×
2015’te yayınladığı “Suspus”tan sonra yeni albümünün çıkması 9 yılını aldı.
Saygı1 konserinin etkileri devam ederken, 10 şarkıdan oluşan “Yatay Zeka” isimli albümünü “Abaküs” şarkısıyla tanıtan Ceza, sevenleriyle tepkililer arasına çizgiyi çekti.
2015 yılından bu yana albüm yerine single çıkaran Ceza, nihayet albümle gelse de dinleyicileri kesin bir şekilde ikiye böldü.
Hoş, herkesi mutlu etmesini bence o da beklemiyordu, ancak aldığı tüm yorumlar haklı mı tartışılır.
“Yatay Zeka”, 10 şarkılık bir albüm.
Ağırlıklı olarak Osmançello prodüksiyonları ve DJ Sivo’nun scratch’lerinin yer aldığı albümde Baneva, Şehinşah ve LesAKAramon’un düetleri bulunuyor.
Geçen hafta küllerinden doğan Snapchat yazılarını okurken, tamamen odak haline gelen kısa form videoların nasıl yönleneceğini merak ettim.
Mesela Vine da geri dönecek miydi?
Bu fikirlerime Luminate adlı bir şirketin araştırması yeni bir boyut kazandırdı. TikTok’un Amerika’da yasaklanma iddiaları nedeniyle ilginin YouTube’un kısa formdaki video yayınlarının yapıldığı YouTube Shorts’a yöneldiği açıkça belli oldu.
Luminate verilerine göre, YouTube Shorts büyüyerek TikTok’a yetişme yolunda ilerliyor. TikTok hâlâ en popüler platform olarak kalmaya devam ediyor.
2023’ün ikinci çeyreğinde, müzik dinleyicilerinin yaklaşık yüzde 33’ü TikTok kullandığını bildirirken, 2024’ün ikinci çeyreğinde de bu oranın aynı kaldığı görülüyor. Ancak YouTube Shorts, 2023’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 28’den 2024’ün ikinci çeyreğinde yaklaşık yüzde 31’e yükselerek büyüyor ve TikTok da bu sırada duraksıyor.
Öyle ki 2025 yılında Tiktok’un pazar liderliğinin tehlikeye girebileceği konuşuluyor. Nedeni ise YouTube’un Google’dan sonra internetin en büyük ikinci web sitesi olması ve aylık yaklaşık 113 milyar ziyaretçi çekmesi.
Ayrıca Facebook’tan sonra en popüler ikinci sosyal ağ olan YouTube, aylık ortalama 2.5 milyar aktif kullanıcıya sahip. 2023’te günlük YouTube Shorts izlenme sayısı 70 milyara ulaştı ve platformda para kazanan yaklaşık 750 bin YouTube Shorts içerik oluşturucusu bulunuyor.
Online müzik dinleme platformları, telif hakları sahipleri için hem yeni bir gelir kaynağı hem de yeni bir risk alanı oldu.
Bu platformlarda son yıllarda ortaya çıkan ve giderek büyüyen sorunun adı ise streaming dolandırıcılığı.
Geçtiğimiz haftalarda Beatdapp Software Inc. ve Beatport güçlerini birleştirdi.
Yaptıkları araştırmada streaming dolandırıcılığının müzik endüstrisine yılda 2 milyar doların üzerinde zarar verdiğini belirttiler.
Peki, streaming dolandırıcılığı nedir?
Kısaca, sunum, izlenme sayılarını sahte olarak artırarak, sanatçıların ve telif hakları sahiplerinin haksız kazanç elde etmelerine, sahte bir popülerlik algısı yaratmalarına olanak tanıması denebilir.
Bu durum, platformların bütünlüğünü zedelerken, telif haklarının adil dağılımını da etkiliyor.
Bengü, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca düzenlenen Van Kültür Yolu Festivali kapsamında Van’da sahne aldı. Sanatçı, konserin sonunda söylediği “Ne mutlu Türküm diyene” sözü üzerine protesto edildi ve sahneye su şişeleri yağdı.
