Peynirli makarnada şok gelişme: "Yıllarca zehir mi yedik yoksa?"

ABD'de yaşayan/yaşamış olan yahut da televizyon dizileri, filmler vb. sayesinde burada yaşayanların günlük hayatlarına ucundan kıyısından aşina olan herkesin bileceği bir yiyecek vardır "mac and cheese" diye, peynirli makarna yani. 

Özellikle çocuklar çok sever bu mac and cheese denilen şeyi. Çocuğuna yemek yedirmekte zorlanan ebeveyn, okul harçlığını çıkarmak için komşunun çocuklarına bakan 14 yaşındaki genç kız filan hep mac and cheese'de bulur çözümü.

Lakin bu peynirli makarnalar ninemizin elleriyle açıp kestiği eriştenin üzerine annemizin serptiği çökelekten mamul peynirli makarnalara pek benzemez. Yapışan, uzayan bir peynirin içindeki minik makarna parçalarıdır ve İŞTE BURASI ÇOK ÖNEMLİ bir karton kutu içinde, peyniri toz halinde, birkaç dakikada yenmeye hazır ve nazır halde satılırlar. (2013 rakamlarına göre yılda 2 milyon kutu mac and cheese satılıyormuş ABD'de...)

Böyle böyle kutularda satılıyor işte bu mac and cheese'ler...

Gelelim ABD kamuoyunu sarsan habere: Piyasada satılan 30 farklı mac and cheese ürünü üzerinde yapılan incelemede, bu ürünlerin (bir tanesi hariç) içinde ftalat adı verilen zararlı bir kimyasal bulunduğu ortaya çıktı. Hem de yüksek miktarda...

Aslına bakılırsa bu kimyasal doğrudan yiyeceklere eklenen bir şey değil. Plastiği yumuşatmak için kullanılan bir madde ve ambalajlardan, kaplardan, borulardan yiyeceklere bulaşıyor. Yağ asitlerine tutunduğu için özellikle peynir gibi yağlı yiyeceklerde, pastane ürünlerinde, bebek mamalarında, etlerde, zeytinyağı ya da tereyağı gibi mutfak yağlarında ve fast food'larda görülebiliyor.

Peki nedir bu kimyasalın zararları? Testosteron gibi erkeklik hormonlarının salgısına zarar veriyor, yeni doğan oğlan çocuklarında genital bölgede kusurlara, daha büyük yaşlardaki çocuklarda ise öğrenme ve davranış bozukluklarına neden oluyor.

Söz konusu kimyasalın 10 yıl önce bebeklerin diş kaşıyıcılarında ve banyoda oynadıkları lastik ördeklerinde bulunmasının bile yasaklandığını düşünürseniz, yenen bir şeyin içinde bulunmasının nasıl büyük bir sorun olduğu daha iyi anlaşılabilir.

Yalnız asıl tuhaf olan Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) bu maddenin besinlere temasını yasaklamamış olması. Zaten Tüketici Ürünleri Güvenlik Komisyonu'nun hazırladığı 2014 tarihli bir rapora göre de hamileler ve bebekler bu maddeye oyuncaklar nedeniyle değil yediklerinden kaynaklı maruz kalıyor.

Bu da yemeye hazır bir mac and cheese; muhtemelen mikrodalga fırından çıkmış...

Dört sivil toplum örgütü tarafından fonlanan ve Belçika'daki bağımsız bir laboratuvara yaptırılan araştırmanın ayrıntılarına gelirsek: Kutuda satılan mac and cheese ürünlerindeki toz peynirde bulunan ftalat yoğunluğu, diğer doğal ve yapay peynirlere göre dört kat daha fazla. Aralarında "organik" ürünlerin de bulunduğu 10 farklı tür mac and cheese'in tamamında yüksek miktarlarda ftalat var.

Araştırmayı fonlayan STK'lardan Çevre Sağlığı Strateji Merkezi'nin direktörü Mike Belliveau, "Biz bunun piyasanın tamamında olan bir sorun olduğuna inanıyoruz. Ben o markayı almıyorum diyerek sıyrılmak mümkün değil" derken, tüketicileri üreticilere bu 'Ftalat nereden geliyor?' diye araştırmaları için baskı yapmaya yönlendiriyor.

Bu da çocuk şarkısı gibi değil gibi bir mac and cheese şarkısı

Peki özellikle hamileysek ftalattan nasıl kaçınacağız? Amerikan basınındaki meslektaşlarımız bunu işin uzmanı doktorlara, profesörlere sormuş. Cevaplar biraz malumun ilamı ama alıntılayalım yine de:

1- Mümkün olduğunca taze ve dondurulmuş sebze ve meyveler yiyin. Bir rafta yıllarca dursa bozulmayacak işlenmiş yiyeceklerden kaçının. Zira o işleme sürecinin her aşamasında muhakkak plastik var.

2- Aşırı yağlı peynirlerden, kaymaktan vb. kaçının çünkü ftalat yağda barınıyor.

3- Evinizde yiyecekleri saklamak için cam, paslanmaz çelik, seramik ya da ahşap kaplar kullanın. Polikarbonat biberon vs. kullanıyorsanız içine sıcak sıvılar koymayın.

4- Ellerinizi sık sık yıkayın, eve ayakkabıyla gitmeyin. Evinizi sık sık silin, süpürün.

5- Parfümler de ftalat yüklü oluyor. Temizlik ve bakım ürünlerinizi parfümsüz seçin.

6- Canınız çok mac and cheese çekerse güzel bir tarif bulup kendiniz yapın, kutudan çıkma yapay gıdalardan medet ummayın.