Bu yaşıma geldim, noel ağacı sanatını yeni öğrendim

Kim ne derse desin, noel ağaçlarına öteden beri meraklıyımdır. Her ne kadar inançlı bir Müslüman isem de, evimde noel ağacı süslerim. Bu ağaçları süslemenin bir sanat olduğuna, insanların yaratıcılık yönünü geliştirdiğine ve uğur getirdiğine inanırım. Ağacımı her sene süsleyip tamamladıktan sonra onu göstermek ve takdirlerine sunmak üzere eşimi dostumu davet ederim.

Nedense iki senedir ağaç yapmak kısmet olmuyor, zira hep yurt dışında bulunma mecburiyeti çıkıyor. Gene yurdumun dışında, New York'tayım. Metropolitan Müzesi'nin meşhur noel ağacını hep duyardım ama görmek bir türlü kısmet olmamıştı. Bu sefer gittim, gördüm, hayran oldum ve gene bayıldığım Amerikan ádetleriyle bu müzelerin nasıl yaşatıldığının misali bir kere daha gözümün önüne serildi.

Hazır önümüzdeki hafta Hıristiyan dostlar noellerini kutlayacaklarken, ben de size bu ağacı anlatmaya çalışayım.

Çok uzun zamandan beri gelenek olarak her sene Ortaçağ salonlarının ortasında dikilen bu noel ağacı ve eteklerindeki Barok Napoliten noel sahneleri 26 Kasım'da kuruluyor. Altı metre yüksekliğindeki ağaç, mavi çam türü taklidi ve üzeri 18'inci asırda İtalya'nın Napoli şehrinde doğmuş bir sanatın ürünü olan elli adet melek ve kerubinlerle süslü. Üzerleri ufacık ampullerle aydınlatılan mumlar araları dolduruyor ve asıl önemlisi her bir melek ve kerubin ayrı ayrı mevzii lambalarla tepeden aydınlatılıyor. Muhteşem görüntülü ve zevkli bir sanat eseri bu ağaç herhalde bugüne kadar gördüklerimin en güzeli.

Bu ağacın oluşmasında ve kurulmasında Loretta Hines Howard Vakfı maddi destek sağlıyor.

NADAN KIZA GEÇEN GELENEK

Her sene noel'de bu ağacın kurulması Loretta Hines Howard'ın tutkusu, bağımlılığı ve hovardalığıyla mümkün olabiliyor. Loretta Hines Howard, 1925'ten itibaren bu Noel sahneleri figürlerini toplamaya başlamış. Hemen akabinde, Roma Katolik Kilisesi'nin adeti olan bu noel sahnelerini, kuzey ülkelerinin Protestan adeti olan noel ağacıyla birleştirmek fikrini geliştirerek koleksiyonunu ilk defa 1957'de Metropolitan Müzesi'nde sergilenmeye başlamış. 1964'den itibaren de 200 adetten fazla 18. yüzyıl Napoliten figüründen oluşan bu koleksiyonu Metropolitan Müzesi'ne hibe etmiş. Figürler 35 senedir her noelde ortaya çıkarılıp ağacın üzerinde ve eteklerinde sergileniyor. Bayan Howard'ın kızı olan Linn Howard, uzun seneler annesiyle birlikte bu ağacın kurulmasına nezaret etmiş. 1982'de annesinin ölümünden sonra bu adeti devam ettiren ve yeni ilávelerde bulunan Linn Howard'a şimdi onun kızı Andrea Selby Rossi yardım ediyor ve aile geleneği devam ediyor. Masrafları ise bu iş için kurdukları vakıf karşılıyor...

HEYKELTIRAŞLARIN ESERİ

Ağacın eteklerinde koyun sürüleri, çobanlar, egzotik Asyalı ve Afrikalı tipler, muhtelif hayvanlar, renkli şehir ve köy halkı karakterlerinin temsil edildiği hoş figürler sergileniyor. Bütün bunlar 18. asırda Napoli'de yaşayan üç ailenin birbirlerine gelenek halinde hediye vermeleri neticesinde ortaya çıkan bir sanatın ürünleri. Çoğu zaman bir sahne dekoratörü tarafından planlanıyorlar. O çağın en önemli heykeltıraşları olan Giuseppe San Marino ile talebeleri Salvatore di Franco, Giuseppe Gori ve Angelo Viva bu heykelciklerin terrakota yüzlerini ve açıkta kalan vücutlarını neredeyse canlı gibi yaratmışlar. Kıyafetleri, ailelerin kadınları tarafından yaratılmış ve en pahallı kumaş parçalarıyla gümüş, altın ve yarı kıymetli taşlar kullanılarak büyük bir özenle dikilmiş.

İnsan mafyanın kol gezdiği Napoli şehrinde böyle ince ve güzel ürünlerin yaratılmış olduğuna inanamıyor. Anlaşılan, dünyanın her yerinde medeniyetle gelen bir yozlaşma oluşuyor.

İşte bu da bir sanat kolu. Bu yaşıma geldim, böyle bir sanatın varlığını ilk defa duydum ve öğrendim.

Bu vesileyle, bütün Hıristiyan dostlarımızın noelini kutlarım.