Ardından Cem Adrian’a da aynı festivalde su şişesi atıldı.
Olanca nezaketiyle Adrian “Elimdeki gülü az önce o şişeyi fırlatan arkadaşıma hediye etmek istiyorum” dedi.
Bu örnekler çoğalıyor.
Ücretsiz konserde de sık sık güvenlik ve sahneye atılan yabancı madde sıkıntısıyla karşılaşıyoruz.
“Etkinlikler ücretsiz olmasın” asla demiyorum ancak belirli kriterleri sağlamak, önden giriş formu doldurmak gibi dinleyicinin emek verecekleri bir durum yaratmak gerekiyor.
Seyirci emek vermediği her konuda böyle hoyrat davranmaya devam ettikçe sanatçıların da seçimleri etkilenecek.
EN DOĞAL HAKKI
Global arenada ücretli müzik servisi üyeliklerini de mercek altına alan “Music Ally Quarterly Report: International Focus 2024” raporunda ülke değerlendirmelerine bakarken yerli sanatçılarımıza da rastladım.
Örneğin Ebru Yaşar ve Siyam’ın birlikte seslendirdiği “Yoksun” geçen yıl Hollanda genelinde en çok izlenen 20 video arasında yer alıyor.
Almanya’nın geçtiğimiz yıl en çok dinlenen ve izlenen 20 şarkısı arasında ise Ayliva ve Mero’nun “Sie Weiss” yer alıyor.
Tanıdık tüm isimlerin bunlardan ibaret olması ise oldukça üzücü.
İngilizcenin dominant olduğu ülkelerde listelerde olmayı beklemiyoruz fakat Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde en az iki şarkı beklentimiz hâlâ yüksek.
2024 sonu yayınlanacak rapordan daha çok bilgi vermek en büyük ümidim.
Dikkat çekenler
◊ Ece Seçkin, yeni albümü “Spektrum”un ikinci teklisi “Atmıyor Nabzım”ı yayınladı. Söz ve müziği Emrah Karakuyu’ya ait şarkı tam yazlık ve hareketli sahillere göre.
Aleyna Tilki, müzik kariyerinde zorluklar ve ertelemeler yaşadı.
Fakat her şeye rağmen her yeni çalışması üzerindeki beklentiyi artırdı.
Tilki, beklentileri dindirmek, isyan eden sevenlerinin içine su serpmek için X platformunda uzunca bir yazı yayınladı.
Genç solist, yeni albümünde büyük prodüktörler ve tanınmış müzisyenlerle çalışmak yerine, kendi tabiriyle “Müziği ruhuyla üreten, ancak sektörde fazla tecrübesi olmayan” müzisyen arkadaşlarıyla iş birliği yaptı.
Yeni albümünün iddialı yanı ise Tilki’nin “Herkesin çalıştığı insanlarla yapsaydım, çoktan çıkmıştı zaten. Ama gerçek halimi yansıtmıyordu” sözleri.
“Peki, bu gerçek hali neye benzeyecek” derseniz Tilki’den rock tınılarının yer aldığı bir albüm geliyor.
Tabii bu yeni projede taze beyinlerle çalışmanın da bir bedeli var ve yayın süreci uzadıkça uzamış durumda. Hatta bir İngilizce, bir Türkçe albüm bu yolda rafa kaldırıldı bile.
Megastar Tarkan denince, beklentilerin çapı da aynı büyüklükte oluyor. Tarkan’dan hep o 90’lardaki işleri yapması bekleniyor. Ancak o “2024’te pop müzik nasıl olmalıysa” öyle bir işe imza atıyor ve matematiğiyle, dile dolanan sözleriyle 12 şarkılık bir albümle geri dönmüş bulunuyor...
51 yaşındaki Tarkan’ın özenle hazırladığı “Kuantum 51”, tüm hassasiyetlerini bir araya getirdiği şarkıları ve düzenlemeleriyle yüzü batıya dönük bir çalışma.
