Ebru Gündeş şarkıları söylüyor. Türkü geceleri de düzenliyor. Nijerya saatiyle de oradaki sevenlerine de ulaşan Akpuru, Türk müziğinin yayılmasına da katkı sağlıyor.
Tanıtmak istediğim bir diğer isimse Katia Ornella. Daha önce dans videolarına denk geliyordum ancak TikTok’ta sürekli önüme düşen cover şarkılarıyla da dikkatimi çekti. Fildişi Sahili vatandaşı olan Ornella’nın Sena Şahin ile söylediği “Kelepçe” cover’ı çok iyi. Sesi gerçekten bambaşka.
Afrika’dan gelen sıcak hava dalgası gibiler ve vokalleriyle Türkçe şarkıları inanılmaz iyi söylüyorlar. Daha önce denk gelmediyseniz bu haftalık keşif önerilerim olsunlar.
Dikkat çekenler
◊ Bu hafta biraz sosyal medya üzerinden gidiyorum gibi görünüyor fakat İbrahim Sarıpınar’dan ve şarkısı “Sarı Bülbül”den bahsetmeden geçemeyeceğim. O da Instagram’da fark ettiklerim arasındaydı. Köy hayatından sonra ilk albümünün habercisi niteliğinde kendisine ait böyle bir şarkıyla gelmesi beni şaşırtmadı. Sesini Hasan Mutlucan’a çok benzetiyorum, bakalım bizleri neler bekliyor.
◊ Kalben, yeni şarkısı “Buluş Benimle”yle kalbimi çaldı. Sözleri Kalben’e, müziği Hakan Mortaş’a ait olan parça yalınlığı ile Kalben’in ilk döneminin masumiyetini yeni bir devinimle dinleyiciyle paylaştığını hissettirdi.