Albümün prodüktör koltuğunda yine Tarkan var. Uzun yol arkadaşı Ozan Çolakoğlu’nun dört şarkıda düzenlemesi bulunuyor.
Çalışmada ayrıca İskender Paydaş, Ateş Berker Öngören, Murat Matthew Erdem, Turaç Berkay Özer ve Mert Kemancı’nın düzenlemeleri de bulunuyor.
“Kuantum 51”de şarkıların birçoğunun söz ve müziği Tarkan imzası taşıyor. Onların dışında sözleri Aysel Gürel’e ait iki şarkı, söz ve müziği Güler Özince’ye ait bir şarkı, Turaç Berkay Özer, Murat Matthew Erdem ve Serkan İzzet Özdoğan besteleri ve iki şarkıda da Günay Çoban sözleri bulunuyor.
Dünya starlarının tercih ettiği “visiual” yolundan ilerleyen Tarkan, 12 şarkının görüntülü deneyimlenmesini de sağlıyor.
Beni hemen yakalayan şarkılar “Müteşekkir”, “Ayrılık Töreni”, “Çınar” ve “Enseyi Karartma” oldu.
DJ’ler uzun süredir canlı performanslarını sergilemek için çeşitli platformlar kullanıyor. Ancak bu süreçte sık sık telif hakkı ihlalleriyle karşılaşıyorlardı. Amazon’un sahibi olduğu canlı yayın platformu Twitch, Universal Music Group, Warner Music Group, Sony Music’in yanı sıra Merlin aracılığıyla birçok bağımsız plak şirketiyle de iş birliği yaptı. Bu anlaşmalar sayesinde, DJ’ler artık müziklerini yasal olarak çalabilecekleri güvenli bir platforma sahip oldular. Bu durum, DJ’lerin yaratıcı enerjilerini özgürce ifade edebilecekleri ve hayranlarıyla daha etkili bir şekilde buluşabilecekleri anlamına geliyor.
2020’nin başından bu yana platformda yayın yapan ve sayıları dört kat artan DJ’leri bu durum yakından ilgilendiriyor. Yayın yapan DJ’lerin 15 binden fazlasının hayranlarından oluşan topluluklar oluşturup gelir elde ettiğini belirtiliyor. Bu anlaşmalar, müzisyenlere yeni gelir kaynakları sunuyor ve onların ekonomik olarak daha sürdürülebilir bir kariyer inşa etmelerine olanak tanıyor.
MusicBussiness Worldwide’a konuşan Twitch CEO’su Dan Clancy, DJ’lere özel sponsorluk fırsatları da dahil olmak üzere, platform içinde ve dışında tanıtım fırsatları yaratmayı planladıklarını açıkladı. Bu, DJ’lerin ve müzisyenlerin kendilerini daha geniş kitlelere tanıtabileceği, yeni hayranlar kazanabileceği ve kariyerlerini daha da ileriye taşıyabileceği anlamına geliyor.
Bu gelişme sadece DJ’ler ve müzisyenler için değil, biz müzikseverler için de büyük bir öneme sahip. Müzik dünyasının bu yeni dönemi, yaratıcı enerjinin özgürce aktığı, sanatçıların ve hayranların daha yakın bağlar kurabildiği bir dünya vaat ediyor.
Hem de telif haklarına takılmadan. Hep birlikte bu heyecan verici döneme tanıklık edeceğiz.
Dikkat çekenler
◊ Kariyerinin nereye gideceğini düşündüğüm Amo988’ya daha fazla kayıtsız kalamadım. Rap ve Arap ritimlerini bir araya getirdiği son şarkısı “Elini Ver”e her yerde denk gelmeye başladım. Şarkının söz ve müziği Amo988’e, düzenlemeler Sezer Dinç’e ait. Kendisinin ilk viral olan şarkısı da değil üstelik. Bakalım bu yıl bizi, Amo988 ile neler bekliyor.